بیمارستان «زیر استاندارد» یعنی چه؟
مریم خباز
یک ماه قبل محمود احمدی‌نژاد پای تصویب‌نامه‌ای را امضا کرد که در آن از یک سو نظر سازمان نظام‌پزشکی در مورد تعرفه‌های بخش غیردولتی مورد اصلاح قرار گرفت و هم تکلیف تعرفه‌های این بخش برای سال ۸۷ روشن شد.

جدا از جر و بحث‌ها میان سازمان نظام‌پزشکی، وزارت رفاه و وزارت بهداشت که حتی آب و رنگ تهدید و افشاگری نیز به خود گرفت فرجام کار همانی شد که رییس‌جمهوری تاییدش کرد؛ همان تعرفه‌هایی که تا ۳۳۰ روز آینده بر گرده بیمار سوار خواهد بود.
برابر این تصویب‌نامه ویزیت پزشکان عمومی، متخصص، فوق‌تخصص و روانپزشکان به ترتیب چهارهزار و 100، شش‌هزار و 800 و هشت‌هزار و 500 تومان تعیین شده است. البته این تعرفه‌ها در شرایطی به وزارتخانه‌‌های بهداشت و رفاه ابلاغ شده که بخشی از جامعه پزشکی هنوز به این قیمت‌ها معترضند و بر این باورند که این تعرفه‌ها کفاف هزینه‌های مطب را نیز نمی‌دهد.
حال باید به این واقعیت هم نظر داشت که پیش از اعلام این تعرفه‌ها و قبل از شروع سال جدید نیز بخش عمده‌ای از پزشکان بخش‌خصوصی بی‌توجه به تعرفه‌های اعلام شده مبالغی بالاتر از قیمت‌های جدید را از بیماران مطالبه می‌کردند.
این در شرایطی است که تعداد قابل توجهی از این پزشکان حتی با پذیرش دفترچه‌های بیمه نیز مبالغی زیادتر از سهم بیمار را دریافت می‌کردند. به همین جهت این مساله قابل پیش‌بینی است که با وجود موظف شدن وزارت بهداشت و رفاه برای نظارت بر اجرای درست تعرفه‌ها هنوز در پستوهای مطب‌های شخصی، پزشکان به مبالغ اعلام شده پایبند نباشند.
اما مساله قابل توجه دیگر در مورد هزینه‌های بستری در مراکز درمانی خصوصی است. برابر اعلام‌های رسمی، تخت‌های بیمارستانی مراکز غیردولتی در قالب تخت نوزادان، سوختگی، PCCU، CCU، ICCU و NICU به چهار درجه یک، دو، سه و زیر استاندارد تقسیم شده‌اند که میانگین مبلغ در نظر گرفته شده برای آنها دست کم ۵۰هزار تومان است.
به این ترتیب برای بستری شدن در بیمارستان غیردولتی بابت اتاق یک تختی درجه یک باید بابت هر شب اقامت 85هزار تومان پرداخت کرد.
این درحالی است که مبلغ ذکر شده برای اتاق‌های یک تختی درجه ۲، ۳ و زیر استاندارد به ترتیب ۶۸هزار، ۵۱هزار و ۳۴هزار تومان تعیین شده است. به این ترتیب فردی که در اتاق دو تختی با درجه‌بندی‌های یادشده بستری می‌شوند نیز بابت هر شب باید به ترتیب ۷۳هزار، ۵۸هزار و ۵۰۰، ۴۴هزار و ۲۹هزار تومان بپردازد که این رقم برای اتاق‌های سه‌تختی به ترتیب ۶۰هزار، ۴۸هزار، ۳۶هزار و ۲۴هزار تومان تعیین شده است. در این میان تخت‌های روان نیز روزانه ۴۹هزار، ۳۹هزار، ۲۹هزار و ۵۰۰ و ۲۰هزار تومان قیمت دارند. البته از آنجا که براساس یکی از مفاد این تصویب‌نامه، سقف تعرفه‌های خدمات تشخیصی و درمانی بخش‌خصوصی در مراکز استان‌ها و شهرستان‌های تابع با توجه به وضعیت اقتصادی و اجتماعی منطقه تعیین می‌شود به نظر می‌رسد مبالغ یادشده تنها در تهران و دیگر کلانشهرهای کشور قابلیت اجرا داشته باشد.
بیمارستان‌ها زیر خط استاندارد
اینکه کسی بشنود در برابر پول زیادی که در بیمارستان‌های خصوصی پرداخت می‌کند، خدماتی زیراستاندارد عایدش می‌شود، حتما برایش پذیرفتنی نیست. اما برابر اعلام رسمی دولت، بیمارستان‌های خصوصی کشور نیز در چهار درجه (۱، ۲، ۳ و زیراستاندارد) طبقه‌بندی می‌شوند. البته خبرنگار ما برای پی بردن به مفاهیم این واژه‌ها تماس‌های زیادی با مسوولان وزارت بهداشت و سازمان نظام‌پزشکی برقرار کرد که تمامی آنها حکایت از بی‌اطلاعی آنان داشت. البته یکی از افراد مطلعی که حاضر به ذکر نامش نبود در این باره توضیحاتی ارائه کرد که ثابت می‌کند اوضاع بیمارستان‌های دولتی به مراتب وخیم‌تر از بیمارستان‌های خصوصی است.
بر اساس گفته‌های این منبع آگاه، بیمارستان‌ها مطابق چک لیستی با محورهای خدمات پزشکی، دارو، تجهیزات و خدمات پرستاری ارزشیابی می‌شوند که در آن بیمارستان‌های دولتی و خصوصی بر اساس معیارهای مشخص، سوال‌سنجی می‌شوند. برای نمونه در بیمارستان‌های درجه یک به ازای هر 20 تخت سه پرستار فعالیت می‌کند، این در حالی است که این رقم در بیمارستان‌های درجه دو و سه به ترتیب دو و یک پرستار است، اما بیمارستان‌های زیراستاندارد که از مجموع 800 بیمارستان موجود در کشور یک تا دودرصد از کل را شامل می‌شوند در ارزشیابی مدیریت، بهداشت یا ساختمان دچار مشکل هستند و در ارزشیابی‌ها نمرات پایین‌تر از دامنه تعیین شده کسب می‌کنند. البته این نوع بیمارستان‌ها در مدت سه ماه و تا سقف شش ماه موظفند از این حالت خارج شوند؛ چرا که در غیر این صورت نمی‌توانند به ازای اقامت بیماران، هزینه‌هایشان را از سازمان‌های بیمه‌گر دریافت کنند، اما از آنجایی که این بیمارستان‌ها پروانه دارند وزارت بهداشت نمی‌تواند به راحتی آنها را تعطیل کند، پس بعد از چندین بار مهلت‌دهی پرونده این بیمارستان‌ها وارد کمیسیون شده و محاکمه قضایی می‌شوند. با این حال به گفته این مقام مطلع اغلب بیمارستان‌های کشور از حداقل امکانات برخوردارند که به همین جهت می‌توان آنها را در درجات دو و سه قرار داد، اما تنها برخی از بیمارستان‌ها که امکاناتی خاص دارند و درصد رضایتمندی مراجعان در آنها بالا است، جزو بیمارستان‌های درجه یک به شمار می‌آیند.