هند؛ میانجی جدید پرونده هسته‌ای ایران؟

ویلیام برنز، معاون وزیر خارجه آمریکا

دنیای‌اقتصاد- مرجان توحیدی: یک درخواست میانجیگری جدید برای برنامه هسته‌ای ایران. این بار آمریکا از هند خواست تا ایران را برای امتیاز دادن در مذاکرات متقاعد کند. این در خواست را ویلیام برنز معاون هیلاری کلینتون در دیدارش با مشاور امنیت ملی هند مطرح کرد و دلیل آن را هم نفوذ دهلی نو در تهران دانست. درخواست میانجیگری هند در برنامه هسته‌ای ایران در شرایطی طرح شده است که مدتی است روابط تهران و دهلی نو رو به گسترش بوده است. به ویژه آنکه این کشور در جریان برگزاری اجلاس عدم تعهد در تهران با بزرگترین هیات همراه به ایران سفر کرد تا درباره قراردادهای دو جانبه به ویژه در امور اقتصادی با طرف‌های ایرانی وارد مذاکره شود. همچنین عباس عراقچی، عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای و معاون وزیر خارجه هم در سفری به هند مذاکرات متعددی را درباره موضوعات مختلف از جمله رفع موانع مالی صدور نفت ایران به این کشور بعد از تحریم‌های نفتی ایالات متحده و نیز واردات گندم از این کشور به ایران انجام داد. علاوه بر آن به‌تازگی چایپال ردی، وزیر نفت هند هم تاکید کرده است که کشورش واردات نفت از ایران را نه کاهش خواهد داد و نه افزایش. به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از ترکیش ویکلی، ایران همچنان یکی از بزرگترین تامین‌کنندگان نفت مورد نیاز هند به شمار می‌رود اگرچه از رتبه دوم در سال ۲۰۱۱ به رتبه چهارم در سال ۲۰۱۲ تنزل پیدا کرده است.

بنابراین در شرایطی که به نظر می‌رسد تهران به دنبال گسترش مناسبات خود به ویژه در حوزه اقتصادی با دهلی نو است، آمریکا هم از این کشور می‌خواهد تا نقش موثری را در جریان پرونده هسته‌ای کشورمان ایفا کند.

درخواست برای یک میانجی جدید در پرونده هسته‌ای ایران اما موضوع جدیدی نیست. چه ایران یک بار دیگر بحث میانجی را تجربه کرده است. هرچند که این میانجیگری نتوانست به نتایج روشنی دست پیدا کند. ماجرا هم مربوط به اعلام آمادگی ایران برای توقف غنی‌سازی اورانیوم ۲۰ درصدی باز می‌گردد. موضوعی که ترکیه و برزیل با ورود به آن تلاش داشتند به توافقی دست پیدا کنند تا مانع از تصویب قطعنامه چهارم تحریمی شورای امنیت علیه ایران بشوند، قطعنامه ۱۹۲۹.بر همین اساس ترکیه و برزیل که در راس آنها رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه و لولا داسیلوا رییس‌جمهور وقت برزیل قرار داشتند پیشنهاد دادند که در مقابل انتقال ۱۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۵/۳ درصد به ترکیه، ایران می‌تواند ۱۲۰ کیلو گرم سوخت با غنای ۲۰ درصد را از این کشور در مدت یک سال دریافت کند. موضوعی که پس از چندین بار آمد و شد بالاخره با موافقت ایران روبه‌رو شد و ایران در اردیبهشت سال ۸۹ بیانیه‌ای را با حضور وزرای خارجه برزیل و ترکیه به امضا رساند که به بیانیه تهران معروف شد. به نظر می‌رسید که با تعیین ترکیه به‌عنوان کشوری که اورانیوم را تحویل گرفته و با غنای بیشتر به ایران تحویل خواهد داد، موضوع تحریم‌های ۱۹۲۹ دیگر محلی از اعراب نداشته باشد.

اما چنین نشد و یک روز پس از صدور بیانیه تهران، آمریکا ضمن ابراز ناخرسندی از امضای چنین توافقی اعلام کرد که طرح پیش نویس گسترش تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را به اعضای شورای امنیت ارائه داده است‌. آمریکا در این مسیر توافق چین و روسیه را هم به‌دست آورد. پیش‌نویسی که در شورای امنیت رای آورد و توجیه کشورهایی نظیر روسیه و چین هم در رای به این قطعنامه این بود که این قطعنامه باعث صدمه‌ بشردوستانه یا ایجاد مشکلاتی برای فعالیت‌های اقتصادی معمول در ایران و روابط اقتصادی این کشور با دیگر کشورها نمی‌شود. این موضوع البته اعتراض برزیل و ترکیه را در بر داشت. این دو کشور به قطعنامه ۱۹۲۹ رای منفی دادند و وزیر خارجه برزیل هم از آنچه روی داده ابراز تاسف کرد. در حقیقت تصویب قطعنامه تحرکات میانجیگرایانه را زیر سوال برد. پس از آن که بیانیه تهران موضوعیت خود را از دست داد، احمدی‌نژاد هم از غنی‌سازی اورانیوم ۲۰ درصدی در ایران خبر داد. موضوعی که در حال انجام است و البته مورد اعتراض غرب. هرچند که ایران همواره تاکید کرده حاضر است درباره این موضوع و انصراف از غنی‌سازی در ازای ارائه سوخت ۲۰درصدی به ایران مذاکره کند.

اکنون در شرایطی که اتحادیه اروپا هم تحریم‌های جدیدی را علیه ایران وضع کرده و آمریکا هم ایران را به تشدید فشارها برای آنچه آن را بازگرداندن تهران به میز مذاکرات می‌خواند، در تداوم رویکرد فشار و مذاکره خود از هند خواسته است تا نقش میانجی را در پرونده هسته‌ای ایران ایفا کند. موضوعی که بر خلاف دوره گذشته این بار خود ایالات متحده پیشنهاد آن را طرح کرده است.

بر همین اساس یک روزنامه هندی نوشت: آمریکا از هند می‌خواهد ایران را به بازگشت به میز مذاکرات درباره برنامه هسته‌ای متقاعد کند. این اولین باری است که واشنگتن آشکارا از دهلی نو چنین درخواستی را در رابطه با تهران مطرح می‌کند.

به گزارش ایسنا، ویلیام برنز، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در گفت‌وگو با روزنامه «تایمز آوایندیا» پیش از دیدار با شیوشانکار منون، مشاور امنیت ملی هند در دهلی نو گفت که آمریکا امیدوار است هند این پیام را به ایران برساند.

برنز مدعی شد که تحریم‌های شدید برای بازگرداندن ایران به گفت‌وگوهای هسته‌ای ضروری است و تاکید کرد که دیپلماسی همچنان گزینه‌ای است که برای آمریکا از اولویت برخوردار است.

وی ادامه داد: ما معتقدیم که کاملا ضرورت دارد ایران به تعهدات بین‌المللی‌اش عمل کند و به طور جدی وارد روند دپیلماتیک مکانیسم ۱+۵ شود.

این روزنامه افزود: آمریکا معتقد است که هند از نفوذ در ایران برخوردار است و واشنگتن از هند می‌خواهد به بازگرداندن تهران به میز مذاکرات کمک کند. به نوشته روزنامه هندی، آمریکا در گفت‌وگوهای خصوصی به هند گفته که بر این باور است که خطر واقعی رویارویی نظامی در خصوص این مساله وجود دارد.

برنز گفت: ما به شرکای بین‌المللی‌مان برای افزایش فشار اقتصادی و انزوای سیاسی نه به‌عنوان یک هدف بلکه به‌عنوان وسیله برای اطمینان یافتن از اینکه ایران به طور جدی وارد تعامل می‌شود و به تعهدات بین‌المللی‌اش عمل می‌کند کار خواهیم کرد.برنز همچنین گفت: هر چه ایران زودتر وارد تعامل شود، برای همه ما بهتر خواهد بود.

حقوق ایران تامین شود

مذاکرات به نتیجه می‌رسد

در کنار سیاست دو گانه آمریکا و این بار طرح موضوع میانجی، عباسی رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان هم به ایرنا گفته است که اگر حقوق هسته‌ای ایران تامین شود و بتوانیم مطابق با این حقوق به تکالیف خود عمل کنیم، مذاکرات با گروه ۱+۵ مطمئنا به نتیجه می‌رسد. فریدون عباسی افزود: جمهوری اسلامی ایران مذاکرات را ادامه می‌دهد و اخیرا هم در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چند نوبت جلسه داشتیم. وی تاکید کرد: روند مذاکرات استمرار دارد و مشکل خاصی در روند گفت‌وگوها وجود ندارد. اشاره عباسی به مذاکرات ایران و شش قدرت جهانی است که یک مقام روسیه از برگزاری آن در ماه نوامبر (آبان‌ماه) خبر داده است.

تصویب رسمی تحریم‌های اروپا

خبرگزاری «نووستی» از بروکسل گزارش داد: هرمان وان رامپوی، رییس شورای اتحادیه اروپا روز جمعه گذشته در پایان اجلاس دو روزه سران این اتحادیه در بروکسل اعلام کرد که سران و روسای دولت ۲۷ کشورعضو اتحادیه اروپا تحریم‌های اقتصادی جدید علیه ایران را به تصویب رساندند.

به گزارش ایسنا، به نقل از یورو پلتیک در بیانیه پایانی نشست سران اروپا آمده است: شورای اروپا بار دیگر بر تعهدش به رویکرد دو سویه تاکید و از تلاش‌ها برای وارد کردن ایران به مذاکرات جدی و سازنده حمایت می‌کند.