ثبت نام غیرمنتظره احمدی‌نژاد عکس:مجتبی سرانجام‌پور، دنیای اقتصاد

دنیای اقتصاد: ثبت‌نام محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری سابق در انتخابات ریاست‌جمهوری صحنه انتخابات را دگرگون کرد. او روز گذشته در دومین روز ثبت‌نام از نامزدهای ریاست‌جمهوری در حالی ثبت‌نام کرد که پیش از این در مهر ماه سال گذشته در نامه‌ای خطاب به مقام معظم رهبری تاکید کرده بود که برنامه‌ای برای حضور در عرصه رقابت‌های انتخاباتی سال ۹۶ ندارد. شاید از این رو در نشست خبری که پس از ثبت‌نامش در سالن ۶۰۰ نفری وزارت کشور برگزار شد، تاکید کرد که «به قول اخلاقی که در انتخابات دادم، پایبندم و برای حمایت از بقایی ثبت‌نام کردم.»ثبت‌نام روز گذشته محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست‌جمهوری دو گزینه را متصور خواهد ساخت.

اول اینکه او در لحظه آخر پیش از اعلام صلاحیت‌ها توسط شورای نگهبان به نفع حمیدرضا بقایی انصراف می‌دهد، اما پیش از آن تمام تلاش خود را برای اینکه از یار نزدیکش یک چهره مقبول سیاسی بسازد خواهد کرد. دوم اینکه در صورتی که از رقابت‌های انتخاباتی کنار نرود با دو گزینه ردصلاحیت و تایید صلاحیت رو‌به‌رو است. به این ترتیب اگر ردصلاحیت شود حیات سیاسی‌اش با اما و اگرهایی روبه‌رو خواهد شد. اما چنانچه تایید صلاحیت شود و در رقابت‌های انتخاباتی باقی بماند با ایجاد سه ضلعی شدن انتخابات، تمام معادلات انتخاباتی که تاکنون وجود داشت را دگرگون خواهد کرد. اولین گروهی که از ماندن او در رقابت‌ها دچار مشکل خواهند شد اصولگرایان هستند که تا امروز به عدم‌حضور احمدی‌نژاد در انتخابات مطمئن بودند و حالا با ثبت‌نام او بازی انتخاباتی آنها کاملا به هم خورده است. از این منظر این احتمال وجود دارد که چهره‌های با نفوذ خود را برای گفت‌وگو با رئیس‌جمهوری سابق جهت انصراف از رقابت‌ها پیش او بفرستند. فارغ از اینکه او در قبال این انصراف چه چیزی از آنها طلب کند.از سوی دیگر ادامه حضور احمدی‌نژاد خطر بزرگی را برای اصلاح‌طلبان به همراه خواهد داشت که با توجه به شعارهای معیشتی که دارد، روی سبد رای روحانی تاثیر منفی بگذارد.

ماجرای نهی رهبری

در کنار این تحلیل‌ها آنچه بیش از همه فضای روز گذشته ستاد انتخابات وزارت کشور را تحت‌تاثیر قرار داد، ثبت‌نام احمدی‌نژاد به‌رغم توصیه رهبری به او بود.اواخر شهریور سال گذشته بود که در فضای مجازی خبری مبنی‌بر اینکه محمود احمدی‌نژاد به ملاقات رهبر معظم انقلاب رفته و نظر ایشان را درخصوص کاندیداتوری خودش در انتخابات ریاست‌جمهوری جویا شده منتشر شد. به گزارش الف، براساس این خبر این موضوع با مخالفت رهبری مواجه شد و حتی فراتر از آن، ایشان توصیه کردند که سفرهای استانی رئیس دولت‌های نهم و دهم متوقف شود. با تمام اینها این خبر با تکذیب یاران و نزدیکان احمدی‌نژاد مواجه شد، تا آنجا که در نهایت مقام معظم رهبری، روز پنجم مهرماه سال۹۵ در ابتدای درس خارج فقه، بیانات مهمی درباره توصیه به احمدی‌نژاد در مورد انتخابات سال ۹۶ بیان کردند. به گزارش الف، مقام معظم رهبری در آن جلسه گفتند: «آقایی آمد پیش من. من هم به ملاحظه حال صلاح خود او و صلاح کشور به او گفتم در فلان قضیه شرکت نکنید. نگفتم هم شرکت نکنید گفتم صلاح نمی‌دانم. با ملاحظه حال مخاطب به آقایی توصیه می‌کنیم یک دوقطبی در کشور ایجاد می‌شود. دو قطبی مضر است به حال کشور. من صلاح نمی‌دانم. یکی بگوید گفته، یکی بگوید نگفته. چرا پشت بلندگو نگفته؟ این هم پشت بلندگو.»یک روز بعد از سخنان مقام معظم رهبری، محمود احمدی‌نژاد در نامه‌ای خطاب به ایشان نوشت: «همان‌گونه که مستحضر هستید در دیدار مورخ نهم شهریورماه سال جاری، اینجانب برنامه‌های تبیین انقلاب در سراسر کشور را تشریح کردم، پس از آن حضرتعالی توصیه فرمودید که در این دوره مصلحت نیست بنده در انتخابات شرکت کنم و اینجانب نیز تبعیت خود را اعلام کردم. ضمن تشکر از بیانات مهم حضرتعالی در جلسه درس خارج فقه مورخ پنجم مهرماه جاری، به استحضار می‌رسانم که در عمل به منویات رهبر بزرگوار انقلاب، برنامه‌ای برای حضور در عرصه رقابت‌های انتخاباتی سال آینده ندارم. به لطف خداوند متعال و با افتخار همواره به‌عنوان سرباز کوچک انقلاب و خادم مردم باقی خواهم ماند.» با تمامی اینها او روز گذشته در حالی که به همراه اسفندیار مشایی، علی‌اکبر جوانفکر و عبدالرضا شیخ‌الاسلام، حمیدرضا بقایی معاون اجرایی دولت دهم را برای ثبت‌نام همراهی می‌کردند در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرد. البته او ابتدا صبر کرد تا بقایی مراحل ثبت‌نام را طی کند و پس از آن در حالی که همه در انتظار پایان حضور سه نفره مشایی، احمدی‌نژاد و بقایی در محل ستاد انتخابات وزارت کشور بودند او به یکباره و برخلاف انتظار با نشان دادن شناسنامه‌اش اقدام به ثبت‌نام در انتخابات ریاست‌جمهوری کرد.

او در مورد چرایی ثبت‌نامش در انتخابات ریاست‌جمهوری نیز گفت: «مقام معظم رهبری سفارش کردند که به‌عنوان کاندیدا ثبت‌نام نکنم. گرچه توصیه ایشان به معنای نهی نبود و توصیه بود. اما توصیه ایشان مانع از حضور نبود.» به گزارش «ایرنا» او همچنین افزود: فشار گسترده‌ای از ناحیه اقشار مختلف مردم است که وارد انتخابات شوم، اما من به قول اخلاقی که در انتخابات دادم، پایبندم.»

احمدی‌نژاد در حالی که در کنار حمیدرضا بقایی روی سن تالار وزارت کشور ایستاده بود، سپس به دفاع از کارنامه دولت خود و شخصیت بقایی پرداخت و گفت: «بقایی مردی کارآزموده در دل انقلاب اسلامی، تربیت شده در دل انقلاب اسلامی، در دفاع از حقوق ملت سازش‌ناپذیر و در خدمت به مردم جزو پیشگامان است.» او همچنین گفت: بنده، بقایی و مشایی جزو معدود کسانی هستیم که تمام زندگی ما توسط نهادها و رسانه‌های گوناگون داخل و خارج و دستگاه‌های اطلاعاتی بارها شخم زده شده است. رئیس دولت‌های نهم و دهم در پاسخ به این سوال که اگر بقایی ردصلاحیت شود، شما شرکت می‌کنید، گفت: شما چی فکر می‌کنید؟ چرا نباید تایید شود. اصل بر برائت است برای همه ملت. در ادامه از احمدی‌نژاد سوال شد اگر بقایی ردصلاحیت شود؛ برخلاف نهی رهبری، شما در انتخابات شرکت می‌کنید؟ که پاسخ داد: عجله نکنید!! او همچنین در پاسخ به سوالی که آیا شما برای ثبت‌نام در انتخابات با رهبری مشورت کرده‌اید سکوت کرد و خندید.

دفاع از بقایی

احمدی‌نژاد در بخش دیگر از سخنانش به بازداشت ۷ ماه و نیمه بقایی با شکایت دولت اشاره کرد و گفت: شدیدترین رسیدگی‌ها برای بقایی، اتفاق افتاد و همانطور که ما مطمئن بودیم برهمگان معلوم شد که این فرزند فداکار ملت، مردی پاک است. در آخر هم آن کسانی که فرماندهی توهین به دولت قبل را برعهده داشتند با انتشار نامه‌ای از زدن همه تهمت‌ها به‌طور رسمی از ما عذرخواهی کردند و البته این عذرخواهی در پرونده قضایی ثبت شد. احمدی‌نژاد همچنین تاکید کرد که برای تایید صلاحیت حمید بقایی در انتخابات هر آنچه را که در این باره در توان دارد، انجام خواهد داد. او مانند همیشه اینگونه اظهاراتش را به پایان برد: زنده باد بهار، زنده‌باد ایران.پس از سخنان او نوبت حمیدرضا بقایی بود که سخنرانی کند. به گزارش «ایرنا» او با بیان اینکه حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی در دستور کارم خواهد بود، تاکید کرد: باید تمام موانع برداشته شود و تمام لوکوموتیوهای پیشرو اقتصاد را فعال کرد. بقایی روز دوشنبه در نامه‌ای به ستاد انتخابات کشور، احمدی‌نژاد و رحیم‌مشایی را به‌عنوان نمایندگان خود معرفی کرده بود. به گزارش انتخاب، بقایی پیش از ثبت‌نام هم گفت: اگر ردصلاحیت شوم در هر شرایطی قول میدهم به قانون تمکین کنم. اسفندیار رحیم‌مشایی نیز پس از نام نویسی احمدی‌نژاد شناسنامه خود را از جیبش درآورد و روبه‌روی تصویربرداران ایستاد، اما ثبت‌نام نکرد. او گفت: به‌طور قطع من در انتخابات دوازدهمین دوره ریاست‌جمهوری ثبت‌نام نمی‌کنم. مشایی سپس تاکید کرد: چه احمدی‌نژاد و چه بقایی هر کدام بیایند، هیچ کدام رقیبی ندارند.

واکنش‌ها

اما ثبت‌نام محمود احمدی‌نژاد روز گذشته واکنش‌های زیادی را به همراه داشت. از واکنش‌هایی مبنی‌بر برائت از او به‌خاطر توجه نکردن به توصیه رهبری تا واکنش‌هایی از جنس تاکید بر عمل به سخنان رهبری. اولین واکنش‌ها امروز از سوی برخی از اعضای هیات دولت صورت گرفت. معصومه ابتکار رئیس سازمان محیط زیست، محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت و معدن و حسینعلی امیری معاون پارلمانی رئیس‌جمهور از جمله مقامات دولتی بودند که نسبت به ثبت‌نام احمدی‌نژاد در انتخابات واکنش نشان دادند. به گزارش «ایسنا» ابتکار در ارتباط با ثبت‌نام محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: کارنامه اعمال برخی از اشخاص برای مردم و دستگاه‌های نظارتی مشخص است. ما امیدواریم اخلاق که یکی از مهم‌ترین چارچوب‌های انتخاباتی است، رعایت شود. وزیر صنعت و معدن هم گفت: تصمیم در مورد ثبت‌نام احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست‌جمهوری با مردم و مقامات است.به گزارش «ایسنا» حسینعلی امیری، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور نیز گفت: هر کس که می‌خواهد در نظام جمهوری اسلامی مسوولیت بپذیرد، قاعدتا باید کلیه اصول قانون اساسی را هم قبول داشته باشد و براساس آن عمل کند و در چنین ساختاری تبعیت از ولایت فقیه یک اصل است.

در مقابل این اظهارنظرها دوستان قدیم احمدی‌نژاد هم به ثبت‌نام او واکنش نشان دادند. به گزارش «ایسنا» مهدی کوچک‌زاده، نماینده پیشین مجلس با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام با یادآوری دفاعیاتش از او در مقابل سیل تهمت‌ها و توهین‌ها نوشت: شما را سرباز این جبهه می‌انگاشتم، ولی با حرکت امروزتان (ثبت‌نام برای انتخابات ریاست‌جمهوری) برخلاف صلاحدید امام محرومان و مستضعفان و مجاهدان، این باور شکسته شد! شما به اندازه همه ظلم‌هایی که دیدید ظلم کردید! آخرین توصیه‌ام به خودم و به شما پناه بردن به خدای قادر متعال از شر وسواسان خناس و خودشیفتگی است. به گزارش «ایلنا» الیاس نادران، نماینده اصولگرای مجلس و از حامیان سابق وی در توییتر خود نسبت به نامزدی محمود احمدی‌نژاد انتقاد کرد و نوشت: پایان احمدی‌نژاد.حسین کنعانی‌مقدم، عضو جبهه ایستادگی در گفت‌وگو با «ایلنا» این کار را یک عمل انتحاری توصیف کرد. به گزارش «ایرنا» او ثبت‌نام احمدی‌نژاد را یادآور قهر ۱۱ روزه او توصیف کرد. محمدتقی رهبر، عضو جامعه روحانیت مبارز نیز در گفت‌وگو با انتخاب، ضمن انتقاد از کاندیداتوری احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست‌جمهوری، نسبت به وقوع «فتنه» و شکاف داخلی در کشور هشدار داد و تاکید کرد احمدی‌نژاد باید التزام خود به رهبر معظم انقلاب را نشان می‌داد. در ادامه واکنش‌ها محمد غرضی در گفت‌وگو با فرارو گفت: احمدی‌نژاد با تمام توان ضد معتمدان ملت قیام کرده است و سعی دارد خود را به‌عنوان جایگزین نظام معرفی کند. به‌نظر من کسانی که اختلافات در کشور را عمیق‌تر می‌کنند، تیر دشمنان را تیز می‌کنند و احمدی‌نژاد از همین گروه است. از سوی دیگر حسن بیادی، دبیرکل جمعیت آبادگران هم در گفت‌وگو با فرارو اظهار کرد: تایید صلاحیت آقای احمدی‌نژاد به اعضای شورای نگهبان بستگی دارد، ولی به‌نظرم لزومی برای ردصلاحیت ایشان نیست. به گزارش خبرگزاری فارس، مهدی فضائلی کارشناس مسائل سیاسی نیز در یادداشتی نوشت: آزمون ولایت‌مداری احمدی‌نژاد با نامه ششم مهر ۹۵ به رهبر انقلاب و گفتن اینکه «... در عمل به منویات رهبر بزرگوار انقلاب، برنامه‌ای برای حضور در عرصه رقابت‌های انتخاباتی سال آینده ندارم...» تمام نشده است. همچنین به گزارش فرارو علی نادری، سردبیر سایت رجا نیوز، نزدیک به جبهه پایداری در توییتی نوشته است: «امروز شاهد اجرای یکی از بازی‌های پیچیده سرویس جاسوسی انگلیس در انتخابات ۹۶ بودیم.» همچنین عباس عبدی در گفت‌وگو با فرارو، درباره نامزدی احمدی‌نژاد گفت: به نظرم آقای احمدی‌نژاد به سیم آخر زده است و به‌صورت انتحاری عمل می‌کند؛ مثل داعشی‌هایی که بمب به خودشان می‌بندند و منفجر می‌کنند. او هشت سال مملکت را همین‌طور ویران کرد.صادق زیبا کلام هم در گفت‌و‌گویی پیش‌بینی‌کرد اقدام دیروز احمدی‌نژاد هزینه سنگینی برای وی در پی‌خواهد داشت.

تحلیل سعید حجاریان از دلایل ثبت‌نام احمدی‌نژاد و بقایی

تئوریسین اصلاحات عقیده دارد که حضور و ثبت‌نام احمدی‌نژاد در انتخابات خلاف منویات رهبری نیست. این در حالی است که وی توامان معتقد است هیچ فردی از طیف احمدی‌نژاد یعنی خود او و بقایی تایید صلاحیت نخواهند شد و به‌زودی آنها گزینه دیگری را به‌عنوان نماینده خود معرفی خواهند کرد.

سعید حجاریان در گفت‌گو با «ایسنا» در تحلیل ثبت‌نام محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست‌جمهوری با وجود توصیه‌های رهبری به وی گفت: «منع آقای احمدی‌نژاد برای عدم حضور در انتخابات از جانب رهبری منصوص‌العله بود. رهبری در گفتاری که در این زمینه داشتند علت را بیان کردند و آن این بود که آمدن وی باعث دوقطبی شدن انتخابات می‌شود. اکنون با حضور آقای رئیسی عملا فضا دوقطبی شده است و دیگر آن توصیه وجهی ندارد که احمدی‌نژاد به انتخابات ورود نکند. فی‌الواقع آمدن احمدی‌نژاد فضا را از دو قطبی بودن خارج می‌کند.»

این فعال سیاسی همچنین در پیش‌بینی خروجی نظر شورای نگهبان در بررسی صلاحیت احمدی‌نژاد و بقایی گفت: «من گمان دارم که هم آقای احمدی‌نژاد و هم بقایی هر دو رد صلاحیت خواهند شد. احمدی‌نژاد نیرویی دارد که روز آخر ثبت‌نام خواهد کرد و وی قصد دارد که نقش آقای هاشمی در انتخابات ۹۲ را ایفا کند. یعنی بگوید که مرا رد کردید؛ اما رای من برای فلان آقاست. در بین اطرافیان ایشان تنها فردی که می‌تواند از شورای نگهبان اجازه عبور بگیرد آقای ثمره هاشمی است و احتمال می‌دهم که این گروه چنین نقشه و برنامه‌ای در سر می‌پرورانند.»

حجاریان درباره تاثیر حضور رئیس دولت قبل و حلقه اطرافیان وی بر معادلات انتخاباتی اصولگرایان یادآورشد: «اصولگرایان در این دوره همه تلاش‌شان را کردند که اشتقاقی میان‌شان اتفاق نیفتد؛ ولی با این حال عملا به چند دسته تقسیم شدند. این امر به‌واسطه عدم کار تشکیلاتی منسجم و دراز مدت میان این طیف اتفاق افتاد و با اینکه همه آنان هم‌پیاله هستند، اما بر سر تقسیم کیک منازعه دارند و معلوم نیست که تا به کی این افتراق میان‌شان ادامه خواهد داشت.»