تحولات کتاب- ۵
صادرات و واردات کتاب در ۱۹۵۰
لزوم فراهم آوردن خواندنی‌های فراوان و ارزان قیمت برای میلیون‌ها سرباز آمریکایی که در سرتاسر جهان پراکنده شده بودند، از عواملی است که ناشران آمریکایی را وادار کرد به‌طور جدی کتاب‌های پوشش کاغذی را مورد توجه قرار دهند. صرف‌نظر از روش‌های سیاسی کشورها علاقه به شناساندن فکر و اندیشه ملی به دنیای خارج سبب شده است که این کشورها به سوی انتشار میزان هرچه بیشتر و به قیمت هرچه ارزان‌تر کشانیده شوند.
مراکز فرهنگی که در کشورهای خارج به‌وسیله قدرت‌های بزرگ به‌وجود آمده بودند کتاب‌های مربوط به کشورشان را صدهزار صدهزار پخش می‌کردند.
بالاخره در کشورهایی که ترقی سطح فرهنگ از توسعه اقتصادی پیش افتاده بود تنها همین کتاب‌های کثیرالانتشار بود که می‌توانست با تقاضای روزافزون خوانندگان جدید مقابله کند.
بدین ترتیب کتاب جدید که عملا از سال 1950 به این طرف سراسر جهان از جمله فرانسه را فتح کرده بود به‌وجود آمد، فرانسه‌ای که مدتی طولانی بر این عقیده راسخ باقی‌مانده بود که در زمینه کتاب پوشش‌دار احتیاجی به تقلید و فراگرفتن از دیگران ندارد.این نوع کتاب بر روی کاغذ معمولی ولی خوشایند، با شیرازه‌ای محکم در یک پوشش رنگی تقریبا همیشه مصور چاپ شده است و میزان انتشار آن هیچ‌وقت از چند ده هزار کمتر نبوده و قیمت هر جلد آن هیچگاه از دستمزد یک‌ساعت کار تجاوز نکرده است. عنوان‌ها همیشه بادقت انتخاب می‌شوند. در میان آن علاوه بر کتاب‌های پرفروش تجدید چاپ شده موضوع‌های بکر و تازه نیز مشاهده می‌گردد.
موضوع‌های کلاسیک، همچنین داستان‌های بدیع ونو، مباحث فنی، مطالب علمی و حتی مطالب قابل استناد، دیکسیونر و فهرست‌نامه را این‌گونه انتشارات جدید قبول می‌کنند. قدرت تحرک آنها از لحاظ فکری بسیار زیاد است: یک مجموعه آمریکایی در سال ۱۹۶۱ بیش از یازده هزار عنوان موجود برای فروش را در سری کتاب‌های پوشش کاغذی عرضه کرده بود.
در نمایشگاهی که در سال 1960 در لندن به وسیله اتحادیه ملی کتاب تشکیل گردیده بود تعداد هزار کتاب با پوشش کاغذی به سی زبان مختلف از کشورهای متفاوتی نظیر جمهوری فدرال آلمان، آلمان شرقی، کانادا، ایالات متحده آمریکا، فرانسه، هندوستان، اندونزی، ایران، هلند، پاکستان، بریتانیای کبیر، سوئد و روسیه شوروی جمع‌آوری شده بود.
البته این نمایشگاه فقط جنبه نمونه داشت و تنها چند ماه بیشتر دوام نیاورد چه خیلی زود تازگی خود را از دست داد. در واقع انقلابی در حال تکوین بود.
تجارت بین‌المللی کتاب
تجارت کتاب هنوز به صورت یکی از قطب‌های مهم مبادلات اقتصادی بین‌المللی درنیامده است.
در جدول شماره 12 صادرات کتاب کشورهایی که از لحاظ تولید در جهان غرب مقام شامخی دارند به میلیون دلار و همچنین مقدار درصدی را که این رقم نسبت به کل صادرات آنها احراز می‌کند به صورت تخمین نشان داده شده است. مشاهده می‌شود که صادرات کتاب هیچ یک از کشورهای مزبور به یک درصد میزان کل صادرات آنها نمی‌رسد؛ با این حال حجم صادرات مرتبا رو به افزایش است؛ چنانچه صادرات کتاب را بر حسب وزن آن به تن و نه برحسب قیمت آن به حساب آوریم ملاحظه می‌کنیم که در بسیاری از کشورها میزان آن طی 10 سال به دو برابر رسیده است.
کشور هلند در این میان وضع بسیار شایان‌توجهی دارد، سابقه صنعت و تجارت کتاب در این کشور بسیار طولانی است. در دور حکومت‌های استبدادی که از پخش و اشاعه افکار در اروپا جلوگیری می‌شد، کتاب هلندی در قرون ۱۷ و ۱۸ وسیله نقل جملگی افکار آزاد بود.
ارسال نظر