همزمان با تغییر کاربرد محصولات کشاورزی از مواد تغذیه‌ای به مواد سوختی،‌ اقتصاد کشاورزی بازنویسی می‌شود.
مترجم: شادی آذری- جرج بوربوم آمریکایی سالانه ۳۷۰۰۰ خوک در مزرعه خود پرورش می‌دهد. این خوک‌ها ذرت زیادی می‌خورند. هر یک از آنها از هنگام از شیرگیری تا زمان فروش ۱۰بوشل ذرت مصرف می‌‌کنند. (هر بوشل معادل ۳۶لیتر است.) در سال‌های گذشته جرج بوربوم هر بوشل ذرت را حدود ۲دلار خریداری می‌کرد.

اما از تابستان گذشته متوسط قیمت ذرت به هر بوشل 4دلار رسید. برای کاهش هزینه تغذیه دام‌ها، پرورش‌دهندگان آنها را پیش از رسیدن به وزن استاندارد 275پوند (حدود 125کیلوگرم) می‌فروشند. به علاوه این حیوانات را در محل‌های گرم‌تری نگهداری می‌کنند تا برای مقابله با سرما به غذای بیشتر نیاز نداشته باشند اما با همه این تدابیر بوربوم قصد دارد کار خود را تعطیل کند. او می‌گوید: «برای تولیدکنندگان گوشت خوک فشارهای هزینه‌ای بسیار زیاد شده است و هشت ماه آینده ماه‌های بسیار سختی خواهند بود.» علت جهش در قیمت ذرت که موجب ضرر و زیان بوربوم و سایر تولیدکنندگان گوشت خوک شده است به هیچ وجه کمبود عرضه نیست. ایالات متحده سال گذشته شاهد سومین رکورد برداشت محصول ذرت در کل تاریخ خود بوده است و در آن سال 5/10میلیارد بوشل ذرت تولید کرده است. اما نکته این است که به جای آنکه این محصول ذرت به دهان دام‌ها یا انسان‌ها برسد، بخش اعظمی از آن تبدیل به سوخت خودروها می‌شود. حدود 5میلیارد گالن اتانول در سال 2006 توسط 112کارخانه ایالات متحده تولید شد که برای این فرآیند حدود یک پنجم محصول ذرت این کشور مصرف شد. اگر همه ظرفیت‌های کارخانه‌های در حال ساخت یا در مرحله برنامه‌ریزی هم در این عملیات شرکت کنند، تا سال 2008 حداقل نیمی از محصول ذرت آمریکا به مصرف تولید اتانول خواهد رسید. کشمکشی بین کارخانه‌های تولید اتانول و صنایع غذایی بر سر محصول ذرت راه افتاده است. این یکی از اولین علائم تغییر شکل صنایع کشاورزی و تغییر اقتصاد جهانی است که پیش رویمان است.
حتی از زمانی که اجداد ما برای اولین بار در مورد چگونگی پرورش غلات و محصولات کشاورزی به فکر نشستند، این محصولات برای تغذیه انسان‌ها و موجودات زنده دیگر مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما این روزها اوضاع در حال تغییر است.
انتشار گازهای گلخانه‌ای و گرم شدن کره زمین، قیمت‌های بالای نفت و دلارهایی که صرف تضمین واردات نفت می‌شود، همه و همه دست به دست هم داده‌اند که استفاده از سوخت‌های فسیلی محدود شود.
بنابراین توسعه همه‌جانبه بیوفیول‌ها (سوخت‌های زیستی) یکی از سیاست‌هایی است که همه احزاب آمریکا به حمایت از آن برخاسته‌اند. جرج بوش در سخنرانی روز ۲۳ ژانویه خود خواستار آن شد که تا ۱۰سال آینده هر ساله ۳۵میلیارد گالن سوخت تجدیدپذیر تولید شود.
این مقدار برای جایگزینی 15درصد از بنزین مصرفی خودروها و کامیون‌های آمریکایی کافی است. برآوردهای کنگره حاکی از آن است که تا سال 2030 این کشور به 60میلیارد گالن از این سوخت‌ها نیاز خواهد داشت.
علاقه به سوخت‌های منطبق با اصول محیط زیست پدیده‌ای نیست که تنها در ایالت متحده به جریان افتاده باشد.
اروپا تا سال 2010 نیاز دارد که 75/5درصد از سوخت‌های دیزلی خود را از گیاهان تامین کند. ژاپن و سایر کشورها هم در حال انعقاد قراردادهایی هستند که بتوانند بر اساس آنها سوخت‌های زیستی بخرند و با استفاده از این سوخت‌های پاک از انتشار گازهای گلخانه‌ای خود بکاهند.
چشم‌اندازهای نو
در هر حال نمی‌توان از عواقب احتمالی استفاده از سوخت‌های زیستی چشم‌پوشی کرد. براساس خوش‌بینانه‌ترین بررسی‌ها، جایگزینی بیوفیول‌ها یا سوخت‌های زیستی به جای بنزین، در آمریکا نیاز به حداقل 50میلیون هکتار زمین زراعتی بیشتر از میزان کنونی دارد.
حتی برخی معتقدند این رقم بیشتر باید باشد.
حتی برآوردن نیاز اعلام شده از سوی بوش برای استفاده از اتانول موجود در ذرت هم معقولانه نیست چون نیاز به 80میلیون هکتار زمین اضافی برای کشت ذرت دارد.
براساس برخی محاسبات حذف کلی بنزین به بیش از دو برابر زمین‌های زراعی کنونی که سطح ۴۳۰میلیون هکتاری را به خود اختصاص داده‌اند نیاز دارد.
انرژی‌های زیستی اگر به هدف اصلی کشاورزی تبدیل شود، برای غذا، خوراک دام و سایر مصارف پیشین یک تهدید محسوب می‌شود. اما در شرایط کنونی تقاضای روزافزون برای سوخت‌های زیستی به بیشترین حد خود رسیده است. پاییز گذشته، کشور سنگاپور در دود غلیظ ناشی از سوزاندن جنگل‌ها فرو رفته بود.
علت این اقدام سنگاپوری‌ها پاکسازی زمین‌ها برای کشت گیاهان روغنی بود. گیاهان روغنی از جمله نخل تامین‌کننده مواد اولیه ۹۰ کارخانه بیودیزل در دست ساخت در مالزی و اندونزی خواهد بود. رییس‌جمهور اندونزی سوسیلو بامبانگ گفته است «سوخت‌های زیستی موتور اصلی رشد» هستند.
اقتصاددان ارشد اداره کشاورزی آمریکا به نام کیت کالینز معتقد است اگر رونق ناگهانی انرژی‌های زیستی ادامه یابد، شاهد رونق ناگهانی نیشکر و سایر محصولات کشاورزی از تایلند گرفته تا استرالیا، برزیل و آمریکای مرکزی خواهیم بود.
او می‌گوید: «به نظر می‌رسد چشم‌انداز کشاورزی در حال تغییر است.» خواه این وضعیت را بد بدانید خواه خوب، واقعیت این است که این مساله به موضوع داغ بحث‌های بسیار تبدیل شده است. لستر براون، رییس موسسه ارث پلسی در این مورد هشدار می‌دهد: «رقابتی فراگیر بین ۸۰۰میلیون نفر صاحب خودرو با ۲میلیارد نفر از فقیرترین افراد جهان در پیش است.»
او پیش‌بینی می‌کند که کمبود محصولات کشاورزی و افزایش قیمت مواد غذایی منجر به گرسنگی و شورش‌های شهری می‌شود. او می‌گوید: «من فکر نمی‌کنم که جهان برای این کار آماده باشد.» اما وینودکلسا، کارشناس بخش سرمایه‌گذاری می‌گوید تا سال 2030 سالانه تنها 49میلیون هکتار می‌تواند 139میلیارد گالن اتانول را تامین کند.
او می‌گوید: «وضع کشاورزان بهتر خواهد شد. جهان از این وابستگی خطرناکش به سوخت خاورمیانه رها می‌شود و ما می‌توانیم گامی بزرگ در کاهش گازهای گلخانه‌ای برداریم. جنبه‌های منفی این موضوع بسیار کم است.» اما به نظر می‌رسد ظهور جهانی نوین اجتناب‌ناپذیر است. یک دامدار و کشاورز فیلیپینی می‌گوید: «ما مجبوریم خود را برای تحولات عظیم در بخش کشاورزی آماده سازیم. تغییری بزرگ در راه است.»

مزارع، روزنه امید سبزرنگ برای تامین انرژی
با جایگزینی محصولات کشاورزی به جای نفت برای تامین انرژی، اقتصاد کشاورزی در حال بازنویسی است. از هنگامی‌که گذشتگان ما به بررسی کشت غلات پرداختند، به‌طور عمده محصولات کشاورزی فقط صرف تغذیه مردم و موجودات زنده می‌شد. اما این روزها در واکنش به قیمت‌های بالای نفت، هزینه‌های زندگی، دلارهایی که صرف واردات نفت می‌شود و محدودیت‌هایی که به‌خاطر گرم شدن کره زمین برای مصرف سوخت‌های فسیلی وضع شده است، مصرف محصولات کشاورزی تغییر کرده است. اکنون مزارع روزنه امید سبز‌رنگ آدمیان برای تامین انرژی هستند.

افزایش قیمت محصولات کشاورزی
در شرایطی‌که نزدیک به یک پنجم محصول ذرت آمریکا هم‌اکنون به اتانول تبدیل می‌شود، از تابستان گذشته در این کشور شاهد افزایش قیمت‌ها بوده‌ایم. این به معنای افزایش هزینه‌های خوراک طیور و دام و متعاقب آن افزایش قیمت گوشت سفید طیور و گوشت قرمز در فروشگاه‌های موادغذایی است.

سوخت حاصل از گل‌ها
مزارع دانه‌های روغنی در آلمان به اروپا کمک می‌کنند که به هدف استحصال 75/5درصد از سوخت دیزلی خود از گیاهان دست یابد. رشد تقاضا برای روغن گیاهی منجر به افزایش قیمت‌های محصولات کشاورزی در دیگر کاربردهای آنها شده است. به عنوان مثال روغن پخت و پز و محصولات پروتئینی هم دستخوش افزایش قیمت شده‌اند.

تبدیل جنگل‌ها به محصولات سوختی
پاییز گذشته هوایی که اندونزی و مالزی را احاطه کرده بود از دود انباشته شده بود. چون کشاورزان زمین‌هایشان را پاک می‌کردند تا کشاورزی با هدف استحصال سوخت را در زمین‌هایشان شروع کنند. این دو کشور در حال ساخت کارخانجاتی هستند تا بتوانند روغن حاصل از گیاهان را به بیودیزل تبدیل کنند و آن‌را صادر کنند.

افزایش قیمت مواد غذایی
رقابت برای تولید محصولات کشاورزی که بتوان از آنها سوخت به دست آورد، به معنای آن است که تهیه غذا برای حیوانات هزینه بیشتری دربرخواهد داشت. صنعت تولید و پرورش طیور سالانه شاهد افزایش هزینه‌ها تا حد 5/1میلیارد دلار است. انتظار می‌رود قیمت شیر، گوشت، پنیر و بسیاری محصولات دیگر در فروشگاه‌هایی چون این فروشگاه در مرکز پکن افزایش یابد.

اجتناب از نفت
در فیلیپین بیودیزل یا سوخت زیستی به داستان آلودگی هوا، انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و واردات نفت خاتمه می‌دهد. برخی از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند تغییری در توازن قدرت در سطح جهان به وجود آید چون کشور‌ها به اندازه کافی منابع سوختی «پرورش» می‌دهند و در نتیجه نیاز آنها به خرید نفت از اوپک و سایر کشور‌های نفتی به طرز قابل‌ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد.

مزارع سالم‌تر
افزایش قیمت محصولات کشاورزی دولت‌ها را قادر ساخته است، پرداخت‌های یارانه‌ای معمول خود را کاهش دهند. آمریکا در سال 2007 به مزارع ذرت 6میلیارد دلار کمتر از سال 2006 کمک می‌کند. اقتصاددانان پیش‌بینی کرده‌اند که با جهشی ناگهانی در کالاهای کشاورزی برای کشاورزان و کل اقتصاد کشاورزی از جمله سازندگان تجهیزات، سودی ناگهانی به بار می‌‌آید.

هجوم به سوی نیشکر
برزیل توانسته است تا حدود زیادی نیازهای نفتی خود را کاهش دهد. این کشور نیشکر را به اتانول تبدیل می‌کند که سپس اتانول هم به نوبه خود سوخت خودروها و کامیون‌ها را تشکیل می‌دهد. در تصویر کارگری را می‌بینید که در مزرعه‌ای نزدیک شهر کمپوس در 300کیلومتری شمال ریو دوژانیرو مشغول قطع کردن ساقه‌های نیشکر است. کاشت نیشکر بیشتر می‌تواند کشور را قادر کند که سایر نیازهای خود را برای سوخت‌های زیستی برآورده سازد.

۹ درخشش صنعتی
هم‌اکنون آمریکا 112کارخانه چون کارخانه‌ای که در تصویر مشاهده می‌کنید دارد. این کارخانجات شکر موجود در ذرت را به اتانول تبدیل می‌کند. اگر همه کارخانه‌های تولید اتانول که هم‌اکنون در حال ساخت یا در مرحله برنامه‌ریزی هستند، ساخته شوند، نصف محصول ذرت آمریکا را تا پایان سال آینده مصرف خواهند کرد.

۱۰ اتانول در پمپ بنزین‌ها
یکی از دشوارترین مشکلات بر سر راه استفاده سراسری از بیوفیول‌ها یا سوخت‌های زیستی، تحویل آنها به مصرف‌کنندگان است.به همین علت است که فعالان این عرصه با واشنگتن وارد مذاکره شده‌اند و در مورد نیاز پمپ‌بنزین‌ها به پمپ‌هایی که ترکیبات اتانول چون ایی 85 (که اتانول 85درصد است) را بتوانند به مصرف‌کنندگان برسانند، گفت‌و‌گو می‌کنند. در‌حال‌حاضر در آمریکا تنها معدودی از این گونه پمپ‌ها وجود دارد که تصویر زیر یکی از آنها را در شیکاگو نشان می‌دهد.

0

غذا در برابر سوخت