دنیای اقتصاد- روند صعودی و رشد پی در پی شاخص بورس اوراق بهادار با افت هزار و ۶۴ واحدی روز گذشته شکسته شد و به این ترتیب دماسنج بازار به محدوده ۷۳ هزار واحد سقوط کرد. نخستین افت مهرماه شاخص بورس تهران در حالی روز گذشته با انتشار برخی از گزارش‌های نه‌چندان دلچسب به ویژه درگروه پالایشگاهی و برآورده نشدن انتظارات فعالان بازار سرمایه آغاز شد که با تاثیر منفی سنگین هلدینگ خلیج فارس شدت گرفت و در نهایت با نزول ۴/۱ درصدی پایان یافت. شاخص بیش از هزار واحد ریخت!

ترمز بورس کشیده شد

گروه بورس- هدیه لطفی: نخستین افت مهرماه شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران با ریزش بیش از هزار واحدی دماسنج بازار در روز گذشته به ثبت رسید.

بورس تهران که از ابتدای مهرماه روند توفانی در پیش گرفته بود و با سرعت شدیدی در حال فتح قله‌های جدید بود، ناگهان روز گذشته با اعلام اولین گزارش‌های ۶ماهه شرکت‌های پتروشیمی با افت شدید ۴/۱ درصدی مواجه شد و به محدوده ۷۳ هزار واحد سقوط کرد؛

برآورده نشدن انتظارات معامله‌گران از گزارش‌های ۶ماهه گروه پالایشگاهی از جمله «شپنا» و «شبریز» مهم‌ترین عامل افت روز گذشته بود که در این میان ارائه گزارش شفاف‌سازی پالایش نفت لاوان نیز به افت مزبور دامن زد. هرچند در ساعات پایانی معاملات روز گذشته اعلام گزارش «راه‌اندازی بخشی از مجتمع بنزین‌سازی» شرکت «شپنا» باعث شد که بخش عمده‌ای از صف فروش این نماد معامله شود، اما در نهایت بازار روندی منفی را پشت سر گذاشت. در این شرایط که گروه پالایشگاهی به عنوان لیدر بازار، فعالان بورس را مأیوس کرده و باید به دنبال جایگزینی برای بازگشت روند مثبت به بازار بود، یا باید گروه‌های پرپتانسیل دیگری در مرکز توجه سرمایه‌گذاران قرار گیرند یا عرضه‌های جدیدی توسط دولت، سازمان خصوصی‌سازی و حقوقی‌های بازار صورت گیرد تا عطش سرمایه‌گذاران فروکش کند. در واقع در شرایط فعلی که عطش سرمایه‌گذاران برای خرید سهام به شدت افزایش یافته، پاسخ به این سوال که چرا مسوولان امر برای عرضه‌های اولیه اقدامی انجام نمی‌دهند از اهمیت بالایی برخوردار است.

بازار مثبت خواهد شد

در این بین، فریبرز پرنا از کارشناسان بازار سرمایه در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد، دلیل اصلی ریزش روز گذشته بازار را اعلام گزارش‌های واقعی شرکت‌های پالایشگاهی و برآورده‌ نشدن انتظارات بازار از آنها دانست و گفت: با توجه به اینکه حجم زیادی از نقدینگی در اختیار این شرکت‌ها است در نتیجه هر فعالیت و تحرکی از آنها باعث نوسان در بازار خواهد شد، چنانچه اعلام گزارش ۶ماهه پالایش نفت تبریز و پالایش نفت اصفهان در روز گذشته منجر به افت شاخص شد. وی معتقد است: رشد سنگین روزهای اخیر باعث شده که شرکت‌های پالایشگاهی از ارزش ذاتی خود فاصله بگیرند و در واقع حباب قیمتی برای آنها تشکیل شود.

وی ادامه داد: اما در شرایط کنونی حجم انبوهی از سرمایه‌‌های سرگردان بازارهای موازی به سمت بازار سرمایه آمده و منجر به رونق بورس شده و تقاضای بیشتری را ایجاد کرده است؛ در این شرایط سهام به اندازه تقاضا وجود ندارد و چنانچه تدبیری برای این امر اندیشیده نشود یک حباب بزرگ در بازار به وجود خواهد آمد. پرنا در ادامه خاطرنشان کرد: بهترین راهکار برای فروکش کردن عطش تقاضا، عرضه‌های جدید در بورس است. این کارشناس بازار سرمایه روند کلی بورس در روزهای آتی را مثبت دانست و افزود: با توجه به حجم نقدینگی بالای بازار سرمایه و جذب سرمایه‌های جدید و همچنین اعتماد سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به این بازار، بازار روند مثبت خود در روزهای آینده را در پیش خواهد گرفت و فقط ممکن است توجه سهامداران از یک صنعت به صنعت‌های پرپتانسیل دیگر جذب شود.

سازمان، شرکت قابل پذیرش در بورس ندارد

در این راستا معاون سابق سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرد: سازمان خصوصی‌سازی شرکت قابل پذیرش در بورس ندارد و در این شرایط نهادهای عمومی غیردولتی باید به کمک بورس بیایند. اسماعیل غلامی در گفت‌وگو با «ایسنا»، در مورد علت عرضه نشدن سهم توسط سازمان خصوصی‌سازی گفت: در حال حاضر سازمان خصوصی‌سازی شرکتی برای عرضه ندارد.

به گفته وی به استثنای سهم ۲۰ درصدی دولت در شرکت‌های صدر اصل ۴۴ که تا سال ۹۳ فرصت واگذاری دارند سایر شرکت‌ها قابل پذیرش در بورس نیستند.

وی افزود: به این ترتیب به غیر از سه شرکت ملی حفاری، تهیه و تولید مواد معدنی ایران و پالایشگاه کرمانشاه که قابلیت عرضه در بورس و فرابورس را دارند و قرار است به صورت تدریجی عرضه شوند، بقیه شرکت‌ها قابلیت پذیرش در بورس را ندارند، به طوری که در لیست واگذاری امسال ۳۳ شرکت شهرک صنعتی، ۳۳ شرکت تولید برق، شرکت‌های آب و فاضلاب و شرکت‌های خاصی وجود دارند که قابل پذیرش در بورس نیستند. وی اظهار کرد: دسته چهارم شرکت‌هایی مانند پالایشگاه بندرعباس و هلدینگ خلیج فارس هستند که قبلا به صورت تدریجی در بورس عرضه شده‌اند، ولی عرضه بلوکی آنها باقی مانده است که در دست نهادهای عمومی غیر‌دولتی مانند تامین اجتماعی است؛ به طوری که ۲۷ درصد از سهام پالایشگاه بندرعباس متعلق به سازمان تامین اجتماعی است. معاون پیشین سازمان خصوصی‌سازی با تاکید بر اینکه دولت در سهامی که بابت رد دیون داده است محدودیت دارد، اظهار کرد: به عنوان مثال ۳۰ درصد هلدینگ خلیج فارس در اختیار سهام عدالت، پنج درصد عرضه تدریجی، ۴۰ درصد بانک‌ها و ۱۷ درصد به صورت بلوکی عرضه شده و تنها هشت درصد از این سهم باقی مانده است؛ بنابراین دولت در رابطه با سهم‌هایی که بابت رد دیون واگذار کرده، محدودیت داشته و مجبور است آنها را به صورت بلوکی عرضه کند. غلامی در مورد واگذاری سهام باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس در سال جاری گفت: واگذاری استقلال و پرسپولیس برای اولین بار در قانون بودجه امسال گنجانده شده، ولی این شرکت‌ها نیز قابل پذیرش در بورس نیستند زیرا با توجه به اصلاح نشدن ساختار آنها بعید است که بورس اجازه عرضه آنها را به صورت تدریجی بدهد بلکه قرار است سهام این دو باشگاه به صورت بلوکی واگذار شود. معاون پیشین سازمان خصوصی‌سازی پیشنهاد کرد که در شرایط فعلی نهادهای عمومی غیر‌دولتی باید به کمک بورس آمده و سهام شرکت‌ها را عرضه کنند زیرا سازمان خصوصی‌سازی غیر از سه شرکت، شرکتی که قابلیت پذیرش در بورس داشته باشد در اختیار ندارد.

با افزایش عرضه‌ها به عطش سرمایه‌گذاران پاسخ دهید!

در این بین، دبیر کل کانون سرمایه‌گذاران ایران در گفت‌وگو‌ با خبرنگار بورس نیوز اظهار کرد: چنانچه بازار به امید و انتظارهای خود نرسد، به نظر می‌رسد روند رو‌به رشد بورس تضعیف شود، چراکه در شرایط فعلی بی‌دلیل افراد را به تعدادی شاخص و پارامترهای خاص وابسته کرده‌ایم، در حالی که تصمیم‌گیری بر مبنای تعدادی محدود شاخص و پارامتر برای سرمایه‌گذاری منطقی نیست و همواره مهم‌ترین دغدغه‌ای که وجود دارد، تشخیص سهام ارزنده است، به طوری که روند دسته جمعی قیمت سهام در مدار مثبت تنها بر این مبنا که شاخص صعودی است، در آینده برای بازار تاوان زیادی به همراه خواهد آورد. بهروز خدارحمی افزود: در حالی هم‌اکنون سرمایه‌گذاران از رشد بالای هزار واحدی شاخص کل خوشحال می‌شوند که اگر روزی تنها افزایش ۱۰۰ یا ۲۰۰ واحدی آن را شاهد باشند، دیگر احساس رضایت نخواهند داشت. از این رو لزوم بازارگردانی در نحوه مدیریت بازار و انجام اقداماتی موثر همزمان با ارائه هشدار به سرمایه‌گذاران برای اعمال دقت نظر بیشتر، به وضوح احساس می‌شود. دبیر کل کانون سرمایه‌گذاری ایران تاکید کرد: با این اوصاف، هم اکنون که در سطح کلان هجوم سرمایه‌ها و افراد تازه وارد را به بورس شاهد هستیم، وظیفه داریم نسبت به افزایش آگاهی و ارائه اطلاعات به آنها تلاش کنیم و همراه با اطلاع رسانی دقیق و شفاف‌سازی‌ها، ارائه ابزارهای متنوع و عرضه‌های جدید و اولیه یا ipo‌ها را نیز در راستای توسعه بازار در برنامه‌های کاری خود قرار دهیم. خدارحمی با اشاره به امیدواری سرمایه‌گذاران برای بهبود شرایط اقتصادی و روابط خارجی کشور، عنوان کرد: در حالی این امید و انتظارات در افکار عمومی شکل گرفته که در واقعیت هنوز اتفاقی نیفتاده و به نظر می‌رسد مردم قدری رویاپردازانه به وضعیت کنونی می‌نگرند، چراکه با قدری تأمل به وضوح مشخص است که شرایط صنایع در کوتاه مدت و نسبت به چند ماه قبل تغییر محسوسی نکرده است. در این هنگام، اگر به آنچه رشد شاخص بورس را موجب شده، خدشه ای وارد گردد، به ضرر بازار سرمایه خواهد بود. از این رو برای تعدیل و تداوم لذت بردن سرمایه‌گذاران از افزایش شاخص کل باید ارکان بازار سرمایه مدیریت صحیحی را به کار گیرند. وی ادامه داد: تصور بر این است که روند کنونی باید قدری اصلاح شده و تعادل عرضه و تقاضای موجود در بازار به شکل منطقی‌تری برقرار گردد. خدارحمی همچنین گفت: تردید نداشته باشیم که همزمان با بزرگ شدن بازار باید مکانیزم‌ها، ابزارها و مدیریت دقیق‌تر را نیز توسعه دهیم، چراکه معاملات حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیارد تومانی سهام به صورت روزانه طی هفته قبل، رقمی بسیار قابل توجه است که طی سال‌های گذشته چنین حجم معاملاتی طی دو ماه انجام می‌شد، نه در یک روز و این نشانه بزرگ شدن بازار است که می‌طلبد در شیوه مدیریت و اطلاع‌رسانی‌ها بازنگری کرده و با اعلام شاخص‌های مختلف و کاربردی‌تر و ارائه ابزارهای متفاوت و متنوع همزمان با افزایش عرضه‌های اولیه، حساسیت بازار را نسبت به روند شاخص کل کاهش دهیم و به تعبیری روند معاملات را بیمه کنیم.

زمان برای عرضه‌‌های اصل۴۴ مناسب است

در این میان یک کارشناس ارشد بازار سرمایه معتقد است: شرایط فعلی بیانگر حبابی بودن بازار سهام نیست و نمی‌توان گفت که بازار حتما سقوط می‌کند ولی با ادامه این روند به سمت حبابی شدن در حال حرکت است و شاید دولت برای عرضه سهام شرکت‌های اصل ۴۴ منتظر ثبات قیمت‌ است. شاهین شایان‌آرانی در گفت‌‌وگو با خبرگزاری فارس و در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا دولت با وجود شرایط مساعد فراهم شده در بازار سرمایه و رکورد شکنی‌های پیاپی بورس اقدام به عرضه شرکت‌های اصل ۴۴ نمی‌کند، گفت: دلیل این موضوع به‌طور دقیق مشخص نیست و بهتر است این سؤال از دولت پرسیده شود، اما بر اساس احتمال می‌توان گفت که دولت منتظر ثبات قیمت‌ها و خروج از حالت هیجانی بورس است.

وی افزود: دولت تکالیفی دارد که باید آنها را انجام دهد و اگر قرار است که شرکت‌های اصل ۴۴ را عرضه کند الان با وجود شرایط مساعد بازار بورس زمان برای عرضه مناسب است. این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: البته شاید به دلیل لغزندگی و عدم ثبات قیمت‌ها دولت کمی نگران است و منتظر ثبات برای عرضه شرکت‌های اصل ۴۴ است. آرانی در پاسخ به سوال دیگر مبنی بر اینکه آیا قیمت‌ها در بورس حبابی است، تصریح کرد: معتقدم شاخص بورس بر روی یک زمین لغزنده حرکت می‌کند و به‌طور دقیق در مورد حبابی بودن آن نمی‌توان اظهار نظر کرد. وی در ادامه اظهار کرد: باید مواظب افزایش قیمت‌ها بود، زیرا این افزایش قیمت‌ها مبتنی بر یک سری واقعیت‌های اقتصادی رخ نداده است،‌ همچنین افزایش قیمت شاخص‌های بورس براساس یک پدیده اقتصادی ایجاد نشده تا بگوییم این شرایط پایدار می‌ماند، بنابراین نگران عدم پایداری این رشدها هستم.