لومپن‌ها علیه سیاستمداران

عکس: نمایی از زورخانه قدیمی

فقر، گرسنگی و محرومیت از ابتدایی‌ترین نعمت‌ها و لذت‌های زندگی، باعث می‌شد که‌ لومپن‌ها وارد‌این جریان شوند. و از آنجا که چیزی نداشتند که از دست بدهند دخالت آنان در جریان‌های سیاسی، غالبا در شرایط خاص و به تحریک نیروهای سیاسی و بدون آگاهی بوده است. حرکت‌های چماق به دست‌ها از همین مقوله است. رضاخان، برای ‌ایجاد ناامنی مصنوعی و‌ایجاد دیکتاتوری خیلی خوب از‌ اینها استفاده کرد. یک بعد رضاخان که مردم از آن استقبال می‌کنند قدرت او در‌ ایجاد امنیت است، پس باید ناامنی‌های خودساخته‌ایجاد شود تا جایگاه او تثبیت شود. موقعی که رضاخان قهر می‌کند یا مجلس می‌خواهد رای گیری کند یا مجلس پنجم که می‌خواهد احمدشاه را خلع کند و حتی در جریان جمهوری خواهی، تمام لات‌های تهران راه افتادند و در حالی که حتی کوچک‌ترین تحلیلی از جمهوریت نداشتند برای اجرای اوامر دیگری آمده بودند. علت ‌اینکه اروپا به تاریخ شفاهی روی آورد، آن است که دو جنگ کرد و در هر دو جنگ مخصوصا جنگ جهانی دوم، کسانی به قدرت رسیدند که مانند هیتلر بر موج حرکت‌های فاشیستی سوار شدند. موتور محرکه‌ اینها گروه‌هایی بودند که در جنگ جهانی اول، امکانات خود را از دست داده و فقیر شده بودند،‌ اینها خوراک تفکرات فاشیستی شدند به همین دلیل اینها را به عنوان سیاهی‌لشگر در اغلب صحنه‌ها می‌آورند و هیتلر با کمک ‌اینها به قدرت رسید. امروز تاکید می‌کنند تاریخ شفاهی را بخوانید تا جنگ جهانی سوم را با همین نیروها، راه نیندازند.

پرسش و پاسخ

س:جناب آقای دکتر شما برخورد رهبران را با زیردستان نیز مورد توجه قرار دهید مثلا در جریان طیب رضایی وقتی به‌این گروه‌ها از طرف خود حضرت امام (س) عزت داده می‌شود، آنها تحت تاثیر قرار می‌گیرند که گرسنگی، محرومیت و‌.‌.‌. تا ‌این حد نمی‌تواند آنها را از عقیده‌ای که دارند جدا کند. آیا کسانی که اکنون(۱۳۸۳) شورش‌های خیابانی برپا می‌کنند به دلیل آن است که فلانی در آمریکا کتاب نوشته است. از نظر ما‌، پیروزی حضرت امام به خاطر آن بود که به همین توده مردم که شورشگر، انقلابی و‌.‌.‌. بودند، آگاهی داد. یعنی برخورد رهبران جامعه با توده‌های مردم خیلی مهم است و امروز هم تاریخ شفاهی می‌تواند تحت تاثیر همان برخوردها باشد.

ج:حرف متین و درستی است‌. گفتم که‌اینها به صورت یک متریال مس وجود دارند، بستگی دارد که شما با چه تفکری با آنها برخورد کنید، بالاخره‌اینها افراد جسور‌، قوی‌، اهل مبارزه‌اند (مثل من معلم محافظه کار و متملق نیستند؛ زیرا من چیزی دارم که نمی‌خواهم از دست بدهم) آنها اصلا چیزی ندارند که از دست بدهند. پس یک نیروی خوب و یک سرباز است و ما که می‌خواهیم او را به کار بگیریم‌، باید ‌ایدئولوژی خودمان را برایش تعریف کنیم. در نتیجه طیب رضایی، تفکر دینی و شعبان جعفری، دربار را انتخاب می‌کند.

محل سکونت لومپن‌ها و پاتوق آنها جنوب شهر بود. هدف گروه‌های فشار به زانو درآوردن سیاستمداران و سازمان‌های بین‌المللی در برابر قدرتمندان حامی‌ خود است؛ یعنی گروه‌های فشار خودشان نمی‌خواهند به قدرت برسند مثل احزاب دنبال میز و قدرت نیستند،. اما می‌خواهند سیاستمداران را وادار به حرکت در مسیری کنند که منافع آنان تامین شود.

در جریان جمهوری خواهی رضاخان، برای ساقط کردن دولت قوام‌، در قضیه ۳۰ تیر، در قضیه قتل نایب کنسول و‌ ایجاد آشوب در سفارتخانه‌های خارجی از ‌اینها استفاده کرد. وقتی قوام، قضیه نیروی سوم را مطرح کرد و مدعی شد که ما با قرارداد بستن با آمریکایی‌ها و فروش نفت به آنها، در مقابل انگلیس‌ها و روس یک نیروی جدید خواهیم داشت‌، مشاهده می‌کنیم که « ماژور‌اینبری » به سقاخانه خیابان شیخ‌هادی می‌رود که از نظر تاریخی بسیار بعید به نظر می‌رسد که او که آمریکایی است به دلیل آنکه که شنیده است در آنجا معجزه شده، رفته است آن را ببیند. لات‌های محل را تحریک کرده بودند که به بهانه‌اینکه به زن نامحرمی ‌نگاه کردی یا عکس گرفتی و‌.‌.‌. (‌هر بهانه‌ای کافی بود) او را زخمی‌کردند و به بیمارستان شهربانی رفت و در بیمارستان نیروهایی بودند که اجازه دادند ‌این لات‌ها وارد شوند و او را بکشند و با ‌این قضیه قراردادهای نفتی ما با سینگلر، استاندار اویل و‌.‌.‌. لغو می‌شود. پس باید دنبال‌این گروه برویم و آنها را بشناسیم. محیط دانشگاه بسیار پاکیزه و مرتب و اساتید و دانشجویان بسیار شیک و تمیز هستند، ولی ما مجبوریم سراغ‌ این طبقه نیز برویم‌، منتظر آمدن آنها نباشیم‌.

س: شما گفتید دو نگاه به ‌این قشر هست‌. دریک نگاه باید‌اینها را بشناسیم تا از آسیب رسانی آنان به تمدن جلوگیری کنیم اینها همواره مخل تمدن بوده‌اند نه تمدن ساز‌. نگاه دیگری که در صحبت شما پررنگ نبود، ولی گاهی مطرح می‌شد‌اینکه‌اینها گروهی هستند که موضوعیت دارند و باید مورد مطالعه قرار بگیرند. ولی آن نگاه اول بیشتر مطرح بود به همین دلیل همه توصیف‌های ضد ارزشی را برای ‌اینها به کار بردید و فرمایش خودتان را با جامعه‌ای که گل دارد، خار دارد، شروع کردید و نقش خاری به آنها دادید.