رجال معاصر- مردان و زنان نامدار ایران-۳۹
نظامی شورشی و تاجر اصفهانی
سرهنگ تورج امین فرزند غلامحسین میرزا اعتبارالدوله، در ۱۲۷۴ متولد شد. تحصیلات مقدماتی را در مدارس ادب، ثروت، علمیه و سنلوئی ادامه داد و در ۱۲۹۱ وارد مدرسه وکیلی ژاندارمری شد. پس از طی دوره مدرسه مزبور وارد مدرسه صاحبمنصبی شد و دوره مدرسه مزبور را گذرانید و به درجه افسری نایل آمد. در ۱۲۹۴ که عدهای از نمایندگان مجلس و رجال و افسران ژاندارمری به کرمانشاه مهاجرت نموده و دولت موقتی تشکیل دادند، امین نیز با آنها همراهی کرد. در ۱۲۹۹ با درجه سلطانی فرمانده یکی از گردانهای مقیم باغشاه بود.
در اوایل ۱۳۰۰ در دوران رییسالوزرایی سیدضیاءالدین ماموریت یافت به آذربایجان برود و با سایر قوای ژاندارم و قزاق که قبلا در تبریز تمرکز یافته بود نیرویی تشکیل دهد و حملات سمیتقو را دفع نمایند. با قوای خود به آذربایجان رفت و در شرفخانه اردو زد. تدریجا قوای دیگری هم ضمیمه اردو شد و یاور محمود پولادین به ریاست آن قوا تعیین گردید. تورج میرزا امین در چند زد و خورد با اکراد شرکت کرد و عده زیادی از افراد زیردستش از بین رفتند. با افراد تحت فرماندهی خود چند ماه بدون وقفه و بدون دریافت حقوق در آنجا به سر برد، اما وضع پادگان روز به روز اسفناکتر میشد. سرانجام برای رهایی از این مذلت به فکر طغیان افتاد. عدهای از افسران را راضی کرد با او به تبریز حمله کنند و اداره امور را در دست بگیرند. سایر افسران با وی همراه شدند و سرانجام از بین خود یاور لاهوتیخان ر ا به فرماندهی انتخاب کردند و سلطان امین در سمت رییس ستاد اردو و رییس عملیات جنگی با قواو به طرف تبریز حرکت کرد. شهر تبریز خیلی زود به تصرف درآمد. حاج مخبرالسلطنه هدایت استاندار و عدهای از معاریف بازداشت شدند و تورج امین به سمت حاکم نظامی تبریز انتخاب شد. عده زیادی از مردم به اردوهای آنها پیوستند، ولی زد و خورد همچنان ادامه داشت. بر اثر اصابت گلوله، امین مجروح شد و در غیاب او رشته کار از دست لاهوتی خارج گردید و شبانه با عدهای از افسران از ایران فرار کرد. فرار وی موجب شد قزاقها بر شهر مسلط گردند و رشته کارها را دوباره به دست بگیرند.به دستور سردار سپه دادگاه نظامی به ریاست سرتیپ فضلالله بصیر دیوان (سپهبد زاهدی) و دادستانی سرهنگ متینالملک (سرتیپ عبدالجواد قریب) تشکیل گردید. دادستان در ادعانامه خود برای سلطان امین و نه افسر دیگر تقاضای اعدام کرد و دادگاه نیز هر ده نفر را به اعدام محکوم نمود. از این تصمیم در تهران جنبوجوش زیادی به وجود آمد. سیدحسن مدرس و عدهای از نمایندگان جلوی اعدام آنها را گرفتند و آنها را به تهران آورده در زندان قصر حبس کردند. یکسالی در زندان بودند که سردار سپه وزیر جنگ به بازدید زندان رفت و در همان بازدید آنها را آزاد نمود و دستور داد شغلی به آنها ارجاع شود.تورج امین پس از استخلاص از زندان قصر به قشون منتقل گردید، چندی فرمانده گردان شوشتر و زمانی فرمانده پادگان بهبهان بود. در تهران هم معاونت هنگگارد پهلوی را عهدهدار شد. در ۱۳۱۰ با درجه سرگردی فرماندهی گردان مرزی را داشت. در ۱۳۱۴ به شهربانی انتقال یافت و درجه سرهنگی گرفت و ریاست اداره راهنمایی و رانندگی با او بود. در اوایل ۱۳۲۰ ریاست شهربانی قزوین را به او سپردند، چندی هم ریاست شهربانی استان نهم را عهدهدار گردید تا سرانجام به فرماندهی آموزشگاه عالی شهربانی و سرپرستی اداره آموزش تعیین شد و به نشریه پلیس که در آن تاریخ نامه شهربانی اطلاق میشد سر و صورتی داد. سرهنگ امین مردی فاضل و نویسنده و متفکر بود و زبانهای فرانسه، روسی و ترکی استانبولی را میدانست. وی در ۱۳۵۲ در تهران درگذشت.
دوستی با تیمورتاش بلای جانش شد
حاج سیدحبیبالله امین: معروف به امینالتجار اصفهانی، متولد ۱۲۶۴. پدرش حاج سیدمحمدعلی از تجار و بازرگانان معتبر اصفهان بود. سیدحبیبالله پس از مختصر تحصیلی به حجره پدرش رفت، کار تجارت را دنبال نمود، تدریجا در اصفهان سرشناس شد و دامنه فعالیت اقتصادی خود را به تهران نیز کشانید. با رجال اقتصادی و سیاسی تهران آشنایی و مراوده پیدا کرد. بعد از مرگ پدرش لقب امینالتجار اصفهانی گرفت و در شهر اصفهان به معنای واقعی کلمه تاجر اول محسوب میشد. با آزادیخواهان همکاری داشت. در جنگ بینالملل اول که موضوع مهاجرت پیش آمد، او نیز همراه مهاجرین شد، ولی به دام انگلیسیها افتاد و مدتی زندانی شد.
در دوره چهارم از اصفهان به وکالت مجلس انتخاب گردید و چند دوره متوالیا وکیل مجلس بود. با کارگردانان سیاسی آن روز مانند تیمورتاش، داور، نصرتالدوله و سردار اسعد بختیاری رفاقت به هم رسانید و از نظر مالی عنداللزوم به آنها کمک میکرد. مخصوصا با تیمورتاش روابط بسیار صمیمانه و نزدیک داشت. وقتی تیمورتاش مغضوب و معزول و بازداشت شد، پای امینالتجار را هم به میان کشیدند. داور وزیر عدلیه لایحه سلب مصونیت او را به مجلس برد و او متهم شد با مساعدت تیمورتاش امتیاز انحصار تریاک را در ایران گرفته و در عوض، مبلغ دویست هزار ریال پول نقد و نه هزار لیره انگلیسی به عنوان رشوه به او داده است. پس از چندین جلسه محاکمات و انکار طرفین از دادن و گرفتن رشوه، بالاخره دیوان جزای عمال دولت که به ریاست شیخ رضا لطفی و به مستشاری میرزا اسمعیل یکانی و عقیلی و به دادستانی محمد سروری و معاونت غلامحسین فروهر تشکیل شده بود، امینالتجار را محکوم به شش ماه حبس نمودند. وی بعد از آزادی از زندان به کار تجارتی خود ادامه داد، ولی دیگر در زمان رضاشاه وکیل مجلس نشد.امین، حسین: مهندس حسین امین فرزند میرزا شفیع امینالتجار تبریزی در ۱۲۶۴ در تبریز متولد شد. پس از انجام تحصیلات مقدماتی به سوئیس اعزام شد و مدتها در آنجا به تحصیل معدن و صنایع پرداخت و درجه مهندسی گرفت. پس از ختم تحصیلات چندی در تهران در وزارت فوائد عامه اشتغال داشت تا سرانجام اداره کل صناعت مستقلا تشکیل شد و مهندس امین در راس آن قرار گرفت و سالی چند صنایع ایران را هدایت میکرد. بعد به شهرداری تهران انتقال یافت و مشاور کل امور شهرداری شد. مردی متدین و مطیع بود. در دوره رضاشاه از مقامات انگشتشماری بود که ریش خود را حفظ کرد.
ارسال نظر