مسعود سیفی‌اعلا - بنا به گفته وزیر نفت کشورمان ایران در چارچوب تصمیم اخیر اوپک مبنی بر کاهش عرضه ۲/۱میلیون بشکه نفت‌خام به بازار‌های جهانی رسما آماده شده است تا از اول نوامبر یا از دهم آبان‌ماه که چند روز بیشتر تا آن تاریخ فاصله نیست، تعهد خود برای کاهش ۱۷۶هزار بشکه صادرات نفت را عملی سازد. این دومین رقم بزرگ کاهش یکباره پس از تعهد عربستان سعودی است که ۳۸۰هزار بشکه کاهش صادرات روزانه را متعهد شده تا بر مبنای این تعهدات بازار جهانی نفت حالت تعادل پیدا کند. پس از عربستان و ایران، کشور‌های دیگر عضو اوپک هم هرکدام به تناسب ظرفیت‌های تولید و سهمی که در بازار‌ جهانی نفت دارند، نسبت به کاهش تولید تعهداتی سپرده‌اند که انتظار می‌رود همگی در قالب تصمیم اخیر اوپک نسبت به رعایت این تعهدات پایبند باشند. گرچه اعلام تعهدات کشور‌های صادرکننده نفت (اوپک) نسبت به ثبات قیمت‌ها در این چند روز اخیر کمک زیادی نکرده است، اما انتظار می‌رود که اجرای عملی این تصمیم مخصوصا در روز‌هایی که به سمت شروع فصل سرما در نیمکره شمالی می‌رود به بی‌ثباتی‌های اخیر در بازار جهانی نفت خاتمه داده یا به ثبات نسبی بازار منجر شود. اگر چنین نشود قطعا اعضای اوپک در نشست آتی خود که در اواسط آذرماه در الجزایر تشکیل خواهد شد، تصمیمات تازه‌ای اتخاذ خواهند نمود.

بدیهی‌ است تصمیمات اوپک برای ایران که یکی از بنیانگذاران این سازمان بوده و به لحاظ حجم تولید و صادرات اینک دومین رتبه در این چارچوب را دارا است نه تنها که ضروری است بلکه به لحاظ تاثیرگذاری در اجرای این تصمیمات واجد اهمیت استراتژیک است.

لذا هم اعلام آمادگی رسمی برای کاهش ۱۷۶ هزار بشکه صادرات از اول نوامبر و هم اعلام انتظار ایران از دیگر همتایان خود در اوپک برای رعایت تعهدات خود امری کاملا طبیعی است و غیراز این هم نباید باشد.

اما نکته اساسی در این میان چیز دیگری است و آن هم این که ایران در چارچوب تعهداتی که سپرده است کاهش ۱۷۶هزار بشکه صادرات نفت خود را نسبت به صادرات فعلی خود عملی خواهد کرد نه سهمیه پیشین خود در اوپک.

گفته می‌شود پیش از این ایران ۲۳۵هزار بشکه کمتر از سهمیه ۱/۴میلیون بشکه‌ای خود در اوپک نفت تولید می‌کرده و با توجه به مصرف داخلی به همان میزان نیز کمتر صادر می‌کرده است.

یعنی به طوری که منابع بین‌المللی می‌گویند تولید نفت ایران در شهریور ماه گذشته ۳میلیون و ۸۷۵هزار بشکه در روز بوده که اگر ۷/۱میلیون بشکه مصرف روزانه داخلی از آن کم شود، رقمی در حدود ۲میلیون و ۱۵۰هزار بشکه برای صادرات باقی خواهد ماند که نسبت به سهمیه ۴/۲میلیون بشکه صادرات که از قبل برای ایران تعیین شده بود ۲۵۰هزار بشکه کمتر است.

لذا ایران در حال حاضر بنابه تعهدی که سپرده است علاوه بر ۲۵۰هزار بشکه قبلی ۱۷۶هزار بشکه دیگر یعنی مجموعا ۴۲۶هزار بشکه نفت کمتر از قبل باید صادر کند تا تصمیمات اوپک محترم شمرده شود.

این نکته اما چندان خوشایند نیست. اکنون باید به درستی دقت شود که آیا عدم توانایی کشورمان در صدور نفت به میزان حداکثر سقف سهمیه خود در اوپک که به عبارتی تقدیم دو دستی فرصت های طلایی کشورمان به دیگر رقبا است دلایل فنی دارد یا ملاحظات دیگری در این میان دخیل است؟

آیا از سرمایه‌گذاری به موقع در توسعه ظرفیت‌های تولیدی صنعت غفلت نکرده‌ایم؟