واکنش آژانس به 3برابر شدن غنی‌سازی در ایران

یوکیا آمانو: این هفته‌ با علی اکبر صالحی دیدار می‌کنم

دنیای‌اقتصاد- مجید اعزازی: یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اعلام اینکه این هفته با وزیر خارجه ایران دیدار خواهد کرد، برای نخستین بار به افزایش سه برابری غنی‌سازی اورانیوم در کشورمان واکنش نشان داد و گفت که از این موضوع «بسیار نگران» است. پیش از این، فریدون عباسی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران در روز ۱۸ خرداد سال جاری از افزایش سه برابری میزان غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم در کشورمان خبر داده و گفته بود: «سایت اتمی فردو را به غنی‌سازی ۲۰ درصد اختصاص می‌دهیم.» در واکنشی فوری به این موضوع کشورهای عضو گروه ۱+۵ (آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین به علاوه آلمان) طی بیانیه‌ای اعلام کردند که نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ایران نگران هستند. فرانسه نیز به طور مستقل افزایش ظرفیت تولید اورانیوم ۲۰ درصدی در کشورمان را «خطرناک» خواند. علی‌اکبر صالحی، وزیر خارجه کشورمان اما با رد واکنش فرانسه مبنی بر خطرناک‌ خواندن سه برابر شدن غنی‌سازی ۲۰ درصد در ایران گفته بود: «ما هر کاری را که انجام می‌دهیم به اطلاع آژانس می‌رسانیم و موضع‌گیری فرانسه را رد می‌کنیم.» وی افزوده بود: «آژانس برنامه هسته‌ای ایران را تایید کرده است.»

وی با تاکید بر اینکه هرمیزان غنی‌سازی یا فعالیت صلح‌آمیز داشته باشیم، قطعا اعلام می‌کنیم، اظهارکرده بود: «حرف و حدیث‌ها در این خصوص را رد می‌کنیم. اگر آژانس فعالیتی دیده باشد گزارش‌های آن اعلام می‌شود.» وزیر خارجه کشورمان درباره‌ نصب سانتریفیوژ‌ها در سایت فردو نیز گفته بود: «هر اقدامی که ایران در بحث فعالیت صلح‌آ‌میز هسته‌ای انجام می‌دهد به اطلاع آژانس می‌رسد و این مرحله که قرار است تولید اورانیوم با غنای ۲۰ درصد را از نظنز به فردو منتقل کنیم قبلا به اطلاع آژانس رسیده است.»

اینک، آنچنان که ایسنا به نقل از خبرگزاری رویترز گزارش داده است، یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته است که قصد دارد طی هفته‌ جاری با علی‌اکبر صالحی، وزیر خارجه ایران دیدار کند، اما جزئیات قطعی در دست ندارد.

پیش از این، رییس سازمان انرژی اتمی ایران در حاشیه نشست «ایمنی هسته‌ای» که در روزهای پایانی خرداد ماه سال جاری در وین برگزار شد، از آمانو برای سفر به کشورمان دعوت کرده بود. آمانو نیز در واکنش به این دعوت به رسانه‌ها گفته بود که پذیرفتن دعوت سفر به ایران را مورد بررسی قرار خواهد داد، اما در عین حال تاکید کرده بود که چنین سفری باید نتایج ملموس به همراه داشته باشد. وی افزوده بود: «متاسفانه من در حال حاضر پیشرفتی نمی‌بینم.»

آمانو روز چهارشنبه هفته گذشته همچنین با تایید این ‌که آژانس نامه‌ای «بسیار ساده» از ایران درباره برنامه‌هایش دریافت کرده، افزوده است که به خاطر برنامه‌ تهران برای سه برابر کردن ظرفیت تولید اورانیومش «بسیار نگران» است.

مدیرکل آژانس اتمی اولین بار در نشست فصلی ۳۵ عضو شورای حکام در روزهای نخست ماه گذشته از پاسخ تهران به نامه خود ابراز نارضایتی کرده بود. نامه‌ای که در آن از ایران خواسته بود درباره برخی مسائل مهم شفاف‌سازی کند. با وجود این، آمانو پس از مدتی دوباره به عباسی نامه نوشت و خواسته خود را تکرار کرد. رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان نیز دوباره به این نامه پاسخ داده است، پاسخی که گویا زیاد به مذاق آمانو خوش نیامده و آن را «بسیار ساده» توصیف کرده است.

این همه درحالی است که به باور ناظران داخلی و خارجی، آمانو نسبت به مدیرکل پیشین آژانس اتمی؛ یعنی محمد البرادعی زبان تندتری را در گزارش‌های فصلی خود علیه ایران به کار گرفته است؛ به گونه‌ای که زمینه اقدامات شدیدتر اعضای شورای امنیت سازمان ملل علیه کشورمان را فراهم آورده است. در همین چارچوب، آمانو در تازه‌ترین گزارش خود درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران مدعی شد که «اطلاعات بیشتری درباره فعالیت‌های هسته‌ای احتمالی اعلام نشده به دست آورده است که در حال حاضر در دست بررسی و ارزیابی قرار دارد». در این گزارش ادعا شده است که نشانه‌هایی حاکی از اینکه برخی از این فعالیت‌ها ممکن است ادامه فعالیت‌های مربوط به سال ۲۰۰۴ باشد، وجود دارد. موضوع نامه اولیه یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به فریدون عباسی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران نیز در بند ۳۴ گزارش فصلی جدید آژانس اتمی ذکر شده است. بر اساس این بند از گزارش، آمانو در نامه‌ای به عباسی «نگرانی‌های خود را تکرار کرده و اهمیت اینکه ایران این مسائل را شفاف‌سازی کند، ابراز داشته است». این در حالی است که دو روز پیش از انتشار گزارش جدید آژانس، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در مصاحبه با شبکه خبری بلومبرگ اعلام کرده بود: «آژانس اتمی دلیلی بر نظامی بودن برنامه اتمی ایران ندارد.» لاوروف در این مصاحبه در پاسخ به اینکه ارزیابی روسیه از زمان دستیابی ایران به بمب هسته‌ای چیست؟ گفته بود: «هیچ دلیلی در دست نداریم که نشان دهد ایران تصمیمی سیاسی برای تولید بمب گرفته باشد و اطلاعات آژانس بین‌المللی، از این نتیجه‌گیری حمایت نمی‌کند که ایران هم‌اکنون در حال تولید بمب است. آژانس به تمامی سایت‌های هسته‌ای که باید به بازرسان نشان داده شود، دسترسی دارد.»

وی افزوده بود: «ایران قانون اصلاح شده ۱/۳ و پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کند، مواردی که اجباری هم نیستند، اما تصور می‌کنم بسیار مهم هستند، به‌ویژه برای ایران؛ چراکه جدا از حقوق «پیمان منع گسترش»، ایران الزامات بسیار مهمی دارد، تعهدات در زمینه ضرورت اعتمادسازی در مورد ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای و پرسش‌هایی که جامعه بین‌المللی خواهان روشن شدن آنها است.» وی ادامه داده بود: «هدف قطعنامه آژانس و شورای امنیت دقیقا همین است و آنها باید محقق شوند، اما ایران نیز باید نوری در انتهای تونل ببیند و امیدی داشته باشد. جمع‌بندی‌های آژانس مقوله‌ای ضروری است. تاکنون، چنانکه گفته‌ام، آنها به صورت انحصاری نتوانسته‌اند ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را تایید کنند، اما نتوانستند به این جمع‌بندی برسند که برنامه هسته‌ای ایران اهداف نظامی دارد؛ بنابراین اگر ما تنها روی کاربرد تحریم‌ها و تهدیدها حساب نکنیم و مانند سایر شرایط در جهان به مذاکره هم بپردازیم، این روندی است که می‌تواند موفق باشد.»