شبی برای «پترهانتکه»
نگاه سوم- شب «پترهانتکه»، نویسنده معاصر اتریشی با حضور منتقدان ادبیات معاصر آلمان و جمعی از صاحبنظران روز پنجشنبه در خانه هنرمندان برگزار شد. پترهانتکه، نویسنده و نمایشنامهنویس اتریشی است که به زبان آلمانی مینویسد. وی متولد ۱۹۴۲ است و در حال حاضر در پاریس زندگی میکند.
او پیشگام ادبیاتی بود که در آن زبان را موضوعی مناسب برای تجربه و آزمودن اندیشهها میدانستند. به عبارت دیگر به زعم این نویسنده ادبیات او با زبان شکل میگیرد.
در ابتدای این مراسم که به کوشش مجله «بخارا» برگزار شد، علی دهباشی با مروری بر آثار این نویسنده گفت: پترهانتکه در آثار اولیه خود پیشگام ادبیاتی بود که در آن «زبان» را موضوعی مناسب برای تجربه و آزمودن اندیشهها میدانستند، به عبارت دیگر «ادبیات با زبان شکل میگیرد و نه با اشیا و موضوعاتی که با این زبان توصیف میشوند». در آثار بعدی نقد قالبهای ادبی مرسوم از گذشته در شعر، نثر، نمایشنامهنویسی و انتظارات خواننده از ادبیات، موضوع اصلی آثار او است. در سیر بعدی پترهانتکه در آثار خود با موضعگیریهای مستقیم و مرسوم در ادبیات مخالفت میکند و مبانی نظری خود را در نقد زبان مطرح میسازد و در ادامه این راه خود بار دیگر به شیوه روایت سنتی باز میگردد.
سپس دکتر ولفگانگ بانیایی وابسته فرهنگی سفارت اتریش در ایران با تقدیر از اقدام نشریه بخارا در پرداختن به این نویسنده آلمانی زبان گفت: هانتکه آثار فراوانی دارد و خوانندگان بسیاری را هم به خود جذب کرده است. از سوی دیگر اتریشیها هم برخی شعرای ایران نظیر حافظ و سعدی و خیام را به خوبی میشناسند. باید گفت درک ادبیات و فرهنگهای دیگر به درک متقابل فرهنگ ملتها کمک خواهد کرد و به گونهای به ما میفهماند که نکات متفاوت و مشترک میان ملتها چیست.
دکتر سعید فیروزآبادی از مترجمان ادبیات آلمان به موضوع جنجال آفرینیهای این نویسنده در بدو کارش اشاره کرد و گفت: او در آغاز دوران نویسندگی در گروه موسوم به ۴۷ که مختص برگزاری نشستهای انتقادی و ادبی بود، ادبیات بعد از جنگ آلمان را تمام شده و پوچ توصیف کرد و مورد اعتراض واقع شد. او بهواسطه این مخالفتها و اظهارنظرهایش در ۲۴ سالگی شهره مطبوعات و مجلات و محافل شد.
فیروزآبادی تصریح کرد :هانتکه نماد نسل دانشجویان انقلابی اروپا است. او زبان را نوعی آزمایشگاه میدانست. دنیای بیرونی او دنیای موجود نیست بلکه تحت تاثیر دنیای درونیاش است. او در کتاب «وزن سنگین جهان» تمام ادراکات و دریافتهای درونی و حسیاش را بدون اتکا به قوالب رمان و داستان و گزارش و... مکتوب میکند و شیوه خود را اعلام میدارد.
سخنران پایانی نشست «شبی با پترهانتکه» دکتر محمود حسینی زاد بود که درباره این نویسنده اتریشی گفت: جنجال هانتکه بر سر ماجرای صربستان بسیار بزرگتر از آنی بوده که ما شنیدهایم. او از مادری اهل بالکان به دنیا آمده است و چنین خاستگاهی است که پای او را به ماجرای صربستان باز میکند.
حسینی زاد با اشاره به جنگ خلیج فارس در آغاز دهه نود میلادی گفت : ادبیات و زبان ژورنالیستی این دوره مورد اعتراض شدید هانتکه قرار داشت. وی به جنبهها و شیوههای زبان ژورنالیستی و اغراقهای آنان تاخت و اعلام کرد که عصر اطلاع رسانی به پایان رسیده و هر چه با این عنوان مطرح میشود تحمیق مخاطب و تزریق اجباری اطلاعات به او است. او میگوید باید یاد بگیریم به حرف هم گوش بدهیم و بی جهت بر سر هم فریاد نزنیم. هانتکه به سیاه و سفیدنگری زبان ژورنالیسم معترض بود.
وی در پایان گفت: هانتکه در مراسم تدفین میلوسویچ هم به زبان رایج ژورنالیستها که حاکم صرب را دیکتاتور و قصاب مینامیدند انتقاد کرد و گفت، من به او وفاداری نشان ندادم بلکه اعتراض به زبان ژورنالیستی را نشان دادم. او معتقد است تنها نباید به نوشته من درباره یوگسلاوی فکر کنید بلکه به نوع و شیوه نوشتنم باید بیاندیشید.
ارسال نظر