دولت امیراسدالله اعلم در پایان عمر خویش و به مناسبت تظاهرات و ناآرامی‌های دانشجویان، حکومت نظامی برقرار کرد که ۴ ماه ادامه داشت. اما در روزهای پیش از استعفای خود، حکومت نظامی را برچید. در دوره یادشده چند حزب ایرانی توسط برخی از سیاسیون نزدیک به حاکمیت تاسیس شده بود که یکی از آنها حزب ایران نوین به رهبری حسنعلی منصور بود. حسنعلی منصور از تکنوکرات‌هایی بود که در شورای اقتصاد سازمان برنامه و بودجه نیز فعالیت داشت و گروهی از نخبگان در این حزب عضویت داشتند. پس از سقوط کابینه علم، منصور از طرف شاه مامور تشکیل کابینه جدید شد. او روز ۱۸ اسفند ۱۳۴۲ و روز بعد، دولت خود را با اعضای زیر به شاه و مجلس معرفی کرد:

۱- حسنعلی منصور نخست‌وزیر

۲- دکتر جمشید آموزگار وزیر بهداری

۳- عطاءالله خسروانی وزیر کار و خدمات اجتماعی

۴- نصرت‌اله معینیان وزیر اطلاعات

۵- تیمسار سپهبد اسماعیل ریاحی وزیر کشاورزی

۶- دکتر علینقی عالیخانی وزیر اقتصاد

۷- تیمسار اسدالله صنیعی وزیر جنگ

۸- دکتر جواد صدر وزیر کشور

۹- دکتر باقر عاملی وزیر دادگستری

۱۰- دکتر فرهنگ شفیعی وزیر پست و تلگراف

۱۱- امیرعباس هویدا وزیر دارایی

۱۲- دکتر عبدالعلی جهانشاهی وزیر فرهنگ

۱۳- دکتر هوشنگ نهاوندی وزیر آبادانی و مسکن

۱۴- دکتر محمود کشفیان وزیر راه

۱۵- منصور روحانی وزیر آب و برق

۱۶- دکتر محمد نصیری وزیر مشاور

۱۷- دکتر منوچهر گودرزی وزیر مشاور و دبیرکل شورای عالی اداری

۱۸- دکتر هادی هدایتی وزیر مشاور

ترکیب اعضای کابینه و همچنین وزارتخانه‌های تازه تاسیس مثل آب و برق و شورای عالی اداری و اطلاعات نشان می‌دهد که دولت جدید مطابق با اهداف تازه‌ای بود که شاه در سال‌های گذشته و با حضور سیاستمداران قدیمی نمی‌توانست آنها را محقق کند، تشکیل شده است. دولت جدید را می‌توان برآیند نوعی تکنوکراسی جدید تلقی کرد که سیاستمداران جدید می‌خواستند آن را در کانون تصمیم‌گیری‌ها قرار دهند. وضع تازه‌ای که با شروع و اجرای قانون برنامه سوم عمرانی پدیدار شده بود، فعالیت‌های اقتصادی را بر فعالیت‌های سیاسی برتری داد.

کنفرانس جهانی «کافه‌آ» که توسط اتاق بازرگانی برگزار و به مدت ۵ روز ادامه داشت از نمودهای چنین شرایطی است. قرارداد اقتصادی ایران، پاکستان و ترکیه در این دوران رونق تازه‌ای گرفت. مناسبات ایران و آمریکا در دولت منصور رشد را تجربه کرد و مساله کاپیتولاسیون مطرح شد که با مخالفت نیروهای مذهبی مواجه شد. مخالفت‌های روحانیون منجر به دستگیری و تبعید آیت‌الله‌العظمی خمینی شد. در آذر ماه ۱۳۴۳ سیاست‌های مالیاتی دولت و افزایش قیمت بنزین واکنش رانندگان تاکسی را برانگیخت که در نهایت به اعتصاب کشیده شد و همزمان دولت منصور با بحران نفت نیز روبه‌رو شد.

تغییر در شرایط قرارداد نفت سال ۱۳۳۳ و مزایده بخشی از نفت نواحی جنوب که بزرگ‌ترین مزایده نفت جهان بود در آذر ۱۳۴۳ پایان یافت و به شرکت‌های برنده اعلام شد که روز ۹ دی ماه مذاکره را آغاز کنند. حسنعلی منصور روز اول بهمن ماه ۱۳۴۳ توسط محمد بخارایی که از اعضای یک گروه سیاسی-مذهبی بود ترور و فوت شد و کابینه‌اش سقوط کرد.