دنیای اقتصاد- مجمع تشخیص مصلحت نظام که پس از بازنگری و اصلاح قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ تاسیس شد، حالا دستخوش پیشنهاداتی برای «منحل شدن»، آن هم از طریق اصلاح دوباره قانون اساسی شده است.

این پیشنهاد دیروز از سوی محمد دهقانی، عضو هیات‌رییسه مجلس مطرح شده است. دهقانی گفت که «اگر قرار باشد باب تغییر قانون اساسی را بگشاییم، جا دارد، راجع به بقا یا انحلال مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز بررسی صورت گیرد.» او با مطرح کردن جایگزینی نظام «دو پارلمانی» به جای «تک پارلمانی» می‌گوید: فکر می‌کنم این جایگزینی و انحلال مجمع تشخیص مصلحت نظام موجب «بهبود عملکرد» در کشور شود.پیش از این نیز موضوع جایگزینی نخست‌وزیری به جای ریاست‌جمهوری و نظام پارلمانی، برای اولین بار از سوی یک نماینده مجلس مطرح شد، اما پس از آن، با اظهارات و حمایت‌های علی لاریجانی، رییس قوه‌مقننه و تعدادی از نمایندگان و همچنین سخنان مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه «اگر روزی در آینده احتمالا دور، احساس شود که نظام پارلمانی برای انتخاب مسوولان قوه مجریه بهتر است، هیچ اشکالی در تغییر سازوکار فعلی وجود ندارد» این موضوع رنگ و بوی جدی به خود گرفت. حالا نیز بعید به نظر نمی‌رسد که پیشنهاد انحلال مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز اندک‌اندک جدی‌تر شود.

تعارض نظام ریاستی و نظام پارلمانی

محمد دهقانی، عضو هیات‌رییسه مجلس با تاکید بر قابل تغییر بودن بخشی از ساختار نظام سیاسی کشور، گفت: در حال حاضر نظام ما تلفیقی از نظام پارلمانی و ریاستی در زیرمجموعه نظام ولایت فقیه است. تعارض میان نظام ریاستی و نظام پارلمانی به شکل کنونی بسیار بالاست. وی روز گذشته در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر، خاطرنشان کرد: در ابتدای انقلاب اسلامی قدرت وسیعی از سوی قانون اساسی به پارلمان داده شده است و مسوولان کشور را تحت نظارت پارلمان قرار داده است.دهقانی تاکید کرد: از سوی دیگر در سال ۱۳۶۸ نخست‌وزیری حذف شد و اختیارات وسیعی به رییس‌جمهور داده شد که این اختیارات وسیع با اختیارات وسیع پارلمان در تعارض قرار می‌گیرد و در بسیاری از موارد همبستگی و انسجام درونی نظام اسلامی دچار خدشه و چالش می‌شود.

برتری نظام دو پارلمانی

وی همچنین به نظام تک پارلمانی اشاره کرد و افزود: هم‌اکنون نظام تک پارلمانی در کشورمان حاکم است، اما ممکن است روزی فرا برسد که به این نتیجه برسیم نظام دو پارلمانی بهتر از تک پارلمانی است. تغییر و نوسازی ساختار سیاسی نظام اسلامی در این بخش نه تنها کار قبیحی نیست، بلکه ممکن است در بسیاری از موارد ضرورت اجتناب‌ناپذیر باشد. وی با تاکید بر اینکه مهم‌تر از این موضوعات، بلندنظری و نگاه بلند رهبر معظم انقلاب و فتح باب گفت‌وگو در خصوص مسائل ساختار سیاسی نظام اسلامی در لایه‌های دوم است، گفت: فتح باب گفت‌وگو در موضوع تحزب و ضرورت کار تشکیلاتی در کشور و قبح زدایی از کار تشکیلاتی که متاسفانه به ناحق و ناروا توسط برخی از گروه‌های قدرت طلب در جامعه تحمیل شده است بالاتر از پیشنهاداتی بود که مقام معظم رهبری فرمودند.وی تصریح کرد: پیشنهادات ایشان در جای خود بسیار اهمیت دارد، اما اهمیت بالاتر فتح باب گفت‌وگو در خصوص ساختار نظام سیاسی بود.

سازگاری نظام ولایت فقیه با نظام پارلمانی

دهقانی ادامه داد: مدت زمان زیادی است که به این اعتقاد رسیده‌ام، در کشورمان نظام ریاستی به شکل کنونی پاسخگو نیست و در نظام ولایت فقیه نباید نظام ریاستی داشته باشیم چرا که نظام ولایت فقیه با نظام پارلمانی سازگاری بیشتری دارد و می‌تواند برای اداره نظام اسلامی کافی باشد.

عضو هیات‌رییسه مجلس اظهار کرد: اگر به سمت نظام پارلمانی برویم و به جای نظام تک پارلمانی، نظام دوپارلمانی و نخبه‌گرایی پارلمانی را با توده‌گرایی پارلمانی تلفیق کنیم تا در ساختار سیاسی ما تصمیمات کاملا منطقی گرفته شود و از نخبگان کشور در نظام پارلمانی فرادست استفاده شود و نظام پارلمانی فرودست متشکل از توده‌های مردم باشد به نظر من می‌تواند موثر واقع شود و تلفیقی از توده‌گرایی و نخبه‌گرایی را در کشور به سامان برساند.

احیای نخست‌وزیری و انحلال مجمع تشخیص

عضو هیات‌رییسه مجلس با تاکید بر اینکه باید از هماهنگی میان ولی فقیه و نظام پارلمانی نخست‌وزیر بیرون بیاید، گفت: این نخست‌وزیر باید به ولی فقیه و پارلمان پاسخگو باشد البته اگر قرار باشد باب تغییر قانون اساسی را بگشاییم به نظر اینجانب جا دارد راجع به بقا یا انحلال مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز بررسی صورت گیرد و با توجه به نظام شورایی تشکیل پارلمان دوم هم می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد.

وی خاطرنشان کرد: هم‌اکنون اشکالات مجمع تشخیص مصلحت نظام و نظام تک پارلمانی مشخص شده است و موضوع شوراها نیز می‌تواند مورد بازبینی قرار گیرد.دهقانی با بیان اینکه نظام صرفا توده‌ای ممکن است نخبگان را به حاشیه ببرد، گفت: نظام صرفا نخبگی می‌تواند توده‌ها را نسبت به نظام ناامید کند بنابراین باید در ساختار سیاسی ما این دو موضوع با یکدیگر دیده شود.وی ادامه داد: اگر بتوانیم نظام دو پارلمانی را طراحی و در کنار رونق کار تشکیلاتی-حزبی و انحلال نظام ریاستی، مجمع تشخیص مصلحت نظام را منحل و پارلمان دوم را جایگزین آن کنیم فکر می‌کنم مجموعه‌ای است که از جهت بهبود عملکرد می‌تواند در شورای بازنگری قانون اساسی مورد توجه قرار بگیرد.

هاشمی: مجمع، اتاق فکر نظام است

رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به سوالی در مورد نقش و جایگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام در مقطع کنونی، با تشریح دلیل و نحوه شکل‌گیری این نهاد توسط حضرت امام(ره) گفت: علاوه بر وظایف سه‌گانه‌ای که در قانون اساسی برای مجمع تشخیص مصلحت نظام آمده، این نهاد در سالیان گذشته وظیفه تدوین سند چشم‌انداز، سیاست‌های کلی کشور و نیز تفسیر ذیل اصل ۴۴ را نیز بر عهده داشته است.به گزارش خبرآنلاین، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در دیدار جمعی از روزنامه‌نگاران و اصحاب رسانه کشور افزود: بخش مهمی از سیاست‌های کلی مصوب مجمع، توسط رهبری معظم انقلاب ابلاغ شده است و قرار به این بوده که برنامه‌ها، سیاست‌ها، قوانین و عملکردها براساس این سیاست‌ها باشد که متاسفانه یا عمل نشده یا برعکس عمل شده است.وی نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی را طبق قانون مسوولیت مقام معظم رهبری خواند و گفت: ایشان بنا به صلاحدید، بخش وظیفه نظارتی خود در سیاست‌های کلی را به مجمع واگذار کرده‌اند؛ اما به دلیل اینکه ابزار اجرایی لازم نظارت را نداشته‌ایم، متاسفانه تاکنون نتوانسته‌ایم در این بخش موفق عمل کنیم و راضی‌کننده نیست.رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به دغدغه برخی حاضران در مورد منتقل نشدن تجربیات بزرگان نظام به جوانان و عدم توجه به کادرسازی برای اداره آینده کشور و نظام گفت: یکی از مراکزی که در آن از تجربیات و افکار سابقون نظام استفاده می‌شود، همین مجمع تشخیص مصلحت نظام است. در واقع اعضای مجمع کپسول تجربه و اتاق فکر نظام هستند و اشراف بسیار خوبی به مسائل و مشکلات دارند.آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در بخش دیگری از سخنانش پیرامون فضای جامعه در آستانه انتخابات مجلس با تاکید بر اینکه متاسفانه برخی ادامه حیات سیاسی خود را در آغاز یا ادامه تنش و ایجاد التهاب در کشور می‌بینند، خطاب به جمع حاضر گفت: جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر مظلوم و هدف تیرهای زهرآگین دشمنان است و در این شرایط نباید در داخل تنش و تفرقه ایجاد کرد.وی همچنین با اشاره به شرایط و حساسیت مقطع کنونی حیات انقلاب و نظام جمهوری اسلامی گفت: اولویت من در این مقطع این است که تا آنجا که می‌توانیم از تفرقه، طرد و عوامل کینه‌ساز خودداری کنیم.

جمهوریت نظام نباید تضعیف شود

رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به سوالی در خصوص پارلمانی شدن ساختار سیاسی کشور، با اشاره به اینکه طبق قانون اساسی، جمهوریت و اسلامیت دو رکن غیرقابل تغییر نظام جمهوری اسلامی هستند، گفت: البته رهبری این موضوع را به آینده دور که ممکن است قابل بررسی باشد، محول کردند؛ چون تحقق محتمل این کار مستلزم تغییر در قانون اساسی آن هم با سازوکار خود و تغییر در جمهوریت نظام است؛ در غیر این صورت تضعیف بخش جمهوریت نظام خلاف قانون اساسی است و قدرت انتخاب مردم محدود و محصور می‌گردد که قطعا این مهم مدنظر رهبری نبوده است.