تکمیل چرخه بازیافت زباله در تهران

تصفیه خانه مجتمع آراد کوه این هفته با حضور شهردار تهران افتتاح می‌شود

گروه شهری- گرچه تهران امروز با مشکلات متعدد زیست محیطی همچون آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کند، اما یکی از قدیمی‌ترین معضلات زیست محیطی پایتخت دفن غیر اصولی پسماندهای آن است که عمری بیش از نیم قرن دارد. تولید روزانه بیش از ۷ هزار تن زباله در تهران (در برخی از روزها به مرز ۱۱ هزار تن می‌رسد) آماری متفاوت از حجم زباله‌های دفن شده در چند دهه گذشته در مقایسه با کلان شهرهای بزرگ دنیا را نشان می‌دهد که ارائه راهکاری اصولی برای کاهش و دفع زباله‌های شهری را از سوی مدیریت شهری تهران می‌طلبد.

گام اول و دوم

تصویب قانون مدیریت پسماندها در اردیبهشت‌ماه ۱۳۸۳ در مجلس اولین گام برای حل معضل زباله‌ها در حوزه نگهداشت، جمع آوری زباله و دفع پسماند بود. دومین گام افتتاح خطوط پردازش مجتمع آراد کوه بود که ظرفیت خطوط پردازش زباله تهران را به ۷هزار و ۸۰۰تن رساند و با توجه به اینکه میزان پردازش زباله در این مجتمع بیش از حجم زباله‌های تولیدی شهر تهران است قراراست این ظرفیت اضافی به شهرهای اطراف پایتخت اختصاص یابد.

سومین گام

یکی از دغدغه‌های اصلی در مدیریت پسماند پایتخت طی سال‌های اخیر، شیرابه‌های زباله‌ای بود که سال‌ها در این منطقه جمع و آب برف و باران نیز به آن افزوده می‌شد. شیرابه تولیدی از زباله‌های شهر، به عنوان ماده‌ای سمی و خطرناک محسوب شده که در صورت عدم مدیریت صحیح می‌تواند آثاری سوء بر بهداشت و سلامت جامعه داشته باشد.

شیرابه مایعی بدبو به رنگ قهوه ای تیره است که از داخل مواد زائد به خارج تراوش کرده و حاوی مواد محلول و معلق است. شیرابه از تجزیه مواد آلی و مایعی که ممکن است از منابع خارجی مثل زهکشی آب‌های سطحی، آب باران، آب‌های زیرزمینی و آب‌های ناشی ازمنابع زیرزمینی که وارد مواد زائد شده باشد، ناشی شود.

در این راستا، افتتاح آزمایشی تصفیه‌خانه شیرابه زباله در آرادکوه سومین گام در دفن اصولی پسماند شهری است.

تصفیه خانه مجموعه آرادکوه با همکاری مشترک میان شهرداری و دانشگاه تهران هفته آینده به صورت آزمایشی افتتاح می‌شود. به اعتقاد مسوولان امر با افتتاح تصفیه خانه شیرابه، مشکل چندین ساله در حوزه شیرابه تعیین تکلیف خواهد شد و روزانه هزار و ۴۰۰ متر مکعب تصفیه شیرابه انجام خواهد شد و آب تصفیه شده در این فرآیند در مجموعه فضای سبز کار شده در این مجتمع مورد استفاده قرار خواهد گرفت و ته مانده آن نیز به صورت کود کمپوست به کار گرفته خواهد شد.

به گفته معاون خدمات شهری شهرداری، این امکان وجود دارد تا در آینده‌ای نزدیک از طریق لوله گذاری ، پساب کارخانه‌های موجود در محدوده کهریزک را به تصفیه خانه منتقل کرده و در مرحله بعدی تصفیه شده و به آبی قابل استفاده برای به کار گیری در آبیاری فضای سبز تبدیل کرد.

پردازش زباله با کمک بخش خصوصی

با افزایش ظرفیت پردازش مجتمع آراد کوه به هفت هزار تن، تمام پسماند شهر تهران وارد چرخه پردازش خواهد شد. براساس طرح پردازش زباله، برای شش واحد ۵۰۰ تنی قرارداد بسته شده است تا پیمانکاران داخلی اقدام به ساخت مجتمع‌های پردازش زباله کنند. همین‌طور دو واحد ۵۰۰ تنی دیگر نیز به‌ صورت فراخوان شناسایی شده پیمانکار صورت گرفته است تا بخش خصوصی به ‌صورت کامل در آن سرمایه ‌گذاری کنند و خود آنها نیز راهبری این خطوط را برای دوره‌‌های چند ساله به ‌عهده گیرند. سایت تخمیر هم به وسعت ۲۲هکتار طراحی و ساخته شده و پذیرش یک هزار و ۵۰۰تن مواد کارخانه‌‌های پردازش پسماند در روز را دارا است.

در این راستا دو کارخانه زباله سوز نیز برای تبدیل زباله به انرژی برق در حال ساخت است. یکی از این دو کارخانه در منطقه ۴ قرار دارد و به زودی به بهره برداری می‌رسد. کارخانه دوم هم در مرکز پسماند آراد کوه کهریزک قرار دارد و تا دهه فجر آماده بهره‌برداری می‌شود.

سایت هوادهی مجتمع آراد کوه

‌سایت هوادهی، حلقه دوم مدیریت پسماند است. سایت هوادهی کمپوست مجتمع آراد کوه ۱۸ هکتار است که مجهز به سه دستگاه همزن پیشرفته جهت هوادهی و دو دستگاه کامپکتور (فشرده ساز) است.

تا پیش از استفاده از دستگاه همزن برای تبدیل زباله‌های‌ تر به کمپوست حداقل ۶ تا ۸ ماه زمان لازم بود اما با استفاده از این دستگاه مدت زمان خشک شدن زباله‌ها به دو ماه کاهش پیدا کرده است. به این ترتیب این روش هم بهترین راه برای بی خطرسازی و بازیافت پسماندهای تر است و هم کود حاصل شده جایگزینی مناسب و ارگانیک برای کودهای شیمیایی است.

علاوه بر این هر کدام از دستگاه‌های فشرده‌ساز دارای ظرفیت هوادهی ۱۰۰۰ تن پسماند در هر شیفت کاری است.

با استفاده از این دستگاه هم حجم زباله‌ها کاهش می‌یابد و هم منفذ زباله‌ها از بین می‌رود و گاز متان موجود در آن کمتر می‌شود‌، در واقع این دستگاه با کوبیدن بر روی زباله، حجم زباله‌ها را به یک چهارم کاهش می‌دهد.

‌به منظور کاهش مشکلات زیست محیطی منطقه آراد کوه، سازمان مدیریت پسماند در کنار تجهیزات و ماشین آلات جدید به توسعه فضای سبز نیز توجه کرده است و فضای زیادی از سایت‌ را به فضای سبز اختصاص داده است طوری که تا چند سال آینده شاهد درختکاری‌های مناسب در این فضا خواهیم بود تا به جای گورستان ۱۲۰۰هکتاری زباله، ۲۵۰هکتار فضای سبز و پارک جنگلی جایگزین شود.

راهکار مدیریت شهری

محمد فیاض مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند با اشاره به فرآیند ساخت پروژه تصفیه‌خانه شیرابه گفت: این پروژه در زمینی به مساحت ۳ هکتار ساخته شده است و برای آماده‌سازی آن به طور تقریبی ۳۰ هزار متر مکعب خاکبرداری و۶ هزار و پانصدمتر مکعب بتن‌ریزی صورت گرفته و۷۵۰تن میلگرد به کار رفته است.

او ادامه داد: در این پروژه بیش از ۷هزار متر لوله‌گذاری فلزی و پلی اتیلن به روش ثقلی مورد استفاده قرار گرفته که بیش از ۵هزار و پانصد متر آن در زیر زمین و تا عمق ۸متری کارگذاشته شده است.

فیاض همچنین به تجهیزات اصلی پروژه تصفیه‌خانه اشاره و خاطرنشان کرد: این پروژه دارای ۲۱مخزن بتنی است و دستگاه تصفیه ام‌بی‌آر، ۴دستگاه هوادهی بلوئر، دیفیوزهای اکسیژن ساز و پمپ‌های لجن‌کش، دستگاه‌هایی هستند که مهم‌ترین نقش را در فرآیند کار ایفا نموده و همگی از معتبرترین برندهای جهانی تهیه شده‌اند.

وی در خصوص میزان پیشرفت این پروژه نیز گفت: در حال حاضر عملیات عمرانی این پروژه شامل احداث مخازن بتنی، اتاق‌های کنترل، نصب دمنده‌ها و لوله‌گذاری‌ها به اتمام رسیده و نصب تجهیزات مکانیکی آن شامل پل‌ها، نیم پل‌ها، شیرآلات و پاروها در آخرین مراحل خود قراردارد.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند اضافه کرد: همزمان با اجرای آخرین مراحل ساخت تاسیسات اصلی پروژه، عملیات آسفالت مسیرهای دسترسی به آن و ایجاد فضای سبز در پیرامون آن نیز در حال انجام است.

او با بیان ‌اینکه پروژه تصفیه‌خانه نمونه آشکاری از تبدیل تهدیدی جدی به فرصتی ارزشمند است، تصریح کرد: با شروع کار این پروژه شیرابه‌های موجود تصفیه شده و صرف آبیاری درختان غیرمثمر و توسعه فضای‌سبز مجتمع آرادکوه خواهد شد و امیدواریم طبق پیش‌بینی‌های صورت گرفته طی ۱۸ماه اثری از شیرابه‌ها به جای نماند.