300 دعوا علیه ایران مطرح شد

بخش پنجم

عکس :کابینه شهید رجایی در حضور امام خمینی (ره)

نمایندگان دوره اول مجلس شورای اسلامی از جریان‌های فکری و اقشار گوناگون به این نهاد قانون‌گذاری آمده بودند. برخی از آنها مثل گلزاده غفوری از یاران شهید بهشتی و شهید محمدجواد باهنر در نوشتن کتاب‌های درسی بودند که معنای دقیق سیاست‌ورزی را نمی‌دانستند. بعضی دیگر مثل این ناصری که در این بخش از گزارش حاضر مطالب آن را می‌خوانید، از چهره‌های مبارز و کم تجربه بودند.

در آن روزها مجلس اکثریت حزبی نداشت و از طرف دیگر به دلیل فقدان نیروهای ورزیده و حقوقدان که با مبانی حقوقی غرب آشنا باشند، کار مذاکرات را سخت و پیچیده کرده بود. نکته قابل توجه اما در گفت‌وگو و حرف‌های نمایندگان آزادی عملی بیشتر آنها در اظهار نظرها است که موجب می‌شد برخی اخبار از دل حرف‌ها بیرون آید و مثلا معلوم شود که ۳۰۰ دعوا علیه ایران طرح شده بود.

آقای امین ناصری فرمودند آیا برای حل دعاوی و ممنوعیت مذاکرات مجلس رای به عدم مذاکره داده است.

مجلس شورای اسلامی رای داد به عدم مذاکره آن هیات ویژه‌ای که انتخاب کرد، نه اینکه مجلس رای داد به اینکه هیچ کس با هیچ کس مذاکره نکند. پس این‌همه مذاکراتی که این مدت چند هفته بین مقامات الجزایری شد چون مذاکرات غیرمستقیم است، مقامات الجزایری می‌رفتند با آمریکا‌یی‌ها حرف می‌زدند بعد می‌آمدند با هم حرف می‌زدند، اینها را مجلس شورای اسلامی اطلاع نداشت؟ که این چه مجلسی است که باید ناظر بر همه چیز باشد و اگر اطلاع داشت و این خلاف مصوبه مجلس بود چرا اعتراض نکردید؟ چرا نگفتید این مذاکراتی که جاری است و نمایندگان الجزایر چه می‌خواهند در تهران که هر روز می‌روند و می‌آیند؟ وارن کریستوفر آنجا نشسته در الجزایر دارد مذاکره می‌کند، بعد هم نتیجه‌اش را می‌آیند می‌گویند و بعد هم برمی‌گردند. این یک نوع مذاکره غیرمستقیم است مذاکره غیرمستقیم و مستقیم را مجلس شورای اسلامی رد کرد، فقط در زمینه هیات منتخب ویژه نه اینکه مذاکره را رد کرد برای فردی. این یک موضوع.

اما موضوع دوم فرمودید که مخالفین می‌توانند شدیدا سوءاستفاده کنند کدام مخالفین؟ آن مخالفین و منتقدینی که حسن نیت نسبت به این جمهوری اسلامی دارند که خب ممکن است الان هم انتقاد کنند بعد هم انتقاد کنند و انتقاد حق هر مسلمانی است و حق طبیعی او است و همیشه هم حق انتقاد دارد یا آن مخالفینی که توطئه می‌کنند علیه این جمهوری اسلامی و دیروز می‌خواستند توطئه کنند و در جنگ علیه شما شرکت دارند و در کردستان حادثه‌آفرینی می‌کنند و این جنگ عراق علیه ایران را یک جنگ خلقی می‌دانند و دفاع ما را یک دفاع نامشروع می‌دانند اگر اینها را می‌گویید؟ اینها عین آن الاغ ملانصرالدین که هر جور سوارش بشوید اعتراض دارند فکر می‌کنند، اگر گروگان بگیرید اعتراض دارند، گروگان نگیرید اعتراض دارند به دولت موقت اعتراض دارند، به شورای انقلاب اعتراض دارند، به این دولت اعتراض دارند. مادامی که شما کلید ایران را در‌بست تحویل آنها ندهید و همه‌تان هم قتل عام نشوید، آنها اعتراض دارند. حالا این گوی و این میدان یا شما بیایید هر چه آنها گفتند به ساز آنها برقصید و هر جور آنها گفتند چپ روی کنید که خب پس گرداننده میدان، آنها هستند.

اگر این جور باشد که ما بفهمیم و گوش به زنگ باشیم که حالا فلان چریک یا فلان غیرچریک چه گفته است پس او تعیین‌کننده است. ما باید ببینیم، نمایندگان مردم باید ببینند مصلحت امت، مصلحت انقلاب، مصلحت امام، مصلحت اسلام چیست آن را عمل کنند. البته باید سعی کنند حربه را بگیرند، ولی مخالف هر چه بخواهد می‌گوید از مخالفین وحشت نکنید، دولت هم باید انقلابی و مکتبی باشد ماهیت دولت و انقلابی بودن و مکتبی بودن و کارایی داشتن دولت از عملکرد دولت معلوم می‌شود نه اینکه حالا دولت به صرف اینکه فلان کار را کرد بگویند مکتبی است، انقلابی است. پس بیایید یک کاری بکنیم که ظواهر انقلابی بودن و مکتبی بودن را حفظ کنیم. نه دولت ماهیتا باید انقلابی و مکتبی باشد و این ماهیت از عملکرد دولت معلوم می‌شود نه از گفته‌های مخالفین، باز فرمودید ماهیت حکمیت چیزی است که نامحدود است و نمی‌دانیم چه می‌شود و اتاق بازرگانی یا مجلس بین‌المللی، هیچ کدام از اینها نیست. اختلافات همیشه در صحنه بین‌المللی بین دو شخصیت حقوقی بین‌المللی هست، بین فلان کشور و فلان کشور و این اختلافات باید یک جوری حل بشود. یک وقت یک راه حل اختلافات جنگ است، جنگ یکی از راه‌حل‌های اختلافاتی است؛ که در دنیا معمول بوده وقتی دو کشور باهم اختلاف دارند و اختلافشان حل نمی‌شود راهش جنگ است یعنی جنگ می‌کنند و یک طرف شکست می‌خورد و قبول می‌کند آن راه‌حل پیشنهادی را و یکی از راه‌حل‌های اختلافات در دنیا مذاکره است.

یکی هم وساطت است. یکی پا در میانی است که از وساطت هم کمتر است و یکی از راه‌های حل اختلافات در صحنه بین‌المللی داوری مرضی‌الطرفین است که ما و آن طرف برای حل اختلافات‌مان می‌آییم این داوری را می‌پذیریم، این داوری معنایش این نیست که تمام آن ادعاهایی که بعد از گروگانگیری بعد از انقلاب، در رابطه با انقلاب علیه ما تحمیل شده آنها را ما می‌آییم بررسی می‌کنیم و معنایش هم این نیست که ما الان در مقابل آمریکا تسلیم شده‌ایم. تسلیم در مقابل آمریکا این است که ما شرائط انقلاب و عظمت انقلاب را درک نکنیم و هر روز با حسن نیت ضربه بزنیم به انقلاب. فلان قرار داد را با آمریکا داشته‌ایم قبل از انقلاب و اتفاقا ما خیلی ادعا علیه آمریکا داریم در همان تنخواه‌گردانی که آن روز آقای یزدی و آقای سلامتیان در مورد آن پیشنهادی ارائه دادند و چه خوب بود اگر تصویب می‌شد آن چیزی که آن روز مطرح شد. الان ما ادعا داریم علیه آمریکا اگر شما آمدید گفتید لغو و هیچ کاری نه ما با شما داریم نه شما با ما و خداحافظ که هیچ، خب ما ادعا داریم علیه آنها. این ادعای ما علیه آنها کجا مطرح بشود؟ در دادگاه‌های ما مطرح بشود آنها دادگاه‌های ما را صالح نمی‌دانند در دادگاه‌های آمریکا مطرح بشود که این نوع از کاپیتولاسیون است. این را ما قبول نداریم که در دادگاه‌های آمریکا مطرح بشود. پس یک جایی باشد که این ادعای ایرانی علیه آمریکایی مطرح بشود در آن داوری و حکمیت است در قراردادهایی که اشاره فرمودید، بله، در متن بعضی از قراردادها هست که در صورت اختلاف به دادگاه‌های ایرانی مراجعه شود و شما الان دارید می‌گویید.

حق ایران را داریم اینجا پایمال می‌کنیم به‌عکس آن هم هست که بعضی از قراردادها و بیشتر قراردادها اگر به آنها اشاره می‌کنید این است که باید در صورت اختلاف به آمریکا مراجعه بکنیم و ما الان آمده‌ایم این حق را از آمریکا گرفته‌ایم. پس مساله طرفینی است. وانگهی اگر در جزئیات این لایحه پیشنهادی یک اصلاحاتی هست می‌شود یک تبصره‌ای اضافه کرد، ولی در اصل اینکه ما بیاییم یک مساله‌ای را به حکمیت ارجاع بدهیم و فوری وحشت کنیم. اگر نمی‌خواهید مسائل حل بشود و نمی‌خواهید آن چهار شرط پیاده بشود که آن یک راه دیگری دارد بگویید ما اعلام بکنیم. مجلس اعلام بکند خودتان اعلام بکنید که این گروگان‌ها باید اینجا محاکمه بشوند و این را محاکمه آمریکا بدانید و بعد هم پی‌آمدهایی هم که دارد البته من مثل همه شما معتقدم که توطئه‌های آمریکا همان طور که گفتم توطئه آمریکا علیه این جمهوری قبل از انقلاب، بعد از انقلاب قبل از گروگان‌گیری بعد از گروگان‌گیری بعد از اینکه گروگان‌ها اینجا بمانند یا نمانند یا حل بشود یا حل نشود ماهیتا آن تجاوز را می‌کند. شما باید خودتان را و ما باید خودمان را بلکه همه جامعه اسلامی چه در ایران چه در خارج ایران باید خودش را آماده یک نبرد طولانی با آمریکا بکند. مساله دیگری را که برادران مطرح کردند، این است که الان اشاره کردند ما الان یک پوانی را از دست می‌دهیم و این قبیل حرف‌ها و ما دیگر چیزی در دستمان نیست و این قبیل حرف‌ها و اشاره به حکمیت ابوموسی اشعری که بلکه از این شکست تاریخی حکمیت و داوری بتوانیم یک رابی برای خودمان در مجلس جذب بکنیم و اینکه روز اول ما می‌خواستیم آمریکا را محاکمه کنیم. ما می‌خواهیم این را مطرح کنیم و آن را به محاکمه بکشانیم. در یک ظرفی که فرضا دو لیتر آب می‌گیرد نمی‌شود سه لیتر آب توی آن ریخت. گروگان‌ها و استفاده از گروگان‌گیری یک حدی دارد. عرض کردم تصور نکنید که با گروگان‌گیری امپریالیسم را شکست داده‌اید یک ضربه زده‌اید چه بسا طولش و ادامه‌اش ضررتان هم باشد، چه بسا. ولی یک ضربه است و هر روز باید ضربه را وارد کنید مثل اینکه ما الان در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران صد تا جبهه داریم و برویم توی یک جبهه میخکوب بشویم بگوییم نه همین است و جز این نیست و ما هم در همین جبهه هستیم دشمن هم فقط از همان جبهه حمله کند این نیست شما صد تا جبهه دارید معنا ندارد که فقط در یک جبهه رفته‌اید و به آن توجه کردید و از جبهه‌های دیگر غافل مانده‌اید جنبش‌های آزادی بخش را فراموش کرده‌اید، اسرائیل و آفریقای جنوبی را فراموش کرده‌اید تعهداتی که جمهوری اسلامی باید در قبال مسلمان‌های مستضعف داشته باشد در سراسر دنیا فراموش کرده‌اید.

فقط پنجاه و دو نفر گروگان داریم و می‌خواهیم آمریکا را با این پنجاه و دو نفر گروگان شکست بدهیم بنابراین پیشنهادم این است که مساله حکمیت را بپذیریم اگر چنانچه دولت تفصیلاتی را که در حکمیت، در موارد اختلاف هست به مجلس بیاورد و باز مجلس می‌تواند او را تصویب بکند، ولی اصل این موضوع که آیا باید بین یک سری اختلافاتی که در آن، چهار شرط هم نیست، اموال قبل از انقلاب و غیرمرتبط با انقلاب اختلافات مالی که غیرمرتبط با انقلاب بوده آیا اصل داوری را بپذیریم یا نپذیریم؟ بله، بپذیریم منتها سعی کنیم که خوب عمل کنیم، سعی کنیم در آن داوری کلاه سرمان نرود، ولی اینکه اصلش را رد کنیم من این را قبول ندارم من تصور می‌کنم که این را بپذیریم، اگر تبصره‌ای اگر اصلاحیه‌ای داریم در آنجا پیشنهاد کنیم.

رییس - مخالف بعدی را دعوت کنید.

منشی - آقای غفوری بفرمایید.

گلزاده غفوری - بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم. «اللهم لاتکلنا الی انفسنا طرفه عین ابدا» به عنوان یک مقدمه خیلی کوتاه که فقط تذکر است الان همه می‌دانیم که ما در یک مقطع خاصی که فقط منحصر به رابطه بین دو کشور نیست آن هم یک کشوری که سال‌ها غارت شده با یک کشور پرزرق و برق و مدعی که با دخالتش در جاهای دیگر می‌تواند به بشریت خدمت بکند، خیلی کم اتفاق می‌افتد که یک مقطع تاریخی پیدا بشود که یک دعوای باطل بسیاربسیار عمیق و ریشه‌داری را بشود در عالم طرح بکند و هدف آن دعوا هم نجات انسان‌ها باشد. این آزمایش بزرگ در زمان زندگی ما و در مجالسی نظیر اینجا که روی این مسائل تصمیمش، تعیین‌کننده سرنوشت‌ها و از همه مهم‌تر بیان کننده مکتبی است که ادعا می‌شود که اسلام راستین است از یک جهت. مساله روابط بین دو مملکت به هر حال یک واقعیتی است چه در زمان حاضر و چه در طول تاریخ آینده، این گفت‌و‌گو ندارد که مساله بسیار مهم است بنابراین ما واقعا باید خودمان‌را خالی کنیم و به خدا بسپاریم خودمان ‌را که قضاوت‌های نسل حاضر و نسل آینده و تاریخ یک طوری نباشد که واقعا خدای نخواسته مصداق همان مثل معروف چوب و پیاز و زندان باشد که هر سه از دست برود. بنابراین مطلب من یک مقدمه کوتاه دارد سه تا هم مطلب، مطلب اول درباره علت مخالفت با این لایحه است.

مطلب دوم به اعتبار اینکه با هرکس که آدم حرف می‌زند باید الفبای آن‌را بلد باشد و گرنه مثل دو نفر آدمی که زبان همدیگر را نمی‌فهمند این هی یک چیزی می‌گوید آن نمی‌فهمد، آن‌هم یک چیزی می‌گوید این نمی‌فهمد بعد هم، اگر بنا باشد یک نفر بیاید وسط آیا چقدر اعتماد هست که آن یک نفر آن چیزی را که آن یکی می‌خواهد به این بفهماند و آن چیزی را که این می‌خواهد به آن بفهماند. با توجه به اینکه نقطه‌های اشتراک اینها هنوز معلوم نیست در کجا است حیات او با خوردن خون این است و از آن‌طرف هم یک اشتباهاتی هم آنها دارند که به عنوان تحت تاثیر جریان فکری تمام دنیا قرار گرفتن یک تجدیدنظری بکند در سیاستش، این مساله پیدا شده و لذا من هم مثل همه شما بسیار‌بسیار که دو برادر هم قبلا اشاره کردند که نهایت تاسف را داریم که چیزی که ندای انسانیت و ندای مساله «کظت ظالم و سغب‌مظلوم» بود در دنیا منتهی شده است به اینکه آن‌را بدهید این را بگیرید، یعنی ما اگر نمی‌خواستیم این کار را بکنیم لااقل یک جوری عمل شده که متاسفانه بسیار بد و شرمنده‌کننده نتیجه گرفته شده در اکثر جاهای دنیا حالا قضاوتشان به حق یا نابحق. پس ما باید یک جوری عمل بکنیم که این مسائل حتی‌الامکان همان‌طوری که می‌گویند میان دو تا بد، کمتر بد و میان دو تا خوب، بیشتر خوب را انتخاب بکنیم.

محمد یزدی - آقای هاشمی بفرمایید در موضوع بحث کنند.

گلزاده غفوری - این مقدمه کوتاه و این که ما مالی را آنجا قرار بگذاریم که آن‌هم حالا بعدا با حکم آن حکم، حکم‌مجهول‌الهویه‌ای که بعد شاید درباره‌اش از نظر حقوقی صحبت بکنم، این مساله دوم. مساله سوم هم روی متن این لایحه از نظر دقت حقوقی است که برای این که باز یک تمرکز بیشتری پیدا بشود الفاظ را می‌خوانم و البته با حسن نیت تهیه شده اما خوب، توجه خواهیم کرد آن چیزی که الان اینجا صحبت شد که ما می‌گوییم چیست؟ و این الفاظ چه چیز را می‌رساند.

رییس - البته روی جزییات بحث بعد وارد می‌شود.

گلزاده غفوری - می‌دانم. می‌خواهم روی کلیات صحبت بکنم. بعدا در بحث حقوقیش خواهم گفت که سیصد دعوا طرح شده و انتظار داشتیم که قبل از اینکه اینجا کس دیگری بگوید خود این کسانی که در این مدت این مذاکرات را می‌کردند گزارش مشروح این را بدهند که البته خواهند داد. دولت جمهوری اسلامی ایران با چه کسی؟ با دولت آمریکا. از طریق داوری مرضی‌الطرفین اقدام و اختلافات مذکور را حل‌و‌فصل نماید. چیزی که اینجا رویش تکیه شده و در بخش سوم صحبتم خواهم گفت که الان علی‌الحساب اشاره می‌کنم، اختلاف مالی و حقوقی دو دولت است. خیلی خب و همان‌طوری که در قسمت دوم گفتم که ما باید زبان همدیگر را بفهمیم باید کسی که می‌خواهد با دیگری حرف بزند زبان او را بفهمد. زبان دولت آمریکا با توجه به اینکه آنجا تفکیک قوا در امور داخلی‌شان به حقیقت رعایت می‌شود در امور خارجی چون فدرال هست، ریاست‌جمهوری یک اختیاراتی دارد، اما در امور داخلی یعنی دعوایی که در محکمه داخلی آمریکا مطرح می‌شود دیگر اختیارات رییس‌جمهور اینکه می‌گویم باید زبانش را بفهمیم در اینجا است تا یک توقعی که می‌کنیم ببینیم راه حل و کلید اجرایی‌اش چیست؟ خب، این فهرست مطالب.

در مورد اینکه در برابر آن مالی که بعدا صحبت می‌شود بگوییم خب این‌ها رفته‌اند و مال همه نه، قضاوت راجع به ماهیت این امر و آثار نتایج مثبت و منفی‌اش هم حالا و هم در آینده تاریخ رویش بحث می‌شود این از آن چیزهایی است که در تاریخ این دو ملت فراموش نمی‌شود و بالاخره رویش قضاوت می‌شود. سعی کنیم روسفید باشیم در موقع حکم یک حاکم عادل. خیلی خوب، مگر ما ضرر مالی کم داده‌ایم؟ اگر مساله ندای انسانیت نبود من این را هم به عنوان سوال هم اگر غلط است تصحیح کنید انسان انتظار دارد این مسائل را همین جا بشنود که خانه مردم است و این مردم بشنوند. شنیده می‌شود که روزی دو میلیون تومان من صحت این را ادعا نمی‌کنم، روزی دو میلیون تومان از بیت‌المال این مردم خرج وکیل دعاوی می‌شود، ما اگر بخواهیم صحبت پول بکنیم یک نمونه‌اش همان خرید ناوهای جنگی است. پنج فروند ناو که آن دفعه صحبت شد که در گرو این گروگانگیری آنجا ضبط است و بیش از چندین میلیون پوند پول آنها است. اگر صحبت پول بود آقا با یک الفبای دیگری آدم حرف می‌زد.

ادامه دارد