روایت آژانس از دیدار صالحی و آمانو

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با بسته شدن پرونده مطالعات ادعایی مخالفت کرد

دنیای‌اقتصاد- مجید اعزازی: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پی دیدار علی‌اکبر صالحی، وزیر خارجه ایران با یوکیا آمانو، مدیرکل این آژانس طی بیانیه‌ای اعلام کرد که آمانو با بسته شدن پرونده مطالعات ادعایی درباره برنامه هسته‌ای کشورمان مخالفت کرده است. صالحی صبح سه‌شنبه در جریان سفر به اتریش با آمانو دیدار کرده بود. به گزارش ایلنا به نقل از آسوشیتدپرس، آژانس اتمی در این بیانیه‌ ادعا کرد که دولت ایران همچنان به تعهدات هسته‌ای بین‌المللی خود عمل نمی‌کند.

بر اساس این گزارش، وزیر خارجه ایران نیز پس از صدور این بیانیه تاکید کرد که کشورش به تعهدات خود در چارچوب معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان پی تی) و اساسنامه آژانس پایبند است.

صالحی گفت‌وگوی روز سه‌شنبه خود با یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس را «بسیار ثمربخش» و «مثبت» توصیف کرده و گفته بود که طرفین باید «مکانیسم جدیدی» را برای حل و فصل موضوع‌های مورد مناقشه تدوین کنند.

اما بر اساس بیانیه آژانس اتمی، مدیرکل این نهاد با اشاره به گزارش ماه فوریه خود درباره برنامه هسته‌ای ایران، به صالحی گفته است که همچنان بر این باور است که ایران به تعهدات اتمی بین‌المللی اش عمل نمی‌کند.

در عین حال، وزیر خارجه ایران همچنین بر اتخاذ «روش خلاقانه» برای تعامل با آژانس اتمی تاکید کرد و گفت که این سازمان ابتدا باید اعلام کند ایران به تمام پرسش‌های مربوط به برنامه هسته‌‌ای خود پاسخ داده است.

در بیانیه آژانس همچنین آمده است: صالحی خواهان «کامل» اعلام شدن یک «برنامه کاری» شده است که تهران و این آژانس در ماه ژوئن سال ۲۰۰۷ برای دریافت پاسخ از ایران درباره ابهاماتی که درباره برنامه اتمی‌اش مطرح شده درباره آن توافق کرده بودند.

بر اساس بیانیه آژانس، آمانو به وزیر خارجه ایران گفته است که «سازمان تحت هدایت وی در موقعیتی قرار ندارد که این «برنامه کاری» را تکمیل شده اعلام کند. با وجود این، طرفین توافق کرده‌اند که به گفت‌وگوهای خود ادامه دهند.»

مکانیسمی جدید برای همکاری بیشتر

توافق برای ادامه گفت‌وگوها میان ایران وآژانس پیش از این نیز توسط صالحی اعلام شده بود. وی بلافاصله پس از دیدار با آمانو به خبرنگاران گفته بود: [در این دیدار] تصمیم گرفته شد کارشناسان دو طرف با یکدیگر بنشینند و مکانیسمی را در خصوص همکاری‌های بیشتر در مورد موضوع هسته‌ای ایران پیدا کنند تا سوءتفاهمات موجود را به نحو شایسته حل کنند. وی با بیان اینکه اصل مساله حل شده اظهار کرده بود: یکسری مطالعات ادعایی وجود دارد و همان طور که آقای فریدون عباسی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران با آمانو گفت‌وگو کرده بود، ما در ادامه آن گفت‌وگوها موضوع را پیگیری کردیم. علی اصغر سلطانیه، نماینده دائم کشورمان در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در مذاکرات صالحی و آمانو حضور داشته است نیز این نشست را بسیار سازنده خوانده و گفته بود: وزیر خارجه در این نشست پیشنهاد کردند که بر اساس برنامه ‌کاری قبلی ایران و آژانس (مدالیته) مکانیسمی جدید بررسی شود. بر این اساس کارشناسان دو طرف با عنایت و رعایت موافقتنامه و در چارچوب مدالیته گفت‌وگوهایی انجام می‌دهند.

ماجرای مطالعات ادعایی

وزیرخارجه ایران در شرایطی خواستار مختومه شدن پرونده مربوط به مطالعات ادعایی علیه برنامه هسته‌ای ایران شده است که طی ماه‌های اخیر برخی اخبار حاکی از تمایل غرب به جریان انداختن دوباره این موضوع دارد. البته پیش از دیدار صالحی و آمانو مقامات ایران طی سال‌های گذشته همواره بر مختومه شدن این پرونده تاکید کرده‌اند. در عین حال، اواسط اردیبهشت ماه سال جاری، به عبارتی، دو هفته پیش از انتشار غیر رسمی گزارش فصلی جدید آمانو، خبرگزاری فارس به نقل از جورج جان خبرنگار شناخته شده آسوشیتدپرس خبر داد که دیپلمات‌ها در دبیرخانه آژانس می‌گویند آمانو هماهنگی‌هایی با آمریکا به عمل آورده تا بتواند مجددا مطالعات ادعایی را درباره پیگیری برنامه ساخت سلاح هسته‌ای در ایران زنده کند. در همین رابطه، فریدون عباسی، رییس سازمان انرژی اتمی و معاون رییس‌جمهور در حاشیه جلسه هیات دولت در پاسخ به اینکه برخی از افراد در شورای امنیت سازمان ملل مدعی شده‌اند که ایران در مقاطعی فعالیت‌های تسلیحاتی داشته است، گفته بود: اینها اسناد ادعایی است که همیشه آنها ادعا می‌کنند و آنها براساس مبنای غلطی که داشتند پرونده ایران را به شورای امنیت بردند و دلیل مشخصی برای آن نداشتند و خودشان نیز در آن ماندند. وی افزوده بود: با اقدامات جاعلانه نمی‌توان جلوی پیشرفت یک کشور را گرفت و آنها باید از این رفتار دست بردارند. آژانس متاسفانه تحت تاثیر برخی از کشورهای خاص از قواعد عدول می‌کند. آژانس باید پرونده ایران را به حالت عادی برگرداند و تحت تاثیر برخی از کشورها قرار نگیرد.

دو هفته پس از انتشار این خبر، مدیرکل آژانس اتمی در گزارش ۹ صفحه‌ای جدید خود درباره برنامه هسته‌ای ایران مدعی شد که «اطلاعات بیشتری درباره فعالیت‌های هسته‌ای احتمالی اعلام نشده به دست آورده است که در حال حاضر در دست بررسی و ارزیابی قرار دارد.» در این گزارش ادعا شده است که نشانه‌هایی حاکی از اینکه برخی از این فعالیت‌ها ممکن است ادامه فعالیت‌های مربوط به سال ۲۰۰۴ باشد، وجود دارد. همزمان، یک مقام بین‌المللی عالی‌رتبه آشنا با تحقیقات آژانس مدعی شد که فعالیت‌های نسبت داده شده به ایران احتمالا تا سال ۲۰۱۰ ادامه داشت.

خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز به نقل از یک مقام عالی‌رتبه مدعی شده است که اطلاعات جدید نشان‌دهنده کار ایران بر روی اجزای یک برنامه تسلیحاتی است، اما اگرچه اطلاعات مربوط به سال ۲۰۰۴ حاکی از تلاش‌های مداوم برای ساخت سلاح بود، اطلاعات جدید تنها به فعالیت‌های «تکه تکه» مربوط به تسلیحات اشاره دارد. دیپلمات‌ها همچنین مدعی شدند که پس از چهار سال تلاش از جانب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای تحقیقات درباره آزمایشات هسته‌ای تسلیحاتی نسبت داده شده به ایران، آمانو قصد دارد احتمالا تا پایان سال میلادی جاری ارزیابی خود را اعلام کرده و مدعی شود که چنین آزمایشاتی احتمالا انجام شده است. به گفته این دیپلمات‌ها این امر به نوبه خود مسیر را برای ارجاع مجدد ایران به شورای امنیت سازمان ملل هموار می‌کند که این احتمالا به تشدید تحریم‌های موجود یا دور جدیدی از اقدامات تنبیهی سازمان ملل منجر خواهد شد. مطالعات ادعایی به مجموعه مباحثی گفته می‌شود که دربرگیرنده ادعاهای آمریکا مبنی بر در دست داشتن اسنادی است که نشان می‌دهد ایران زمانی یک برنامه ساخت کلاهک هسته‌ای داشته است. این مباحث ابتدا در سال ۲۰۰۴ و به دنبال ادعای آمریکایی‌ها مبنی بر به دست آوردن یک لپ‏تاپ ایرانی آغاز شد. ایران از همان ابتدا تاکید کرد که این پروژه صرفا یک داستان‌سرایی تبلیغاتی از جانب آمریکا است و خواستار آن شد که اسناد مورد ادعای آمریکا در این مورد برای بررسی‌های کارشناسی در اختیار ایران و آژانس گذاشته شود. نهایتا در اوت سال ۲۰۰۷ میان ایران و آژانس توافقی انجام شد که مقرر می‌کرد اولا مطالعات ادعایی یک «موضوع باقیمانده» میان ایران و آژانس نیست و ثانیا بر اساس این توافق که به مدالیته مشهور شد آژانس وظیفه دارد اصل اسناد مطالعات ادعایی را از آمریکا دریافت کند و برای بررسی به ایران بدهد. بند دوم این توافق هیچ‌گاه از سوی آمریکایی‌ها انجام نشد؛ اما ایران در گزارشی ۱۳۰ صفحه‌ای به این اسناد ادعایی و سوالات پیرامون آن پاسخ گفت. بدین ترتیب می‌بایست پرونده هسته‌ای ایران به حالت روتین بازمی‌گشت، اقدامی که تاکنون صورت نگرفته است.