گروه دیپلماسی: رقابت نامزدهای جمهوری‌خواه و دموکرات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در شرایطی در حال جدی شدن است که بیشتر آنها از جمله نامزدهای جمهوری‌خواه توافق هسته‌ای ایران و غرب را در کانون انتقادات خود قرار داده‌اند. چنان که سناتور تد کروز یکی از این نامزدها تاکید کرده که اگر رئیس‌جمهور آمریکا شود، همان روز اول این توافق‌نامه را پاره می‌کند. موضوعی که دولت باراک اوباما به آن واکنش نشان داده و هشدار داده که اگر رئیس‌جمهور بعدی ایالات‌متحده اقدامی علیه توافق هسته‌ای با ایران بکند، این امر پیامدهای خطرناکی خواهد داشت. گزارش شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان بیان می‌کند که روز سه‌شنبه ۱۷ فروردین، معاون وزیر خارجه ایالات‌متحده در سنای آمریکا ضمن دفاع از توافق هسته‌ای با ایران، رد احتمالی این توافق در دولت بعدی آمریکا را برای منطقه خاورمیانه فاجعه‌بار خوانده است. توماس شانون به کمیته روابط خارجی سنا ایالات‌متحده گفت: «هر تلاشی برای کنار گذاشتن این توافق‌نامه باعث باز شدن جعبه پاندورا در منطقه می‌شود که دیگر دشوار بتوان آن را بست.» امروزه اصطلاح «جعبه پاندورا» به‌عنوان ضرب‌المثل در رابطه با مواردی استفاده می‌شود که فلاکتی بی‌علاج به بار آمده باشد.

به گفته شانون، تصمیم به لغو این توافق‌نامه باعث بازگشت ایران به برنامه تولید «سلاح هسته‌ای» می‌شود، امری که بسیاری از تحلیلگران معتقدند نتیجه آن رقابت تسلیحاتی در منطقه خواهد بود. این مقام وزارت خارجه آمریکا همچنین اضافه کرده که ایرانی‌ها نیز از این مساله بهانه خوبی به دست می‌گیرند که بگویند آمریکا برای مذاکره و گفت‌وگو قابل اعتماد نیست. پیش از این دونالد ترامپ، نامزد پیشتاز جمهوری‌خواهان آمریکا برای انتخابات ریاست جمهوری ایالات‌متحده هم گفته بود که اولویت اصلی خود را لغو توافق اتمی با ایران گذاشته است. ترامپ این توافق را برای آمریکا، اسرائیل و تمام خاورمیانه فاجعه‌بار خوانده است. در نقطه مقابل، باراک اوباما توافق اتمی با ایران را الگویی برای دیپلماسی در آینده نامیده و بارها تاکید کرده است که این توافق مانع شده تا جنگ دیگری در منطقه به وقوع بپیوندد. توماس شانون نیز روز سه‌شنبه با تکرار این مواضع در سنا آمریکا عنوان کرد که برنامه اتمی ایران در چارچوب این توافق صرفا صلح‌آمیز خواهد بود، حال آنکه لغو توافق‌نامه بهانه‌ای به دست تندروها می‌دهد تا برنامه پیشین اتمی ایران را از سر بگیرند. به گفته او، کنار گذاشتن توافق اتمی تبعاتی نیز در رابطه با متحدان آمریکا خواهد داشت و برای کشورهایی که همراه آمریکا درگیر مذاکره با ایران بوده‌اند این پیام را دارد که سیاست‌های ایالات‌متحده ثبات ندارد. این اظهارات در شرایطی است که جان کری، وزیر خارجه آمریکا، در همین روز تاکید کرده که ایران تاکنون به تعهدات خود در رابطه با توافق هسته‌ای پایبند بوده و استحقاق استفاده از مزایای این توافق را دارد.


تکذیب دسترسی ایران به منابع مالی آمریکا

شانون همچنین روز سه‌شنبه درباره تصمیم دولت برای بازکردن دسترسی ایران به منابع مالی آمریکا اعلام کرد هیچ دسترسی در اختیار ایران برای معاملات مالی در ارتباط با بانک‌های آمریکایی ایجاد نشده است. به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از آسوشیتدپرس، او در جلسه استماع کنگره به این نکته اشاره کرده بود که دولت آمریکا همچنان به تحریم‌های خود علیه ایران ادامه خواهد داد ولی تلاش می‌کند موضع خود را در مقابل بانک‌های خارجی معامله‌کننده با ایران شفاف کند. او گفت این مطلب صحت ندارد که دولت اوباما می‌خواهد دسترسی ایران به بانک‌های آمریکایی را باز کند. جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید نیز در نشست خبری روز سه‌شنبه خود مساله دسترسی سیستم‌های مالی آمریکا در مقابل ایران را رد کرد.او گفت: «دولت آمریکا قصد ندارد سیستم‌های مالی خود را در اختیار دولت ایران قرار دهد.» او از مبادلات دوربرگردان یاد کرد که خبرنگاران درباره آن سوال کرده بودند. این معاملات تا نوامبر سال ۲۰۰۸ برای ایران امکان‌پذیر بود، اما در آن سال دولت آمریکا قوانین انجام چنین معاملاتی را برای ایران ممنوع کرد. ارنست گزارش‌های منتشر شده درباره آزاد کردن سیستم‌های بانکی آمریکا در دسترس ایران را رد کرد و گفت: تنها درصدد عمل به تعهدات خود در قبال برجام هستیم. وی افزود: ایران به تعهدات خود در چارچوب برجام عمل کرده است و ما نیز باید به آنچه قول داده بودیم، عمل کنیم.


تکه‌تکه کردن توافق هسته‌ای

واکنش کاخ سفید به اظهارات تد کروز در شرایطی بود که این نامزد جمهوری‌خواه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا با پیروزی در انتخابات ایالتی درون‌حزبی بار دیگر ادعای خود را علیه برجام مطرح کرد. به گزارش باشگاه خبرنگاران به نقل از شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان، انتخابات ایالتی درون حزبی برای هریک از دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا در ایالت ویسکانسین برگزار شد و در حزب جمهوری‌خواه، سناتور تد کروز توانست پیروز این ایالت باشد. او پس از اعلام نتایج قطعی انتخابات درون حزبی جمهوری‌خواهان در جمع طرفدارانش در شهر میلواکی مرکز ایالت ویسکانسین حاضر شد و سخنرانی کرد. کروز ضمن تشکر از حامیانشان گفت: «امشب (سه‌شنبه شب) به پیروزی باورنکردنی دست یافتیم. ما توانستیم همه آرای هیات‌های اولیه انتخابات را از آن خودمان کنیم. در ایالت‌های دیگر نیز این روند پیروزی‌های ما ادامه دارد. امشب شب بدی برای هیلاری کلینتون است. نتیجه انتخابات درون حزبی دموکرات‌ها برای او بد بود و نتایج انتخابات درون حزبی جمهوری‌خواهان، برای او بدتر هم شد! ما در حال پیروز شدن هستیم زیرا حزب جمهوری‌خواه را متحد کرده‌ایم. پیام نتایج انتخابات امشب، وحدت جمهوری‌خواهان است.» نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ادامه گفت: «اگر بنده رئیس‌جمهور شوم، شما شاهد رئیس‌جمهوری‌ خواهید بود که در کنار اسرائیل بایستد. شما فردی را خواهید دید که با قاطعیت و به دور از عذرخواهی از دیگران در عرصه بین‌المللی اقدام کند. شما فردی را مشاهده خواهید کرد که به‌جای مذاکره با تروریست‌ها، توافق هسته‌ای فاجعه‌بار با ایران را تکه‌تکه خواهد کرد. ما تروریسم افراطی را شکست خواهیم داد و گروه (تروریستی) داعش را کاملا نابود خواهیم کرد. ما رئیس‌جمهوری ‌خواهیم داشت که امنیت کشور را تامین کند.» او در ادامه افزود: «ما رئیس‌جمهوری‌خواهیم داشت که حامیان نظامیان در نیروی زمینی، هوایی، دریایی و نیروی پلیس خواهد بود. مسائل اصلی در انتخابات آتی عبارتند از اشتغال، آزادی و امنیت. نظام اقتصاد آزاد آمریکا، بزرگ‌ترین موتور رشد کشور است که سبب رشد کشور شده است. ما باید برای آینده و فرزندانمان مبارزه کنیم. ما آزاد هستیم که انتخاب کنیم. ما همچنان حزب جمهوری‌خواه را متحد می‌کنیم.»


نابخردانه‌ترین توافق

در ادامه موضع‌گیری‌های تند و تیز نامزدهای حزب جمهوری‌خواه، دونالد ترامپ بار دیگر ایران را به تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای متهم و تاکید کرد: با توجه به توافقی که دولت اوباما با ایران داشت و نابخردانه‌ترین توافقی است که من تاکنون دیده‌ام، ایران می‌تواند طی ده سال به سلاح هسته‌ای دست یابد. به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان، دونالد ترامپ، یکی از نامزدهای حزب جمهوری‌خواه انتخابات ریاست جمهوری سه‌شنبه شب در برنامه‌ای به میزبانی شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان به سوالات مجری این شبکه و گروهی از مردم پاسخ داد. دونالد ترامپ در پاسخ به این سوال مجری برنامه که «شما گفته‌اید نگران اشاعه سلاح‌های هسته‌ای هستید اما در عین حال گفته‌اید ممکن است از ژاپن و کره‌جنوبی برای ساخت سلاح هسته‌ای حمایت کنید؛ آیا این اظهارات در تناقض نیستند؟» گفت: «نه اصلا. کره‌شمالی سلاح هسته‌ای دارد. هیچ‌کس از رئیس‌جمهوری ما نمی‌ترسد و به او احترام نمی‌گذارد. ما از بسیاری از کشورها حمایت نظامی می‌کنیم. ما از کشورهایی مثل عربستان حمایت نظامی می‌کنیم. خیلی‌ها نمی‌دانند، ما از ژاپن حمایت می‌کنیم، ما از آلمان و کره‌جنوبی حمایت می‌کنیم.» مجری پرسید: «پس برخی از موارد گسترش سلاح‌های هسته‌ای از نظر شما ایرادی ندارد؟» ترامپ در پاسخ افزود: « نه اصلا اینطور نیست. من از گسترش سلاح هسته‌ای متنفرم. اکنون چند کشور سلاح هسته‌ای دارند؟ ایران به دنبال دستیابی به سلاح هسته‌ای است.

با توجه به توافقی که دولت اوباما با ایران داشت و نابخردانه‌ترین توافقی است که من تاکنون دیده‌ام، ایران می‌تواند طی 10 سال به سلاح هسته‌ای دست یابد. به نظر من خیلی خوب است که ژاپن بتواند در مقابل کره‌شمالی از خود دفاع کند همینطور کره‌جنوبی و عربستان. نه اینکه لزوما سلاح هسته‌ای داشته باشند، بلکه بتوانند از خودشان به خوبی دفاع کنند. من فکر می‌کنم گسترش سلاح هسته‌ای به هر حال اتفاق می‌افتد مگر اینکه کلا آن را از بین ببریم. در حال حاضر بسیاری از کشورها سلاح هسته‌ای دارند مثل پاکستان، چین، روسیه و غیره. من نگران گسترش سلاح هسته‌ای هستم. وقتی اوباما گفت گرم شدن کره زمین بزرگ‌ترین تهدید است من گفتم حتما شوخی می‌کند. از نظر من بزرگ‌ترین تهدید، تهدید هسته‌ای است. اگر به پولی که در زمینه نظامی در آمریکا هزینه می‌شود نگاه کنیم، می‌بینیم چندان برای خودمان خرج نمی‌کنیم. ما از این کشورها محافظت می‌کنیم و دیگر استطاعت ادامه این کار را نداریم.»


شکل‌دهی به ائتلاف ضدایران

در سوی دیگر و در اردوگاه دموکرات‌ها نیز وزیر خارجه پیشین آمریکا و نامزد پیشرو دموکرات‌ها در رقابت‌های مقدماتی ریاست‌جمهوری این کشور گفته است که «من خودم ائتلاف ضدایران را شکل دادم و توانستم آنها را به پای میز مذاکره بکشانم.» به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از رویترز، هیلاری کلینتون، با اشاره به مواضع دونالد ترامپ در زمینه ممانعت از ورود مسلمانان به خاک آمریکا به‌عنوان کشوری که بر اساس آزادی مذهب بنا شده است، گفت: «من این اظهارات را اهانت‌آمیز و حتی خطرناک می‌دانم.» او ادامه داد: «من می‌دانم که شکل دادن به یک ائتلاف بین‌المللی چقدر مشکل است، من خودم ائتلاف ضدایران را شکل دادم و توانستم آنها را به پای میز مذاکره بکشانم و سپس ما توانستیم برنامه این کشور برای دست یافتن به بمب هسته‌ای را مهار کنیم. من می‌دانم این کار چقدر سخت است.»


گرم کردن روابط با ایران

همچنین برنی سندرز حمایت قاطع خود را نسبت به توافق‌نامه هسته‌ای ایران در جریان مناظرات انتخاباتی حزب دموکرات صراحتا بیان کرده است. او در جریان مناظرات انتخاباتی درخصوص عادی‌سازی روابط واشنگتن-تهران عنوان کرد: «من فکر می‌کنم همان‌طور که در مورد کوبا عمل کردیم باید هدف ما حرکت با بیشترین سرعت ممکن در جهت گرم کردن روابط با ایران به‌عنوان کشوری بسیار قدرتمند و مهم در جهان باشد.» سندرز با اذعان بر اختلاف‌نظرهای فراوان موجود میان ایران و آمریکا، دستیابی به توافق‌ هسته‌ای میان ایران و آمریکا بدون بروز جنگ میان دو کشور را به‌عنوان دریچه امید و نکته مثبت ارزیابی و اضافه کرد خواستار مثبت شدن بیشتر تعاملات بین دو کشور در آینده خواهد بود.


نظر نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا درباره برجام

یکی از مهم‌ترین موضوعات مطرح در موضوع برجام، ادامه یا قطع آن توسط دولت بعد در آمریکاست. موضوعی که تمامی کاندیداهای ریاست جمهوری آمریکا نسبت به آن واکنش‌نشان داده‌اند. اصلی‌ترین چالش مطرح درمورد توافق هسته‌ای ایران باقی ماندن یا توقف آن در دولت بعدی آمریکاست و طبیعتا موضع کاندیداهای ریاست جمهوری انتخابات آینده آمریکا از اهمیت خاصی برخوردار است. عموما رئیس‌جمهوری آمریکا از بین کاندیداهای دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه انتخاب می‌شود. رقابت بین دو نامزد از حزب دموکرات و 2 کاندیدای اصلی حزب جمهوری‌خواه است. حزب دموکرات که هم‌اکنون کاخ سفید را دراختیار دارد با کلیات توافق موافق بوده اما ایران را هنوز تهدید جدی می‌داند. ضمانتی نیست که این توافق در دوره ریاست جمهوری بعدی آمریکا نیز ادامه داشته باشد، حتی رئیس‌جمهوری فعلی و تیم مذاکره‌کننده آمریکایی هم هیچ اظهارنظری مبنی بر تعهد دولت بعدی نسبت به ادامه این توافق نکرده‌اند. موضع‌گیری کاندیداهای ریاست‌جمهوری آمریکا به‌گونه‌ای است که گویی خود را تنها عامل ادامه این توافق می‌دانند.

هشدار کاخ سفید نسبت به پیامدهای لغو احتمالی برجام