تغییر افق سرمایه‌گذاری در بورس

گروه بورس - زهرا رحیمی: یکی از عوامل تاثیر‌گذار بر روند بورس تهران درطول فعالیت خود که در مقاطعی طولانی ترین دوره رکودی را برای آن رقم زده است، عوامل سیاسی به ویژه مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران بوده است؛ به‌طوری که نگاهی به روند شاخص کل در طول چند سال گذشته نشان می‌دهد ارسال پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت در سال ۸۳ موجب شد، شاخص در آن سال با رکودی عمیق دست و پنجه نرم کند و به همین دلیل در گیر‌و‌دار حجم کم معاملات یکی از رکودی‌ترین دوران فعالیت برای بورس تهران رقم بخورد.



بررسی بورس تهران در آن بازه زمانی نشان می‌دهد که از آذرماه ۸۳ تا مرداد ۸۵ شاخص ریزش ۳۴ درصدی را ثبت کرده است. پس از آن نیز از سال ۸۴ و در دولت نهم و دهم قطعنامه‌های متعددی علیه ایران صادر شد که صرف‌نظر از تاثیر عوامل دیگر در آن مقاطع زمانی، هر بار مواجهه با صدور قطعنامه، بورس تهران را با یک شوک منفی همراه کرد. از سوی دیگر با انتخاب روحانی و شروع دوران تازه‌ای از مذاکرات هسته‌ای نیز روند بورس پیش و پس از هر بار از این مذاکرات شاهد تغییر در رفتار سهامداران بود که در سال ۹۳ نقطه اوج این مواجهه با اتفاقات سیاسی را می‌توان مشاهده کرد.


نقطه اشتراک میان همه این اتفاق‌ها نگرانی سهامدارانی بوده که بیشتر اوقات در پی نگرانی‌های سیاسی با دید کوتاه مدت در بازار فعالیت می‌کردند و در نهایت به افت شاخص کل دامن می‌زدند. نقطه اوج این رفتارهای سفته بازی در دو سال گذشته بسیار مشهود بود؛ به‌طوری که قبل از هر بار مذاکره هسته‌ای بازار شاهد هیجان سهامداران برای خرید بود پس از آن اما تمدید مذاکرات، خریداران مشتاق را به فروشندگان نگران تبدیل کرد.


به هر ترتیب بررسی‌ها نشان می‌دهد متغیر سیاسی مهم‌ترین عامل در تغییر مسیر بورس تهران به شمار می‌رود. این عامل در طول تاریخ بورس موجب نگاه‌های کوتاه مدت سهامداران به چشم‌انداز آتی بورس تهران شده و نوسانات در بورس را دامن زده است. در این میان مساله بسیار مهم حصول توافق جامع هسته‌ای در ۲۳ تیر ماه سال جاری بوده که اخبار نیز از عبور این توافق از کنگره آمریکا حکایت دارند که در پی آن فصل جدیدی از دوران ثبات برای سیاست خارجی کشور به ویژه در زمینه تعامل برای خارجی‌ها و در پی آن بهبود وضعیت اقتصادی رقم خواهد خورد. حال سوالی که پیش می‌آید این است که این تغییر مهم در زمینه بین‌المللی و حل بزرگ‌ترین‌ ریسک در دوازده سال اخیر چه تغییراتی بر بازارسهام و به ویژه رویکرد سهامداران دارد؟ کارشناسان تاثیر حصول توافق هسته‌ای بر بورس تهران را از سه طریق امکان‌پذیر می‌دانند. یکی رفع مهم‌ترین عامل نگرانی سهامداران در چند سال اخیر که می‌تواند اعتماد از بین رفته سهامداران به بورس تهران را بازگرداند و سهامداران با یک چشم‌انداز بلند‌مدت در بازار فعالیت کنند. دیگری وضعیت بهتر برای صنایع بورس و به تبع آن رشد اقتصادی کشور که می‌تواند تاثیر خود را بر افزایش در آمد بنگاه‌ها داشته باشد. عامل سوم نیز ورود سرمایه‌های خارجی که می‌تواند با افزایش حجم معاملات و همچنین تغییر جو بازار سهام، استارت رونق در معاملات باشد. این در حالی است که دو عامل پایانی نیز می‌تواند تاثیر عامل اول را افزایش دهند و سهامداران خسته را به بورس برگرداند.


مذاکرات هسته‌ای عامل مسلط بر بازار سهام

در مورد تاثیر توافق هسته‌ای بر بازار سهام ابوالفضل شهرآبادی، مدیر تامین مالی تامین سرمایه لوتوس پارسیان گفت: چند عامل در کنار هم بر روند معاملات بازار سهام تاثیر می‌گذارند که در این میان یکی از این عوامل بیشتر از دیگر موارد بازار را از خود متاثر می‌کند که به آن عامل مسلط گفته می‌شود. تجربه بازار‌ها نشان داده که هر زمان این عامل مسلط از بازار سهام حذف شده، بازار وارد فاز رونق شده است. شهرآبادی عامل مسلط بر بورس تهران را در چند سال اخیر پرونده هسته‌ای ایران عنوان و اظهار کرد: در چند سال اخیر به ویژه دوسال گذشته بحث تحریم‌ها و مذاکرات هسته‌ای بیشترین تاثیر بر بازار سهام را داشته هر چند عوامل دیگری نیز در این میان زمینه ساز افت شاخص شده اما به جرات می‌توان گفت بحث مذاکرات در این دو سال برای بورس تهران تیر خلاص بود. وی ادامه داد: به همین دلیل پیش بینی اغلب کارشناسان پس از حصول توافق هسته‌ای جهش شارپی برای شاخص کل بود، اما رفع این عامل مسلط بر بازار دقیقا با افت قیمت در بازارهای کالایی مصادف شد به همین دلیل افت قیمت‌ها در این بازارها خبر خوش توافق هسته‌ای برای بازار را به حاشیه راند به‌طوری که سهامداران این اتفاق مهم برای بازار سهام را نادیده گرفتند.به اعتقاد شهرآبادی اگر افت در قیمت بازارهای کالایی نبود، خبر توافق هسته‌ای، بازار سهام را با رشد چشمگیری مواجه می‌کرد.


دید بلند‌مدت سهامداران در پی توافق هسته‌ای

شهرآبادی افزود: نکته بسیار مهم که باید مورد توجه سهامداران قرار بگیرد، تغییر وضعیت بین‌المللی ایران در جهان در پی توافق هسته‌ای است که می‌تواند محرک رشد در بازار سهام باشد.این کارشناس ارشد بازار سهام تشریح کرد: در شرایطی که بزرگ‌ترین نگرانی دوازده سال اخیر بورس تهران حذف شده و قیمت بیشتر سهم‌ها به کف قیمتی خود و نزدیک به ارزش ذاتی قرار گرفته، سهامداران می‌توانند با نگاه بلند مدت در معاملات بازار سهام با اطمینان به حذف بزرگ‌ترین‌ ریسک چند سال اخیر در معاملات فعالیت کنند. شهر‌آبادی افزود: اشتیاق وصف ناپذیر شرکت‌های خارجی برای حضور در بازار سهام ایران نیز نشان می‌دهدکه وضعیت کشور از منظر سرمایه‌گذاری تغییر محسوسی کرده و دنیا تغییر جایگاه ایران را درک کرده است. مدیر تامین مالی تامین سرمایه لوتوس پارسیان ادامه داد: بازار سهام این روزها تحت تاثیر رفتارهای هیجانی قرار گرفته و سرمایه‌گذاران در تصمیم‌گیری‌های خود دچار ابهام شده‌اند، برخی سهامداران بورس که در دسته افراد ریسک گریز قرار دارند و به عرضه سهام تحت تملک خود اقدام می‌کنند، اما باید توجه داشت حذف این ریسک مهم از بازار سهام می‌تواند زمینه برای پذیرفتن رفتارهای ریسک‌پذیرانه‌تر را برای سهامداران فراهم کند. شهرآبادی در پایان گفت: با حل مهم‌ترین‌ ریسک بازار انتظار می‌رود مسوولان بازار سهام با اتخاذ سیاست‌ها و تدابیری ضمن رفع موانع پیش روی سرمایه‌گذاری خارجی، در رفع مشکلات بازار سهام و جذاب تر کردن آن نیز اقداماتی انجام دهند.


افت قیمت‌های جهانی، شیرینی توافق هسته‌ای را تلخ کرد

در این میان مصطفی امید قائمی مدیر عامل گروه توسعه مالی مهر آیندگان نیز با اشاره به اهمیت حل مساله هسته‌ای برای بازار سهام گفت: مساله هسته‌ای در بیش از یک دهه بر معاملات بازار سهام سایه افکنده بود و در بسیاری موارد موجب ریزش‌هایی در بازار سهام شد که در مقطع کنونی با تایید برجام در کنگره آمریکا این ریسک مهم در حال حذف شدن از معاملات بورس تهران است که به خودی خود پتانسیل تغییر وضعیت بازار سهام و جذب سرمایه‌گذاران خارجی را دارد و می‌تواند بازار را با رونق شدیدی مواجه کند اما مساله‌ای که موجب شده بازار در مقطع کنونی حذف این ریسک مهم را مد نظر قرار ندهد همزمانی این اتفاق با مساله کاهش قیمت کالاهای پایه در بازارهای جهانی است و از آنجاکه این مساله برای شرکت‌های فعال در بورس تهران بسیار مهم است و موجب کاهش 60 تا 70 درصدی سود اغلب شرکت‌های بورسی شده است، به همین دلیل باید گفت همزمانی افت قیمت کالاهای پایه و به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای شیرینی توافق هسته‌ای را بر کام سهامداران تلخ کرد و به همین دلیل سهامداران اهمیت این اتفاق بر بازار سهام را کمتر درک کرده‌اند اما عامل ورود سرمایه گذار خارجی به بازار سهام ایران که پیشتر سابقه نداشته است می‌تواند رونق را به بازار سهام برگرداند، چرا‌که بورس تهران بر خلاف سال‌های قبل شرکت‌های بین‌المللی زیادی دارد که می‌تواند در عرصه جهانی فعالیت کنند و این در حالی است که شرایط جهان نیز تغییر کرده و بسیاری از سهامداران خارجی می‌توانند به سمت بورس تهران حرکت کنند و در پی رونق بازار پس از ورود سرمایه‌گذاران خارجی، سهامداران با اعتماد بیشتری در بازار فعالیت خواهند کرد.