دیدگاه روحانیون، احزاب‌و خارجی‌ها

هشتم بهمن ماه ۱۳۵۷ یکشنبه بود و تا آمدن امام خمینی (ره)، معمار و بنیانگذار انقلاب اسلامی به ایران، تنها چهار روز باقی مانده بود. ایران در آن روزها یکپارچه در جریان رویدادهای انقلابی غرق در شور و اشتیاق بود. روزنامه اطلاعات در آن روزها یکی از دو روزنامه اصلی بود که رویدادهای انقلاب را بیان می‌کرد. روزنامه «دنیای‌اقتصاد» با توجه به نقش روزنامه ‌اطلاعات به عنوان یکی از روزنامه‌های مهم آن دوران در انعکاس وقایع انقلاب ، روایت انقلاب را از این روزنامه برگزید تا پس از گذشت ۳۳ سال از آن روزها، نگاهی دوباره به مهم‌ترین اخبار بهمن ۵۷ بیندازد.

تیتر اول روزنامه هشتم بهمن‌ماه اطلاعات، گفته‌ای از شاپوربختیار است «بختیار: از امام خمینی کسب نظر می‌کنیم» و در ذیل آن مطلبی با این عنوان به چشم می‌خورد «امام خمینی ملاقات با بختیار را مشروط به استعفا کردند». دومین مطلبی که روزنامه اطلاعات هشتم بهمن‌ماه به عنوان تیتر صفحه اول خود برگزیده است خبر اعدام سه نخست‌وزیر است. «حاج مهدی عراقی رهبر یک گروه افراطی اسلامی در پاریس گفت: ما سه نخست وزیر را اعدام کردیم؛ پس از آن نوبت ارتشبد نصیری، سپهبد ایادی و دکتر اقبال بود» در کنار این خبر عکسی از عبدالحسین هژیر، سپهبد رزم آرا و حسنعلی منصور به چشم می‌خورد. سومین خبر مهم روزنامه اطلاعات راهپیمایی میلیون‌ها نفر علیه رژیم شاهنشاهی است که در آن ده‌ها نفر کشته شده اند. عکس بزرگ صفحه اول هم مربوط به جوانی است که روز جمعه هفتم بهمن ماه جلوی دانشگاه تهران هدف تیراندازی سربازان قرار گرفته است. براساس اطلاعات توضیحی، ۳۱ نفر در تظاهرات شهرستان‌ها (تبریز، سنندج، رشت، خلخال، آبادان، پل دختر و بیرجند) و ۹ نفر در واقعه اطراف دانشگاه تهران شهید شده‌اند. سوال و جواب حاج احمد آقا خمینی با نماینده اطلاعات در پاریس از دیگر خبرهای مهم این روز است که در آن خبرنگار روزنامه در خصوص آزادی فعالیت حزب توده سوالاتی را مطرح می‌کند و حاج احمد آقا نیز در پاسخ با نفی هرگونه استبداد و دیکتاتوری، آزادی بر طبق قوانین را مجاز می‌شمارد.

در صفحات داخلی روزنامه اطلاعات یکشنبه هشتم بهمن ماه مصاحبه خبرنگار اطلاعات در پاریس با امام‌خمینی(ره) درج شده که در آن بر ورود به ایران اصرار دارند. در این مصاحبه امام خمینی(ره) بر خدمت مطبوعات به انقلاب تاکید دارند. این سخنان در آن موقعیت اشاره به بازداشت روزنامه‌نگاران توسط رژیم ستمشاهی در آن زمان دارد. در رابطه با این بازداشت‌ها، متن بیانیه انجمن دفاع از مطبوعات در صفحه دوم و دیدار کارکنان بانک رفاه کارگران از موسسه اطلاعات چاپ شده است. مصاحبه اختصاصی آیت‌الله شریعتمداری با خبرنگار روزنامه درباره مالکیت خصوصی، عدم پذیرش تراکم ثروت در اسلام و عدم نسبت حکومت اسلامی با آمریکا و روسیه نیز در صفحه نظرها و اندیشه‌ها درج شده است.در صفحه دیگری از این روزنامه متن اعلامیه این آیت الله درباره بی‌معنایی کودتا علیه ملت منتشر شده است. بیانیه آیت الله غلامی هشترودی درباره غیرقانونی بودن دولت بختیار، بیانیه آیت الله العظمی مرعشی نجفی به ارتش و تاکید آن بر عدم شرکت برادران ارتشی در تظاهرات فرمایشی، هشدار آیت الله العظمی شیرازی به بختیار، بیانیه آیت‌الله العظمی گلپایگانی مبنی بر عدم پشتیبانی از مغرضین نهضت اسلامی و اعتراض به دولت، اعلامیه آیت الله طالقانی در مورد تاخیر ورود امام (ره)، اطلاعیه آیت الله دستغیب درباره تاکید بر عدم موافقت روحانیون با دولت از دیگر اخبار حوزه روحانیت روزنامه اطلاعات در این روز است.

اخبار مرتبط با احزاب بخش دیگری از روزنامه این روز را تشکیل می‌دهد که مهم‌ترین آنها سخنان دکتر کریم سنجابی در دیدار با خبرنگار بی‌بی‌سی و تکذیب شایعه اختلاف جبهه ملی و نهضت روحانی است. در این مصاحبه دکتر سنجابی این سخنان را کار محافل استعماری عنوان می‌کند. انتقاد حزب توده از بعضی از گروه‌های اسلامی خبر دیگری از احزاب است که خبرگزاری فرانسه آن را منتشر و روزنامه اطلاعات به نقل از این خبرگزاری آن را در روزنامه خود آورده است. بر مبنای این خبر کمیته مرکزی حزب توده ایران، از اقدامات برخی گروه‌های مذهبی که می‌خواهند جلوی فعالیت سازمان‌های دموکراتیک دیگر را بگیرند، انتقاد کرده است.تشنج و درگیری در هنگام سخنرانی دکتر غلامحسین ساعدی به دست عده‌ای چماق به دست که شعار «جاوید شاه» و «شاه باید برگردد» می‌دادند خبر دیگر مهم روزنامه اطلاعات است. این حمله موجب متفرق شدن دانشجویان و آتش زدن کیوسک روزنامه اطلاعات و کیهان به دست این گروه چماق به دست شد. خبر سخنرانی دکتر متین دفتری در سالن وزارت کشور مطلب دیگر قابل ذکر صفحه آخر روزنامه اطلاعات در حوزه اندیشه است.

دیدگاه کسینجر درباره ایران و رژیم شاهنشاهی مهم‌ترین نقل قول یک سیاستمدار خارجی در اطلاعات هشتم بهمن‌ماه ۱۳۵۷ است. بر مبنای این خبر کسینجر اعتراف می‌کند آمریکا به‌رغم این واقعیت که هرگز متحدی بهتر از شاه نداشته است؛ او را نادیده گرفته است. ژنرال روبرت هایزر نیز به نقل از روزنامه همین روز گفته است اروپا درصدد تدارک کودتای نظامی شبه شیلی در ایران است.

اما خبرهای اقتصادی روزنامه اطلاعات بیشتر مرتبط با خبر اعتصابات در آن روزهاست. در همین رابطه توضیح کمیته اعتصابات در مورد مصاحبه نخست‌وزیر، بیانیه کمیته تنظیم اعتصابات شماره ۶ و ۷ درباره برق و آب، اعلام همبستگی کارمندان و کارگران شرکت سهامی کشت و صنعت و دامپروری مغان با نهضت مقدس ملت و ادامه دادن اعتصاب تا ریشه کن کردن فساد و استقرار حکومت اسلامی، عدم پذیرش دولت از سوی مدیران و کارکنان شرکت سهامی کشت و صنعت نیشکر هفت تپه و اطلاعیه مغازه داران و فروشندگان گوشت گاوی تهران و حومه درباره احتکار گوشت در صفحات میانی درج شده است. آگهی‌های جالب روزنامه، اما مربوط به مسکن است . بر مبنای این آگهی‌ها اجاره آپارتمان دو خوابه در ونک چهار هزار تومان تعیین شده است و در یوسف‌آباد با پنج هزار تومان می‌توان آپارتمانی سه خوابه اجاره کرد. بزرگ‌ترین رقم این آگهی‌ها مربوط به اجاره آپارتمان چهار خوابه در بخارست به قیمت هفت هزار تومان است. البته در آن زمان آپارتمان چهار خوابه در زعفرانیه نیز همین نرخ را دارد.آنچه در بالا آمد مهم‌ترین اخباری است که در روزنامه اطلاعات هشتم بهمن ماه ذکر شده بود تا به این ترتیب درکی از وقایع این روز داشته باشیم.