گروه تاریخ اقتصاد- خلاصه‌ای از مذاکرات نمایندگان مجلس شورای ملی در روز شنبه 2 آبان 1286 شمسی را می‌خوانید:
وثوق‌الدوله: دیروز در خصوص پرداختن حقوق گویا نتیجه معلوم نشده بود! امروز خوب است از مذاکره نتیجه این‌طور گرفته شود که اشخاص مستاصل که پنجاه الى صد تومان حقوق دارند به واسطه استیصال آنها فعلا داده شود تا براى کلیه قرارى گذاشته شود.
آقا میرزا محمود: در باب ماموران خارجه قرار شد به قسط داده شود، خوب است حالا یک چیزى فعلا داده شود.
وثوق‌الدوله: در این جزئیات حالا نمی‌توانیم گفت‌وگو نماییم؛ اینها با وزیر مالیه است.
مستشارالدوله: کلیتا در دادن حقوق یونت‌ئیل(۱۲۸۵) وزیر مالیه هیچ دخالت نکرد؛ زیرا که مسبوق نبود وزیر مالیه حالیه هم که هنوز داخل کار نشده‌اند، اما اساس این مساله که به صاحبان حقوق تومان پنج هزار داده شود مسلم است و اینکه به مامورین خارجه و نظامى تمام داده شود محل حرف نیست، جزئیات آن هم با وزیر مالیه است در این خصوص هم لایحه نوشته شده، قرائت شود.
(قرائت شد مشعر بر اینکه به صاحب‌منصبان نظامى که داخل درخدمت هستند و به ماموران وزارت امور خارجه که مقیم در ممالک خارجه هستند تومان داده شود و به ارباب حقوق تومان پنج هزار داده شود از بابت بیوتات و حقوق اشخاصى که محتاج به این مواجب دیوان در امور معاش خود نیستند، فعلا بماند بعد از تجدیدنظر ثانوى معین خواهد شد).
رییس: آقاى ناصرالملک وزیرمالیه و رییس‌الوزرا هستند با هیات جدید وزرا تشریف آورده‌اند که سایر وزرا را معرفى نمایند، ان‌شاءالله مبارک است و امیدواریم که تمام مقاصد انجام و مفاسد اصلاح پذیرد و نواقص امور به توجهات حضرت حجه‌الله مرتفع شود.
رییس‌الوزرا: آصف‌الدوله وزیر داخله، صنیع‌الدوله وزیر علوم و فوائد عامه، مشیرالدوله وزیر امور خارجه، مخبرالسلطنه وزیر عدلیه، مستوفى‌الممالک وزیر جنگ، مؤتمن‌الملک وزیر تجارت و گمرک و پس از معرفى اجازه می‌خواهم که معنى رییس‌الوزرایى را تشریح نمایم؛ رییس‌الوزرا یعنى رییس مجلس وزرا. ترتیب مشروطیت این است که هر یک از وزرا در امر وزارتخانه خود استقلال دارند و مسوول هستند، ولى در امور پلتیکى مملکت همه با هم شریکند و مسوول هستند به ضمانت متفقه به واسطه پاره مشکلات که دیدم کار پیشرفت ندارد؛ از چهل روز قبل من استعفا دادم، ولى حالا به مقتضاى ضرورت وقت قبول خدمت کردم و آن مشکلات هم رفع نمی‌شود، مگر به اتفاق و اتحاد که با یکدیگر مشغول کار شده تدریجا امورات اصلاح شود.
رییس: یک چیزى هم من ضمیمه می‌نمایم امروزه که این هیات جدید انتخاب شده‌اند در حالى است که مملکت خراب است تبریز استرآباد جاهاى دیگر تمام مغشوش است و ان‌شاء‌الله رفع این اغتشاشات به تدریج خواهد شد، مقصود این است که همه بدانند که یکدفعه این کار‌ها اصلاح نمی‌شود و باید همراهى کنند.
حاج محمد اسمعیل آقا: با کمال شوق و شعف حضور وزرا عرض می‌نمایم امروزه آنچه مردم میل داشتند که مردمان با علم و اطلاع دخیل کار شوند بحمدالله شده‌اند. اول استدعایى که دارد این است اداره وزارتخانه‌هاى خود را مرتب فرمایند که اگر فرضا تغییرى داده شد وزارتخانه به جاى خود باقى نماند و امورات مملکتى مختل نشود.
وکیل‌التجار: اساس هر چیزى بر سه چیز است؛ دانستن خواستن، عمل کردن؛ یعنى توانستن تا حال اساس اولى که دانستن باشد نبود. لهذا خواستن هم نمی‌شد امروز بحمدالله دانستن در این هیات جدید وزرا به طور کامل هست، پس خواستن هم می‌شود با وجود این هر دو البته توانستن که عمل نمودن باشد به ظهور می‌رسد.
رییس‌الوزرا: دانستن از حسن‌ظنى که فرمودید در خود جز قلیلى سراغ نداریم، ولى ان‌شاء‌الله به خواستن زیاد جبران را می‌کنیم، توانستن هم به قدر امکان است و از براى توانستن شرایطى لازم است که مقدم بر همه پول است و ان‌شاء‌الله به همت همگى اصلاح خواهد شد.
آقا میرزا ابوالحسن خان: اگر چه قبل از وقت اخطار نشده، ولى از وزیر امور خارجه استدعا می‌شود اگر جواب سفارت از بابت معاهده حاضر شده است ارائه شود و اگر حاضر نشده حاضر کرده به مجلس ارائه دهند که بدانیم چه جواب می‌دهند، همه می‌دانند که مجلس هیچ یک از این فصول را قبول نکرده است و ایراد دارند.
وکیل‌التجار: استدعاى دیگر این است که کمیسیون سرحدى را هر قدر زودتر روانه فرمایید.
وزیر امور خارجه: کمیسیون حاضر است؛ معطلى فقط براى پول است، قدرى رسیده است و قدرى در همین روز‌ها داده شده می‌رود.
آقا سید حسن تقى‌زاده: آنچه امروزه اهم است اجراى قوانین اساسى این مملکت است؛ بنابراین از آن قوانین دو سه قانون را یادآورى می‌کنیم؛ یکى این است که فرامین و دستخط‌هاى شاه مجرى نمی‌شود، مگر به تصویب وزیر مسوول! این موضوع امروز به بعد باید گفته نشود که فلان کار به حکم شفاهى بود یا به موجب دستخط بود؛ زیرا که وزیر مسوول است. همچنین وزرا قلم را نباید قطع کنند، مگر اینکه خود را مسوول بدانند؛ زیرا که یکى از شرایط کابینه این است، دیگر اینکه خواهش می‌کنم کار دولت بعد‌ها با خود دولت باشد، به مجلس رجوع نکنند و هر یک از وزرا کار خود را بکنند، دیگر اینکه لازم است از امروز یک قدرى آدم تربیت کنیم اشخاصی که زحمت کشیده‌اند و داراى رتبه و مقام علمى شده‌اند آنها را باید اهمیت داد و تشویق نمود تا اسباب رغبت سایرین شود که بعد‌ها قحط الرجال نباشد و مردمان تربیت شده همه وقت باشند که از عهده کار برآیند و هر وزیرى معاون مستقرى براى خود انتخاب کند که آن وزارتخانه را مرتب کند و اگر تغییرى در هیات داده شود و وزارتخانه‌ها به حال خود باقى باشند.