دولت‌های پس از مشروطه - دولت هفتم
شاه مجلس را تعطیل و دولت را منحل کرد
شاه که بهانه‌ای برای مخالفت با مجلس پیدا کرده بود بدون توجه به تمایل نمایندگان، میرزااحمد خان مشیرالسلطنه را به نخست‌وزیری انتخاب کرد.
مرتضی قلی‌خان صنیع‌الدوله
شاه که بهانه‌ای برای مخالفت با مجلس پیدا کرده بود بدون توجه به تمایل نمایندگان، میرزااحمد خان مشیرالسلطنه را به نخست‌وزیری انتخاب کرد. روز ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۲۸۷، میرزا احمدخان کابینه خود را به مجلس معرفی کرد. او نیز همانند حسنعلی‌خان نظام‌السلطنه مافی، ضمن حفظ وزارت داخله هیات وزیران را با ترکیب زیر معرفی کرد:
۱- میرزا احمدخان مشیرالسلطنه، رییس‌الوزرا و وزیر داخله
۲- مرتضی قلی‌خان صنیع‌الدوله، وزیر مالیه
۳- محمدعلی خان علاءالسلطنه، وزیر امور خارجه
۴- میرزاحسن‌خان مستوفی‌الممالک، وزیر جنگ
۵- میرزاحسین‌خان محتشم‌السلطنه، وزیر عدلیه
۶- میرزاحسن‌خان مشیر‌الدوله، وزیر علوم
۷- میرزاحسین خان موتمن‌الملک، وزیر تجارت و فواید عامه
۸- حسینقلی‌خان مخبرالدوله، وزیر پست و تلگراف
دولت جدید به لحاظ وزارتخانه‌ها و افراد تغییراتی را نسبت به دولت قبل دارد. برای اولین بار و با توجه به گسترده شدن فعالیت‌های پست و تلفن و تلگراف، این فعالیت نیز دارای وزیر شد. نخست وزیر جدید وزارت تجارت و فواید را تاسیس کرد. شروع کار دولت میرزا احمد خان مشیرالسلطنه بحرانی‌ترین مناسبات میان دولت و آزادیخواهان و شاه و مجلس بود. اوج‌گیری مبارزات آزادیخواهان به جایی رسید که مجلس تعطیل شد و برقراری رژیم استبدادی یک ساله محمدعلی شاه شروع شد.
عضدالملک رییس ایل قاجار برای برقراری سازش و آشتی میان دربار و مجلس نشست‌های پرشماری با حضور سران ایل قاجار، شاهزادگان و نمایندگان انجمن‌ها و آزادیخواهان ترتیب داد. پس از برگزاری جلسه‌های متعدد، خواست‌های آزادیخواهان را که یکی از آنها برکناری امیربهادر جنگ، شاپشال خان، مفاخرالملک و مجلل السلطان را به اطلاع شاه رساند.
مشیرالسلطنه به فرمان پادشاه اعلامیه زیر را مبنی بر قبول خواست مجلسی‌ها صادر کرد: «... مستدعیات درباره تصفیه دربار در حضور همایونی مقبول افتاد و امیربهادر، شاپشال خان، علی بیگ، موقرالسلطنه، امین‌الملک و مفاخرالملک را از دربار دولت معدلت مدار و از نوکری معزول فرموده و امیدواریم بعد از رفع این موانع کلیه امور مملکتی اصلاح شود...» شدت وخامت اوضاع داخلی گونه‌ای بود که دولت‌های روس و انگلیس را به تکاپو انداخت تا درخواست کنند جلسه‌ای تشکیل شود.
سفیر روس علاوه بر این خواسته، مجلس را تهدید کرد به مخالفت با دولت پایان دهد. روز ۱۴ خرداد ۱۲۸۷ به دنبال صدور اطلاعیه دولت‌های یاد شده، محمد علی شاه هراسان شد و به سمت باغ شاه حرکت کرد. ادوارد براون این رویداد را در کتاب خود تشریح کرده است و از طرف دیگر ۳۰۰ قزاق با دو توپ به سوی بهارستان حرکت کرد. روز ۱۷ خرداد ۱۲۸۷، محمدعلی شاه به منظور طرح تعطیل مجلس به گردآوری سپاه پرداخت و روز ۲۱ خرداد شاه فرمان جنگ با ملیون را به طور رسمی صادر کرد.
نمایندگان برای اجتناب از تشدید مخالفت۱۲ نفر را نزد شاه فرستاد و این کمیته از ملیون خواست به اجتماع خود پایان دهند. شاه دستگیری ۸ تن از آزادیخواهان، جلوگیری از انتقادات مطبوعات و خلع سلاح همگانی را به عنوان امتیاز خواست. روز اول تیرماه شاه تلگراف کرد: «این مجلس برخلاف مشروطیت است» روز دوم تیر ۱۲۸۷ شاه هیات دولت را منحل و مشیرالسلطنه را مامور تشکیل دولت جدید کرد.
ارسال نظر