رشد شاخص‌ها با آمیزه‌ای از عقلانیت و هیجان
گروه بورس- هاشم آردم: شاخص بورس تهران طی معاملات روز گذشته با رشد چشمگیر 675 واحدی مواجه شد تا خوش‌بینی به لغو تحریم‌ها همچنان در بازار ادامه داشته باشد. گفته می‌شود در انتهای هفته جاری لغو عملی تحریم‌ها انجام خواهد شد و این خبر روز گذشته بین فعالان بازار دهان به دهان چرخید. همین موضوع سبب شد فعالان بازار روز گذشته را به‌عنوان آخرین فرصت برای خرید سهام در نظر گرفته و برای عقب نماندن از بازار، گوی سبقت را در خرید از هم بربایند. از میان 37 صنعت حاضر در بازار سهام، 26 صنعت با رشد متوسط قیمت‌ها مواجه شدند و در طرف دیگر 9 صنعت با افت تقاضا و ریزش قیمتی مواجه بودند. با توجه به روند اخیر بازار سهام، می‌توان گفت رشد بازار در شرایط فعلی ملغمه‌ای از رفتارهای عقلایی و هیجانی است. در دوره رکود بازار، بسیاری از فعالان، از رشد دسته جمعی و هیجانی قیمت‌ها و در نتیجه شاخص کل ابراز نگرانی کرده بودند. حال به نظر می‌رسد رشد قیمت در برخی صنایع نسبتا طبیعی و عقلایی است، اما برخی سهم‌ها همچنان ریسک‌های قابل توجهی دارند و بازار فعلا با بی‌توجهی از کنار این ریسک‌ها عبور می‌کند. لغو تحریم‌ها در مرحله اول می‌تواند عملکرد بانک‌ها را تسهیل کند.

با اتصال شبکه بانکی کشور به سوئیفت نقل و انتقال پول‌ ارزان‌تر خواهد شد و بانک‌ها علاوه بر آنکه می‌توانند از دارایی‌های بین‌المللی خود با بهره‌وری بالاتری استفاده کنند، احتمالا می‌توانند با نرخ‌های ارزان‌تر، از تسهیلات بین‌المللی استفاده کنند. این موضوع می‌تواند به‌صورت طبیعی متوسط نرخ بهره (هزینه فرصت پول) را کاهش دهد. از طرف دیگر با امکان افتتاح حساب‌های اعتباری (مانند LC) بنگاه‌ها نیز می‌توانند هزینه‌های مالی خود را کاهش داده و راحت تر نقدینگی مورد نیاز خود را تامین کنند. در کنار این عوامل عقد قراردادهای بین‌المللی و ورود سرمایه‌گذاران خارجی نیز می‌تواند اوضاع برخی صنایع را بهبود دهد. بنابراین شاید رشد قیمت در نمادهای گروه‌های بانکی، خودرویی و حمل و نقل (مثلث هسته‌ای) توجیه‌پذیر باشد. دیگر بنگاه‌هایی که هزینه‌های مالی، بخش مهمی از مصارفشان را تشکیل می‌دهد نیز می‌توانند برای سرمایه‌گذاری جذاب باشند.

اما همچنان چشم‌انداز بهای نفت و همچنین قیمت جهانی کالاهای اساسی، تیره و تار است. همین موضوع سبب می‌شود که بازار در برخی گروه‌ها از جمله فلزات اساسی چندان خریدار نباشد. این امر نیز تقریبا طبیعی به نظر می‌رسد، اما برخی از صنایع مانند پالایشگاه‌ها که این روزها با رشد قیمت و ارزش معاملات مواجه شده‌اند با ابهاماتی مواجهند. در کنار این صنایع، صنایع صادرات‌محور نیز شاید دست کم در کوتاه‌مدت از لغو تحریم‌ها بهره ملموسی نبرند. اما فعالان بازار اصرار دارند که سهام این صنایع را نیز خریداری کرده و موجب رشد قیمتی‌شان شوند. این همان نکته‌ای است که کارشناسان بازار را تا حدودی نگران می‌کند. با رشد دسته‌ جمعی قیمت‌ها، این امکان وجود دارد که ریسک سرمایه‌گذاری در بورس به شدت افزایش یابد. در واقع پس از روشن شدن تاثیرات لغو تحریم‌ها، ممکن است برخی سهم‌ها در دوره پیشخور کردن اخبار، بیش از حد رشد کرده باشند و برخی از معامله‌گران این سهم‌ها را در قیمت‌های گزافی خریداری کرده باشند، این موضوع نه تنها باعث زیان افراد خواهد شد، بلکه باعث می‌شود اعتمادی که این افراد به بازار سرمایه داشته‌اند کمرنگ‌تر شود. در جریان معاملات روز گذشته، صنایع بانکی، خودرویی و محصولات شیمیایی در صدر ارزش معاملات قرار گرفتند. بانکی‌ها و خودرویی‌ها در نتیجه تجربه بازار و انتظار فعالان بازار، به‌عنوان پرپتانسیل‌ترین گروه‌های صنعتی در پسابرجام مطرح هستند که از ابتدای سال تا‌کنون به ترتیب سود ۴/ ۳ درصدی و زیان ۱۶ درصدی را نصیب سهامداران خود کرده‌اند. گروه محصولات شیمیایی نیز با رشد نرخ ارز و سودی که امکان دارد از تسعیر ارز شناسایی کنند مورد توجه بازار قرار گرفتند. همچنین گمانه‌زنی‌هایی در این گروه صنعتی حاکی از آن است که احتمال دارد نرخ خوراک گاز واحدهای پتروشیمی از ۱۳ سنت به ۵/ ۸ سنت تقلیل یابد.

بیشترین رشد قیمتی روز گذشته برای گروه‌های حمل‌ونقل‌، انبوه‌سازی، ماشین‌آلات برقی و فرآورده‌های نفتی (پالایشگاه‌ها) رخ داد. این گروه‌ها به ترتیب با رشد ۸۴/ ۴، ۶۱/ ۳، ۶۷/ ۲ و ۵/ ۲ درصدی مواجه شدند. در طرف دیگر گروه‌های قند و شکر، ساخت دستگاه‌های ارتباطی و انتشار و چاپ نیز بیشترین افت قیمت را تجربه کردند. به نظر می‌رسد با بهبود معاملات بورس و رونق تالار شیشه‌ای، سهامداران گروه قند و شکر نیز قصد خروج از این صنعت کرده‌اند. این گروه به زعم فعالان بازار و همچنین در روند معاملاتی ماه‌های اخیر، دوباره به‌عنوان گروه دارای ضریب بتای منفی مطرح شده بودند و خروج سهامداران این صنعت تاییدی بر خوش‌بینی فعالان بازار سهام به آینده این بازار است. همچنین گروه‌های بانکی، محصولات شیمیایی و حمل و نقل بیشترین تاثیر مثبت را بر شاخص کل گذاشته و هریک به ترتیب شاخص را ۲۰۰، ۱۶۵ و ۱۰۱ واحد رشد دادند. در طرف دیگر نیز گروه فلزات اساسی به‌عنوان مهم‌ترین ترمز شاخص کل، باعث افت ۲۵ واحدی این نماگر شد.


بانکی‌ها همچنان می‌تازند

طی معاملات روز گذشته، سهم‌های گروه بانکی بیشترین ارزش معاملات را بین سایر گروه‌ها به خود اختصاص دادند. شاخص این گروه با رشد 36/ 2 درصدی مواجه شد تا بازدهی این گروه در یک ماه گذشته تقریبا به 8 درصد برسد. معاملات این گروه در دو هفته اخیر باعث شده است که برخی از سهم‌های این گروه به محدوده‌های مقاومتی خود برسند. شاخص این گروه با گذر از مرز 670 واحد، محدوده‌ای را که در مهر ماه سال جاری به آن رسیده بود، شکست. شاخص این گروه در تیرماه به 750 واحد نیز رسیده بود. سهام بانک صادرات به‌عنوان یکی از لیدرهای این صنعت در روز گذشته به قیمت 96 تومان نیز رسید که در مهرماه تجربه کرده بود. بیشترین رشد قیمت در این گروه متعلق به نماد وخاور (بانک خاور میانه) بود که با رشد تقریبا 5 درصدی مواجه شد. در طرف دیگر وپست (پست بانک ایران) بیشترین افت قیمت را در این گروه تجربه کرد. همچنین بیشترین ارزش معاملات در این گروه برای نمادهای وبملت، وانصار و وبصادر رقم خورد.


سرمایه‌گذاری‌ها و چند‌رشته‌ای صنعتی

در سایه رشد شاخص کل و هیجان مثبت حاکم بر بورس، نمادهای گروه‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی نیز با رشد قیمت مواجه شدند. شاخص این دو گروه به ترتیب با رشد ۹۶/ ۰ و ۲۳/ ۰ درصدی مواجه شدند. در گروه سرمایه‌گذاری‌ها بیشترین رشد قیمت به حق‌تقدم سرمایه‌گذاری بهشهر (وصنا) اختصاص یافت که با رشد تقریبا ۱۰ درصدی مواجه شد. پس از آن نمادهای وصنا، واتی و وملت که همگی صف خرید را تجربه کردند، بیشترین رشد قیمت را در این گروه ثبت کردند. در طرف دیگر حق‌تقدم وسکاب و همچنین سهم‌های وبهمن، ونیرو و توسم نیز بیشترین افت قیمت را در این گروه ثبت کردند. همچنین بیشترین ارزش معاملات در این گروه‌ها به نمادهای واتی، وملت و وبیمه اختصاص یافت.


لاستیک درجا زد

در حالی که بخش اعظم بازار سهام طی معاملات روز گذشته با رشد قیمت‌ها همراه بود، شاخص گروه لاستیک و پلاستیک با رشد ناچیز 01/ 0 درصدی مواجه شد. در واقع معاملات این گروه نیز نشان داد که رشدهای اخیر آنچنان مبنای بنیادی نداشته است. این گروه به همراه سایر گروه‌هایی که نوسان‌گیران در آن فعال هستند، در هفته‌های گذشته با لیدری چند سهم که به‌زودی افزایش سرمایه خواهند داشت، مثبت شده بود. اما این روزها نوسان‌گیران خبرهای کاذب صنایع را فراموش کرده‌اند و مانند سایر فعالان بازار روی گروه‌های مستعد در پسابرجام فعال شده‌اند. طی معاملات روز گذشته، بیشترین ارزش معاملات در این گروه به معاملات نماد پلاسک اختصاص یافت که 67 درصد از کل ارزش معاملات صنعت را شامل شد. بیشترین رشد قیمت در این گروه در نمادهای پدرخش و پلاسک رقم خورد و در طرف دیگر نیز پسهند، پکرمان و پکویر بیشترین افت قیمت را تجربه کردند.