مرکز تحقیقات راه‌آهن در گزارشی کارشناسی اعلام کرد
سود نهفته در خرید واگن
گروه بنگاه‌ها، ملیحه ابراهیمی: بنگاه‌های اقتصادی همواره به دنبال بسته‌های سودده برای سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی در طرح‌ها و پروژه‌های در حال اجرا در کشور هستند؛ دولتمردان نیز در پی جذاب کردن طرح‌ها برای بنگاه‌ها و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی هستند. سرمایه‌گذاری در صنعت حمل‌ونقل ریلی اما در سالیان گذشته در کشور به دلیل دیربازده بودن، هیچ‌گاه مورد توجه خصوصی‌ها نبوده است. دولتمردان هم با علم به این موضوع در سال ۹۳ اقدام به اجرای طرح‌های مشوق و فرصت‌های مناسب و اقتصادی سرمایه‌گذاری در حوزه حمل‌ونقل ریلی کرده‌اند. مرکز تحقیقات راه‌آهن با بررسی توجیه اقتصادی تامین واگن‌های چندمنظوره و کانتینرهای مخزندار و امکانات تخلیه و بارگیری و محاسبه صرفه‌جویی اقتصادی برای صاحبان واگن، صاحبان کانتینرهای مخزندار و راه‌آهن اظهار می‌دارد که سرمایه‌گذاری در این بخش برای سرمایه‌گذاران خصوصی به دلیل شرایط مناسب کشور به منظور حمل فرآورده‌های نفتی سودده است. گزارش مرکز تحقیقات راه‌آهن اعلام می‌کند که خرید واگن‌های چندمنظوره و کانتینرهای مخزندار سود سرشاری را برای بنگاه اقتصادی به ارمغان آورد. گزارش مرکز تحقیقات راه‌آهن با بررسی فرصت سرمایه‌گذاری برای بخش خصوصی در صنعت حمل‌ونقل ریلی می‌افزاید: قابلیت واگن‌های مسطح چندمنظوره در این مورد است که می‌توانند در نبود بار کانتینری مبادرت به حمل ماشین‌آلات، ادوات نظامی، آهن‌آلات و کالاهای سنگین مورد استفاده قرار گیرند در نتیجه افزودن تعداد این نوع واگن‌ها منجر به حمل بار بیشتر می‌شود. در حال حاضر تعداد ۶۰۹ واگن مسطح ۳۳۵۵ واگن لبه کوتاه که قابلیت حمل کانتینر را دارند، در خطوط ریلی موجود است. این گزارش ضمن اعلام اینکه به‌کارگیری واگن‌های چندمنظوره و کانتینرهای مخزندار سوددهی مطلوبی را برای سرمایه‌گذار در‌بردارد به بررسی چگونگی بازگشت سرمایه در این بخش می‌پردازد. این در حالی است که «دنیای اقتصاد» در گزارش هفته گذشته خود با عنوان «سهم ناچیز صنعت ریلی در حمل فرآورده‌های نفتی» ضمن بررسی فرصت‌های فراوان برای افزایش سهم حمل‌ونقل ریلی در انتقال فرآورده‌های نفتی اعلام کرد که با تامین زیرساخت مناسب و فراهم کردن شرایط برای سرمایه‌گذاری افزایش سهم ریلی برای حمل فرآورده‌های نفتی قابل افزایش است.
مرکز تحقیقات راه‌آهن در بررسی توجیه اقتصادی به‌کارگیری یک واگن چندمنظوره اعلام می‌کند که در حال حاضر قیمت یک واگن چندمنظوره با حدود ۱۰ تا ۱۵ سال کارکرد تقریبا ۱۵۰ میلیون تومان است. با توجه به نرخ سود
۱۵ درصدی (در سال ۹۱) سرمایه‌گذاری در این پروژه، توجیه‌پذیر خواهد شد. این گزارش می‌افزاید: در مورد کانتینرهای مخزندار، مقایسه‌ای بین این نوع کانتینر و واگن مخزندار نشان می‌دهد که کانتینرهای مخزندار از نظر هزینه و سرعت در تخلیه بارگیری کاملا نسبت به واگن‌های مخزندار ارجح هستند. در ادامه با توجه به این موضوع که در کشور از کانتینر مخزندار در حمل فرآورده‌های نفتی استفاده نمی‌شود، باید از تجربه کشورهای با سابقه استفاده در این زمینه بهره گرفت. در کشورهای دیگر از کانتینر مخزندار به‌عنوان جایگزین بشکه و در حمل محصولات پتروشیمی استفاده می‌شود که این نوع حمل نیز به سرعت در حال گسترش است. در حال حاضر ۱۶درصد از ایستگاه‌ها دارای تجهیزاتی هستند که یا امکان تخلیه و بارگیری کانتینر را دارند و یا با صرف هزینه اندکی قابلیت جابه‌جایی کانتینر را پیدا خواهند کرد.
بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که با بهره‌گیری کامل از امکانات موجود در صورت استفاده از کانتینر مخزندار می‌توان میزان قابل توجه سهم راه‌آهن را در جذب بار افزایش داد. این گزارش همچنین به منظور محاسبه صرفه‌جویی اقتصادی برای صاحبان کانتینرهای مخزندار، صاحبان واگن و راه‌آهن به مطالعه و بررسی جزئیات سرمایه‌گذاری در این بخش پرداخته و با مثال‌های شفاف اعلام می‌کند که فایده خوبی در این بخش برای صاحبان سرمایه نهفته است.
صرفه اقتصادی برای صاحبان کانتینرهای مخزندار
بررسی‌های هزینه حمل در ۳ روش حمل مختص جاده، حمل ترکیبی ریلی- جاده‌ای و حمل مختص ریلی نشان می‌دهد که هزینه حمل در راه‌آهن به مراتب ارزان‌تر از حمل جاده‌ای است.
این گزارش با بررسی این ۳ روش هزینه حمل مطرح می‌کند:
الف- حمل جاده‌ای: برای حمل جاده‌ای ۱۰ عدد کانتینر به تعداد ۱۰ عدد تریلر کانتینربر نیاز است هزینه حمل بار جاده‌ای بر اساس اعلام به ازای هر تن کیلومتر ۵۴۶ ریال است. وزن هر کانتینر معادل ۲۲ تن است که کرایه مسیر به ازای ۱۰ تریلی در مسیر ۷۰۰ کیلومتری به علاوه هزینه تخلیه و بارگیری معادل ۸۴.۷۸۴.۰۰۰ ریال است.
ب- حمل ریلی: به منظور حمل ۱۰ کانتینر مخزندار، ۵ واگن مسطح نیاز است، کرایه حمل شامل هزینه تخلیه بارگیری و هزینه حمل است. جمع این هزینه‌ها برای ۱۰ کانتینر مخزندار معادل ۵۸.۶۰۴.۰۰۰ ریال است.
ج- حمل ترکیبی جاده‌ای- ریلی: در این روش قسمتی از مسیر با ریل و قسمتی دیگر به صورت جاده‌ای حمل می‌شود. در این روش هزینه‌های حمل جاده‌ای، هزینه تخلیه و بارگیری کانتینرها و هزینه حمل ریلی محاسبه می‌شود. مجموع این هزینه‌ها برای این محموله معادل ۷۰.۵۲۴.۰۰۰ ریال می‌شود. در ادامه آمده است: هزینه حمل در راه‌آهن به مراتب ارزان‌تر از حمل جاده‌ای است اما طی مصاحبه با شرکت‌های باربری که در هر ۲ زمینه فعالیت می‌کنند هزینه‌های جانبی حمل ریلی (حمل ریلی خاص وجود ندارد و همگی به‌صورت ترکیبی است) و تاخیراتی که به علت موجود نبود واگن خالی و هزینه‌های تخلیه و بارگیری در مبدأ و مقصد هزینه این نوع حمل را به حمل جاده‌ای نزدیک و در مواردی به بیش از آن می‌رساند. این مساله و زمان سفر باعث شده که شرکت‌های خصوصی به سمت حمل جاده‌ای تمایل پیدا کنند.
صرفه اقتصادی برای صاحبان واگن
این گزارش می‌افزاید: هنگامی که در حمل‌ونقل مواد از کانتینر مخزندار استفاده شود برای جابه‌جایی از واگن مسطح استفاده می‌شود هزینه سرمایه‌گذاری اولیه برای واگن‌های مخزندار به شرح زیر است:
همان‌طور که در جدول شماره ۱ مشاهده می‌شود، هزینه سرمایه‌گذاری اولیه برای خرید واگن نو اختلاف ۱۰۰۰ میلیون ریالی و برای واگن کارکرده اختلاف ۱۴۰۰ میلیون ریالی دارد. در نتیجه برای صاحبان واگن استفاده از کانتینر مخزندار و واگن مسطح بسیار باصرفه است.
هزینه کرایه نیز برای واگن مخزندار و واگن مسطح به شر ح زیر است:
در ادامه این گزارش آمده است مطابق با جدول شماره ۲ هزینه مجموع برای جابه‌جایی واگن‌های مسطح بسیار کمتر از واگن‌های مخزندار است. همین نکته دلیل خوبی برای حرکت صاحبان واگن به سمت حمل کانتینری است.
این گزارش در ادامه با پرداختن به موضوع حمل، هزینه حمل با استفاده از انواع واگن‌ها را بررسی می‌کند.
هزینه حمل با استفاده از واگن مخزندار: برای جابه‌جایی ۲۵۰ هزار لیتر فرآورده نفتی به ۴ واگن مخزندار نیاز است حق دسترسی که صاحب واگن در یک مسیر ۷۰۰ کیلومتری باید پرداخت کند معادل ۴۸.۲۳۰.۵۶۰ ریال است.
هزینه حمل با استفاده از واگن مسطح: برای جابه‌جایی حجم فوق از فرآورده‌های نفتی توسط کانتینر مخزندار به ۱۰ کانتینر نیاز است که این تعداد کانتینر با ۵ واگن مسطح حمل می‌شوند. مقدار هزینه‌ای که صاحب واگن به منظور حق دسترسی باید پرداخت کند معادل ۴۴.۶۶۸.۴۰۰ ریال است.
همان‌طور که در جدول شماره ۳ مشاهده می‌شود هزینه پرداختی برای حق دسترسی به ازای یک لیتر فرآورده‌های نفتی برای واگن مخزندار ۱۹۳ ریال و برای واگن مسطح ۱۷۹ ریال است که نشان‌دهنده صرفه اقتصادی در استفاده از کانتینر مخزندار و واگن مسطح است.
این نکته برای صاحبان کانتینرهای مخزندار نیز قابل توجه است که طی بند ۱۱ مقررات عمومی شرح خدمات شرکت‌های حمل و نقل ریلی، کلیه واگن‌هایی که به دلیل کندی در امر بارگیری و یا تخلیه از سوی شرکت منجر به توقف واگن‌ها در ایستگاه‌های طول مسیر شوند در مورد این واگن‌ها راه‌آهن تعهدی در انجام سیر آنها نخواهد داشت و با توجه به این نکته که تخلیه و بارگیری واگن مخزندار بسیار وقت‌گیر است در این مورد صاحبان واگن متضرر می‌شوند. جدول شماره ۴ نشان دهنده میزان جریمه‌ای است که در صورت اشغالی خط توسط واگن‌های خصوصی به آنها تعلق می‌گیرد.
صرفه‌جویی اقتصادی برای راه‌آهن استفاده از کانتینرهای مخزندار از چند جهت برای راه‌آهن صرفه اقتصادی دارد.
زمان اشغالی خط: طبق تحقیقات به عمل آمده مدت زمانی که برای تخلیه یک تانکر ۶۷ هزار لیتری صرف می‌شود حدود ۴ ساعت است. این زمان برای یک واگن حامل ۲ کانتینر مخزندار حدود ۳۰ دقیقه است. با توجه به امکانات تخلیه وقتی این زمان برای قطاری با ۵۰ واگن محاسبه شود ۱۷۵ ساعت صرفه‌جویی در زمان به همراه دارد. (البته بسته به برنامه‌ریزی و تعداد تجهیزات به کار گرفته شده این امر متغیر خواهد بود.)
افزایش میزان حجم باربری: با استفاده از کانتینرهای مخزندار امکان باربری به نقاطی که امکان تخلیه و بارگیری برای واگن‌های مخزندار وجود ندارد میسر می‌شود و همچنین میزان همکاری حمل جاده‌ای، ریلی و دریایی به حداکثر خواهد رسید. در نتیجه میزان بیشتری از بار به سمت راه‌آهن جذب خواهد شد.
ارسال نظر