گروه بورس- هدیه لطفی: در شرایطی که شرکت‌های پالایشگاهی بازار سرمایه را به مدت تقریبا ۶ ماه ترک کرده و هنوز هم خبری از گزارش‌های میان دوره‌ای و حتی بودجه آنها اعلام نشده، روز سه‌شنبه پس از مدت‌ها بی‌خبری شاهد ارسال گزارش آمار تولید و فروش پنج شرکت از این گروه بودیم. در حالی روز سه شنبه نمادهای پالایشگاه نفت اصفهان، پالایش نفت تهران، پالایش نفت شیراز، پالایشگاه نفت بندرعباس و پالایشگاه نفت تبریز آمار تولید و فروش عملکرد میان‌دوره‌ای خود را روی سایت کدال منتشر کردند که این گزارش رنگ و بویی دیگر داشت و در واقع یک شفاف‌سازی از نوع تولید و فروش شرکت‌ها به حساب می‌آمد که از آن هم نمی‌توان توقع خاصی داشت، بلکه مشکل اصلی از نوع نرخ نفت اعلامی، بحث کیفی‌سازی در سال ۹۳ و سال پیش رو است که در این گزارش آماری از این قبیل به چشم نمی‌خورد، اما با این وجود باز هم پس از ماه‌ها بی‌خبری می‌توان به این گزارش امیدوار بود. بر این اساس «دنیای اقتصاد» در گفت‌وگو با تعدادی از کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه به بررسی جزئیات و تاثیرگذاری گزارش پالایشگاهی‌ها برآمده است، کارشناسان معتقدند: گزارش‌های آماری تولید و فروش هر چند در مجموع با کاهش ۴ درصدی تولیدات این گروه نسبت به سال گذشته همراه است، اما این آمار پیغامی بر جدی‌تر شدن بازگشایی نماد آنها در بازار سرمایه است، ولی نمی‌توان در مورد آن نظر قطعی داد و از طرفی این احتمال هم وجود دارد که در صورت بازگشایی فشار فروش فراوان و تعدیل منفی حداقل ۳۰ درصدی در پیش‌بینی سال ۹۳ این گروه به دنبال داشته باشد. جزئیات این تحلیل را در ادامه می‌خوانیم.

انتظار برای تعدیل منفی

مصطفی اسراری، معامله‌گر و تحلیلگر کارگزاری نواندیشان با اشاره به انتشار آمار تولید و فروش جمعی از نمادهای پالایشی در روز سه‌شنبه اظهار کرد: پس از مدت‌ها کدال گزارشی مربوط به عملیات این واحدها را به خود دید؛ از آنجا که شرکت‌های پالایشگاهی با مشکل فروش مواجه نیستند و در حال حاضر با ظرفیتی بیش از ظرفیت اسمی در حال تولید هستند، انتظار افزایش حجم تولید و فروش از آنان نمی‌رود. وی ادامه داد: در واقع این گزارش‌ها نیازمند نرخ فروش فرآورده‌ها و نرخ خرید نفت خام است؛ نرخ فرآورده‌های پالایشی همبستگی تقریبا کاملی با نرخ نفت داشته و همپای آن افزایش یا کاهش می‌یابد و به این ترتیب بهترین روش ارزیابی آنها استفاده از میزان فروش آنها است که با مراجعه به نرخ‌های در حال معامله فرآورده‌ها در بورس کالا و انرژی و همین طور سایت‌های معتبر قیمت دهی این امر قابل مشاهده و ارزیابی است.

اسراری در ادامه افزود: با توجه به اینکه در سال جاری روند نرخ نفت و فرآورده‌ها با عددی بالا همراه بوده و در گذر زمان کاهش یافته، در نتیجه سود امسال پالایشی‌ها از سال بعد بهتر خواهد بود، اما میانگین نرخ در سال بعد کمتر شده و سود کمتری خواهند داشت.

این تحلیلگر در ادامه خاطرنشان کرد: در صورت لحاظ کردن کیفیت فرآورده‌های پالایشی در نرخ فروش آنان سود این شرکت‌ها کاهش بیشتری را نیز شاهد خواهد بود. به عقیده اسراری تعدیل منفی حداقل ۳۰ درصدی در پیش‌بینی سال ۹۳ این گروه پس از بازگشایی و P/E پایین‌تر از میانگین بازار به‌علت سود کمتر آنان در سال بعدی دور از انتظار نیست.

بازگشایی پالایشی‌ها جدی شد

مهدی افضلیان، مدرس و تحلیلگر کارگزاری آگاه نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» به بررسی علت تغییر سود و جهش قیمتی پالایشگاه‌ها در سال‌های ۹۱ و ۹۲ پرداخت و گفت: تغییر نرخ ارز موجب شده که رقم فروش شرکت‌های پالایشی در سال‌های مذکور افزایش یابد، گرچه این عامل رقم بهای تمام شده را نیز افزایش داده اما ماهیت کاری و فرمول قیمت‌گذاری سوخت تحویلی و فرآورده‌های تولیدی شرکت‌های این حوزه موجب جهش سودآوری آنان شده است. وی ادامه داد: تورم جاری کشور موجبات آن را فراهم آورده است که همواره انتظار رشدی ولو اندک در نرخ ارز کشور وجود داشته باشد و این امر موجبات افزایش مبلغ فروش را به وجود می‌آورد اما در سویی دیگر درخصوص نرخ نفت وضعیت خاصی را مشاهده می‌کنیم؛ بر مبنای اطلاعات تاریخی در صورت افزایش یا کاهش قیمت نفت، قیمت فرآورده‌های نفتی بسته به تقاضای بازار تحت تاثیر قرار می‌گیرد و برآورد افزایش یا کاهش سود نیازمند مطالعه است که تحلیل و بررسی آن در این گزارش نمی‌گنجد. افضلیان در ادامه اظهاراتش با ذکر مثالی ادامه داد: به‌عنوان نمونه در گزارش ۸ ماهه‌ای که پالایشگاه نفت بندر عباس به بازار اعلام کرده میزان تولید محصولات نسبت به ۸ ماه سال گذشته به میزان تقریبا ۴ درصد کاهش یافته است و میزان فروش شرکت ۲ درصد افزایش یافته است، در پالایشگاه نفت تبریز هم شاهد افت تقریبا ۸ درصدی تولید و ۶ درصدی فروش بوده‌ایم.

وی ادامه داد: اما نکته قابل توجه در این میان محاسبه قیمت نفت خام دریافتی این گروه است؛ با توجه به کاهش قیمت محصولات تولیدی این پالایشگاه‌ها، قیمت نفت خام دریافتی برای این گروه پرحاشیه بازار سرمایه باید چگونه محاسبه شود که به‌رغم رایزنی‌های فراوان با پالایش و پخش هنوز تصمیم درستی در رابطه با آن اتخاذ نشده است.

این تحلیلگر در ادامه گفت: با توجه به شرایط فعلی باید فرض اولیه را بر این بگذاریم که قیمت نفت خام دریافتی توسط پالایشگاه‌ها باید با توجه به کاهش قیمت جهانی نفت از محدوده ۱۱۰ دلار به ۵۰ دلار تعدیل شود و به دلیل اینکه قیمت فرآورده‌های تولیدی این شرکت‌ها در بازار داخلی و صادراتی دستخوش تغییرات فراوانی می‌شود که به شدت می‌تواند بر سود و زیان آنها تاثیر‌گذار باشد که اگر این اتفاق رخ ندهد منجر به کاهش حاشیه سود شرکت‌های این گروه می‌شود که این خود نیز می‌تواند موجب کاهش سود هر سهم این شرکت‌ها شود. افضلیان ادامه داد: حال باید تدبیری اندیشیده شود تا این توافق به‌صورت برد-برد باشد تا نه شرکت‌های پالایشی از وضعیت موجود دچار خسران زیادی شوند و نه پالایش و پخش و نه سهامداران این گروه که مدت زمان زیادی به انتظار گزارش و باز شدن سهامشان نشسته‌اند. به عقیده افضلیان با توجه به وضعیت فعلی و ارائه گزارش‌های این شرکت‌ها، انتظار بازگشایی نماد آنها در بازار سرمایه جدی‌تر شده است اما نمی‌توان در مورد آن نظر قطعی داد و از طرفی این احتمال هم وجود دارد که در صورت بازگشایی فشار فروش فراوانی در این شرکت‌ها تشکیل شود که یک دلیل آن می‌تواند تعدیل منفی و دلیل دیگر آن ابهامات جدید وارده به صنعت و از طرفی خستگی سهامدارانی باشد که قابلیت خرید و فروش سهامشان را طی این مدت نداشته‌اند. وی در انتها خاطرنشان کرد: اما اگر توافقی مثبت بین شرکت پالایش و پخش و پالایشگاه‌ها حاصل شود، انتظار برای سود‌آوری گروه مذکور دچار تغییرات زیادی نخواهد شد که موجب تغییر بیش از حد سود آنها می‌شود که انتظار این است توافق دو جانبه انجام شود تا کمترین ضرر و زیان به سهامداران وارد شود.

کاهش تولیدات

بهنام بهزادفر، مدرس دانشگاه و کارشناس بازار سرمایه نیز معتقد است: آمار ارائه شده درخصوص مقدار تولید و فروش شرکت‌های پالایشگاهی در اولویت دوم سهامداران قرار دارد؛ در صورت‌های مالی اهمیت مبلغ فروش بیشتر از سایر اطلاعات است که در نهایت سود خالص از آن استنتاج می‌شود که این موضوع در گزارش‌های اخیر پالایشگاه‌ها هنوز هم مبهم است. وی ادامه داد: طبق نظر تحلیلگران ابهام خاصی در میزان تولید وجود دارد که شرکت‌ها با شفاف‌سازی آن، رفع ابهام کنند. ولی با این حال می‌توان طبق همین گزارش‌ها هم به جمع‌بندی بنیادی از این شرکت‌ها رسید. به عقیده وی شرکت‌های پالایشگاهی نسبت به سال گذشته تولیدات کمتری داشته‌اند. در این بین شبریز نسبت به سال گذشته عملکرد ضعیف‌تری نسبت به سایر شرکت‌ها داشته است و نمادهای شتران و شاوان نیز تولیدات مناسبی نسبت به سال قبل داشته‌اند. وی خاطرنشان کرد: در مجموع شرکت‌های پالایشگاهی ۴ درصد نسبت به سال گذشته تولیدات کمتری داشته‌اند.

گروه پالایشی در یک قدمی شفاف‌سازی