حافظ مکتب تاریخی آلمان

مکتب تاریخی «جوانتر» آلمان که بر شانه‌های افرادی مثل روشر، هیلد براند و کنیس قرار دارد، توسط گوستاو فون اشمولر (۱۹۱۷-۱۸۳۸) هدایت گردید که وارث تمامی اقتصاد آلمان در ربع آخر قرن نوزدهم به شمار می‌آید. اقتصاددانان مکتب تاریخی جوان آلمان به ارزش نگرش تاریخی در مسائل اقتصادی معتقد بودند ولی در عین حال از ارائه قوانین جامعی برای تحولات تاریخی امتناع نموده و به طرح موارد خاص اکتفا می‌کردند. به علاوه، آنان بیش از اقتصاددانان تاریخی متقدم به اصلاحات مسالمت‌آمیز اجتماعی معتقد بودند و در سال ۱۸۷۲ برای بیان افکار سیاسی خود انجمنی به نام «اتحادیه سیاست اجتماعی» تشکیل داده بودند. طرفه اینکه آنان را بعضا سوسیالیست‌های علمی نامیده‌اند، در حالی که در واقع باید اصلاح طلبانی محافظه کار به حساب آورده شوند که به دربار و هیات دولت پروس بسیار نزدیک بودند.اشمولر در سال ۱۸۳۸ در وورتمبرگ آلمان متولد شد و در سال ۱۸۶۰ از دانشگاه توبینگن فارغ‌التحصیل شد. او در دوره ۷۲-۱۸۶۴ استاد کرسی علوم سیاسی و اقتصاد سیاسی دانشگاه هال و در دوره ۸۲-۱۸۷۲ استاد دانشگاه استراسبورگ و در دوره ۱۹۱۳-۱۸۸۲ استاد دانشگاه برلین بود. تنها اثری که از اشمولر به انگلیسی ترجمه شد، کتاب نظام سوداگری و اهمیت تاریخی آن با توجه خاص به تاریخ پروس نام دارد که در سال ۱۸۹۷ تالیف شد و در جهت توجیه نظام سوداگری به عنوان نظام مناسبی برای زمان خود است. کارل منگر، روش و دیدگاه اشمولر در اقتصاد را در کتاب خود مسائل اقتصادی و جامعه شناسی مورد انتقاد قرار داده است. اشمولر به این انتقاد پاسخ گفت و منگر نیز در جزوه‌ای تحت عنوان اشتباه‌های تاریخ‌گرایی در اقتصاد سیاسی آلمان با عصبانیت به او تاخت. اشمولر اتهامات او را رد کرد و این مجادلات به عنوان «تعارض روش‌ها» در تاریخ باقی مانده و مبحث روش‌شناسی در اقتصاد، از آن روز به دلیل این خصومت غیر سازنده بدنام گردیده است.دشوار است بتوان فهمید که این دو واقعا بر سر چه بحث می‌کردند. منگر به آنچه مارشال «تعادل جزئی» نامیده و مبتنی بر روش استقرای تجریدی است، معتقد بود. از سوی دیگر، اشمولر نظر نامشخص‌تر و پیچیده‌تری داشت و بخش عمده اقتصاد را نه اشتباه، بلکه نامربوط می‌دانست و روش استقرای تجریدی را برای آینده اقتصاد که چندین دهه و شاید نسل‌ها بعد فرا خواهد رسید و مستلزم جمع‌آوری دقیق حقایق و اطلاعات است، مناسب می‌دانست. اما، کتاب جامع خود او رئوس اقتصاد سیاسی عمومی که در سال‌های ۴-۱۹۰۰ منتشر شد، کتابی سنتی بود که با کتاب‌های دیگر، مثلا کتاب مارشال، از این جهت متفاوت بود که اطلاعات آماری و تاریخی آن بیش از بخش‌های تحلیلی بود. هدف اشمولر هر چه بوده باشد، تاثیر روش‌شناسی او چنان بود که نظریه توسعه اقتصادی در آلمان در دهه ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ منحصر به او بود.