ظریف به قطر رفت - ۱۹ اسفند ۹۵

دنیای اقتصاد: وزیر امور خارجه عصر دیروز چهارشنبه برای دیدار و گفت‌وگو با مقامات قطر، به این کشور سفر کرد. به گزارش مرکز دیپلماسی رسانه‌ای، بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه با اعلام این خبر افزود: «محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه دیروز برای دیدار و گفت‌وگو با مقامات قطری به این کشور همسایه سفر کرد.» او در این سفر یک روزه، علاوه بر شیخ خالد العطیه همتای قطری خود، با شیخ تمیم بن حمد آل‌ثانی امیر قطر نیز دیدار ‌کرد. در سفر پیشین وزیر امور خارجه به قطر که در مرداد ماه سال گذشته انجام شد، طرفین درخصوص گسترش مناسبات دوجانبه و همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و تلاش برای مقابله موثر با تروریسم و گروه‌های تکفیری گفت‌وگو و رایزنی کردند.

سفر ظریف به قطر در راستای تقویت مناسبات ایران با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس صورت می‌گیرد. در همین راستا نیز وزیر خارجه کویت ششم بهمن ماه سال‌جاری در سفری یک‌روزه به تهران آمد و حامل پیام امیر این کشور و اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس برای روحانی بود. پس از آن حسن روحانی حدود ۲۰ روز بعد در تاریخ ۲۷ بهمن ماه سفری یک روزه به عمان و سپس کویت داشت و با سلطان قابوس پادشاه عمان و همچنین امیر کویت درخصوص تقویت مناسبات تهران و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به رایزنی و گفت‌وگو پرداخت.

امیدواری چین به حل اختلافات ایران و عربستان

همزمان با این تحول، وزیر امور خارجه چین ابراز امیدواری کرد ایران و عربستان بتوانند از طریق مذاکره اختلافات میان خود را حل کنند. به گزارش خبرگزاری رویترز، وانگ‌یی، وزیر امور خارجه چین روز چهارشنبه در کنفرانس خبری سالانه خود در حاشیه جلسه پارلمان این کشور به موضوع افزایش اختلافات میان ایران و عربستان پرداخت. او در آستانه سفر پادشاه عربستان به چین گفت: «ایران و عربستان سعودی هر دو دوست چین هستند. ما امیدواریم که تهران و ریاض بتوانند اختلافات کنونی موجود میان خود را از طریق رایزنی‌های دوستانه و مناسب حل‌وفصل کنند.» وزیر امور خارجه چین افزود: اگر نیاز باشد چین آماده است نقش ضروری خود را در این میان ایفا کند.

ظهور نشانه‌هایی از بهبود روابط

از سوی دیگر، تحلیلگر پایگاه «هیل» نوشته است که تحولات منطقه‌ای و جهانی موجب شده ایران و عربستان به سمت بهبود روابط دوجانبه متمایل شوند. به گزارش خبرگزاری فارس، پایگاه «هیل» روز سه‌شنبه در یادداشتی به قلم «یوئل گوزانسکی» نوشته است تحولات منطقه و جهان موجب شده ایران و عربستان گام‌هایی به سمت بهبود روابط بردارند. این عضو موسسه «هوور» دانشگاه «استنفورد» از جمله به سفر منطقه‌ای اخیر حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، توافق طرفین بر سر میزان تولید نفت در «اوپک» و همچنین مذاکرات اخیر بر سر از سر گیری اعزام زوار ایرانی به مراسم حج اشاره کرده است. گوزانسکی نوشته است این نشانه‌ها حاکی از آن است که «ایران و عربستان سعودی برای رسیدن به یک وضعیت منطقه‌ای ماناتر، تلاش می‌کنند.»

او با بیان اینکه به نظر می‌رسد این روند از چندی قبل آغاز شده، نوشته است: «مجموعه‌ای از تحولات منطقه‌ای و جهانی عربستان سعودی و ایران را به بررسی آغاز گفت‌وگو متمایل کرده‌اند.» تحلیلگر پایگاه هیل قدرت گرفتن «نیروهای وفادار به ایران در عراق و سوریه» و همچنین لبنان را مایه نگرانی عربستان خوانده و می‌نویسد: «علاوه بر این، ناکامی عربستان سعودی در دستیابی به اهدافش در یمن، آن هم بعد از حدود دو سال جنگ، بر تصمیم‌گیری این کشور اثر گذاشته است.» به نوشته گوزانسکی، از همه مهم‌تر به نظر می‌رسد عربستان سعودی به این نتیجه رسیده که توافق پیش‌رو در سوریه حضور ایران را دائمی خواهد کرد. ضمنا دستاوردهای ارتش سوریه در ماه‌های اخیر موجب شده متحدان عربستان از جمله مصر، ترکیه و اردن لحن خود را نسبت به سوریه تغییر دهند. او در مورد ایران هم مدعی شده است: «ایرانی‌ها هم از تغییر سیاست ایالات‌متحده در پی انتخاب رئیس‌جمهور ترامپ نگران هستند. جهت‌گیری ضدایرانی رئیس‌جمهور ترامپ با دیدگاه عربستان سعودی منطبق است. علاوه بر این، ممکن است ایالات‌متحده و روسیه بر سر سوریه به تفاهمی دست یابند که در آن منافع ایران در نظر گرفته نشده باشد.» تحلیلگر پایگاه هیل در پایان با بیان اینکه بهبود روابط طرفین مساله‌ای زمان‌بر است و نباید انتظارات را در این زمینه بالا برد، می‌نویسد به نظر می‌رسد مجموعه تحولات موجب شود دست‌کم فعلا صحبت از اتحاد و منافع مشترک، خصومت‌های دوجانبه را به پشت صحنه منتقل کند.

سه شرط بهبود روابط

پیش از سفر ظریف به قطر، وزیر مشاور امارات در امور خارجه بار دیگر مدعی شد که نمی‌توانیم با کشوری که بارها تصریح کرده است بر چهار یا پنج پایتخت عربی سیطره دارد تعامل و ارتباط ایجاد کنیم. به گزارش «ایسنا» به نقل از الموطن، انور قرقاش، در صد وچهل و هفتمین نشست اتحادیه عرب در سطح وزرا با اشاره به اینکه جهان عرب نمی‌تواند شریک همسایگانش به‌خصوص ایران باشد، مدعی شد: «نقش ایران در بسیاری از پرونده‌های عربی، بحران‌ها و تفرقه‌گرایی‌ها مانند سوریه، یمن و بحرین به چشم می‌خورد.» قرقاش در ادامه گفت که کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس از طریق کویت شرایط و پیش‌زمینه‌هایی را برای ایجاد ارتباط با ایران وضع کردند و مدعی شد: «این شرایط همگی حقیقی هستند و تمام کشورها در ارتباط با یکدیگر آنها را قبول دارند و آنها عبارتند از ۱- ایران نباید در امور داخلی کشورهای دیگر مداخله کند.۲- ایران باید قبول کند که انقلابش داخلی است و نباید به کشورهای عربی صادر شود. ۳- باید قبول کنند که شهروندی بر اساس ملیت است نه براساس مذهب.» قرقاش مدعی شد: «این‌ها شرایط و پیش زمینه‌هایی هستند که شورای همکاری خلیج‌فارس از طریق کویت خواستار آنها شد.»