نحوه انتشار اوراق تجاری (Commercial paper)
اوراق تجاری عموما فاقد کوپن بوده و به مبلغی کمتر از ارزش اسمی آن به سرمایهگذاران فروخته میشود. این اختلاف قیمت بیانگر سودی است که در دوره زمانی باقیمانده تا سررسید اوراق به سرمایهگذار تعلق میگیرد. البته لازم به ذکر است که تمامی سودهای پرداختی به اوراق تجاری معاف از مالیات تلقی میشود. مثال: شرکت X در ابتدای فروردین سال جاری، نسبت به صدور اوراق تجاری به ارزش یک میلیون دلار با سررسید شش ماهه اقدام کرده است. این cp توسط یک سرمایهگذار به مبلغ ۰۰۰/۹۶۰ دلار خریداری شده است. چنانچه سرمایهگذار مورد نظر، ورقه تجاری مربوطه را تا زمان سررسید نزد خود نگهداری کند، سودی معادل ۰۰۰/۴۰دلار (۰۰۰/۹۶۰-۰۰۰/۱۰۰۰) کسب خواهد نمود. در واقع سود حاصله ناشی از یک سرمایهگذاری ۰۰۰/۹۶۰ دلاری است که در یک دوره زمانی شش ماهه بهدست آمده است.
تمامی اوراق تجاری قابل انتقال بوده و میتواند پیش از موعد سررسید در بازار ثانویه معامله شود. هرچند که اغلب این اوراق تا زمان سررسید آن نزد سرمایهگذاران باقی میماند. همچنین باید اضافه کرد که اوراق مزبور عموما بهصورت بینام صادرشده و دارنده آنها مالک اوراق محسوب میشود.
بازارهای اوراق تجاری:
دو بازار عمده اوراق تجاری عبارتند از:
•بازار اوراق تجاری دلاری (USCP).
•بازار اوراق تجاری یورویی (ECP) که از ابعاد محدودتری در مقایسه با اوراق تجاری دلاری برخوردار است.بازار USCP به بازار محلی آمریکا برای اوراق تجاری اطلاق میشود لیکن شرکتهای غیرآمریکایی نیز میتوانند به آن دسترسی داشته باشند. در حوزه اروپا، بازارهای محلی اوراق تجاری در ابعادی نه چندان قابل ملاحظه در حال فعالیت هستند.
برنامه انتشار اوراق تجاری
اگرچه اوراق تجاری اوراق بهادار کوتاهمدت تلقی میشوند لیکن برای برنامههای بلندمدتتر نیز مدنظر قرار میگیرند. به عنوان نمونه، اوراق تجاری یورویی معمولا برای برنامههای سه تا پنج ساله منتشر شده و به فروش رسانیده میشوند.
اوراق تجاری در آمریکا عموما بدون در نظر گرفتن محدودیت زمانی و یا قید شرط مشخص منتشر میشوند. به عنوان مثال، شرکتها میتوانند برنامه انتشار اوراق تجاری با سررسید پنج ساله تا سقف مبلغ ۲۰۰میلیون دلار را پیشبینی کنند. بهمحض شروع این برنامه، شرکتها قادر خواهند بود تا سقف مبلغ پیشبینی شده، اوراق تجاری را که دارای سررسیدهای ۳۰ یا ۶۰ روزه هستند، منتشر کنند. در این ارتباط لازم به ذکر است که برنامه انتشار به صورت پیوسته قابل طراحی بوده به نحویکه اوراق تجاری جدید دارای این قابلیت هستند که در هر دوره زمانی و حتی در صورت لزوم بهصورت روزانه منتشر شوند. از آنجایی که این اوراق، مستمرا به سررسید خود رسیده و بازپرداخت میشوند، بنابراین امکان انتشار اوراق تجاری بیشتری فراهم میشود. لیکن باید توجه داشت که هیچ گاه ارزش کل اوراق تجاری منتشره نباید از سقف تعیین شده در برنامه تجاوز کند. چنانچه کل مبلغ ۲۰۰میلیون دلار برای یک دوره زمانی چندین ساله مورد نیاز باشد شرکت در همان ابتدای برنامه احتمالا اوراق تجاری را با سررسیدهای شش ماهه صادر و با انتشار اوراق تجاری دیگری پیش از سررسید اوراق تجاری منتشره اولیه، نسبت به بازخرید
آنها اقدام و بدین ترتیب برنامه را برای شش ماه دیگر ادامه میدهد.
ابعاد یک برنامه انتشار اوراق تجاری با میزان سقف استقراض مورد نیاز سنجیده شده به نحویکه کمترین برنامه انتشار بین 100 تا 150میلیون دلار در نظر گرفته میشود. از آنجاییکه اوراق تجاری با برنامه چندین ساله منتشر میشوند، بنابراین میتواند برای منتشرکنندگان اوراق علاوه بر یک ابزار کوتاهمدت بازار سرمایه، بهعنوان یک منبع تامین مالی بلندمدت محسوب شوند.
عرضه مستمر
در بازارهای اوراق تجاری معمولا منتشرکنندگان این قبیل اوراق، میزان عرضه را بهصورت روزانه به اطلاع عموم میرسانند. اوراق جدید در دامنه قیمتی توافق شده با صادرکننده اوراق عرضه میشود.
خط اعتباری جایگزین:
صادرکنندگان اوراق تجاری اغلب با استفاده از وجوه حاصله از انتشار اوراق جدید نسبت به بازخرید اوراق منتشره سررسید شده قبلی اقدام میکنند. البته همواره احتمال بروز ریسک عدم تمایل سرمایهگذاران به خرید اوراق منتشره، اجرای کامل برنامههای موردنظر صادرکنندگان را با خطرات جدی مواجه میسازد. منتشرکنندگان اوراق تجاری معمولا با ترتیب دادن امکان بهرهگیری از یک خط اعتباری قابل جایگزین بانکی، در برابر بروز خطر مذکور از خود محافظت خواهند کرد. میزان این خط اعتباری ترجیحا معادل 100درصد مبلغ برنامه بوده لیکن در خصوص منتشرکنندگان ممتاز اوراق تجاری که درصدد انتشار میزان قابل ملاحظهای از اوراق مذکور و عرضه آن به بازار هستند، در نظر گرفتن خط اعتباری معادل 60درصد ارزش برنامه پیشبینی شده امکانپذیر است. در موارد ضروری وجوه موردنیاز برای بازپرداخت اوراق سررسید شده میتواند از طریق خط اعتباری فوقالذکر تامین شود.
خط اعتباری پشتیبانیکننده یک برنامه اوراق تجاری میتواند در شمول یکی از موارد مطروحه زیر قرار گیرد:
خط اعتباری توافقی استاندارد.
خط اعتباری نوسانی.
خط اعتباری گردان.
در حالتی که انتشاردهنده اوراق از خط اعتباری توافقی استاندارد استفاده میکند، میتواند درصورت نیاز در قبال یک سفته ۹۰ روزه از خط اعتباری خود تا سقف توافق شده پول برداشت کند. بدیهی است که در پایان مدت ۹۰ روز باید کل مبلغ برداشت شده را پرداخت کند.
در حالتی که انتشاردهنده اوراق از خط اعتباری نوسانی استفاده میکند، میتواند درصورت نیاز از خط اعتباری خود تا سقف مبلغ توافق شده پول برداشت و در هر تاریخی پیش از انقضای دوره زمانی در نظر گرفته شده (حتی یک روز بعد از برداشت) نسبت به بازپرداخت آن اقدام کند. استفاده از این روش به دلیل به حداقل رسیدن هزینه بهره، برای شرکتها دارای جذابیت است. در حالتی که انتشاردهنده اوراق از خط اعتباری در گردش استفاده میکند، میتواند به اندازه نیاز از خط اعتباری خود برداشت و سپس آن را بازپرداخت کند. در این حالت فقط هزینه بهره مربوط به میزان وجوه برداشتی از خط اعتباری پرداخت میشود. بدیهی است هزینه خط اعتباری نیز به مبلغ فوق اضافه میشود.
رتبهبندی اعتباری اوراق تجاری آمریکایی (USCP):
تعهد صادرکنندگان اوراق تجاری در مورد پرداخت وجه اوراق در سررسید کاملا قطعی و تضمین شده نیست و سرمایهگذاران باید به ارزش اعتباری صادرکننده بهعنوان تضمین پرداخت احتمالی تکیه کنند.
تقریبا به تمامی اوراق تجاری دلار بهوسیله یکی از دو موسسه اصلی آمریکایی ارائه دهنده رتبهبندی اعتباری یعنی Moody s یا Standard & Poor s یا هر دو آنها، رتبه اعتباری تخصیص داده میشود. انتشار اوراق تجاری برای جذب سرمایهگذاران نیازمند یک درجه اعتباری بالا بوده به نحوی که اغلب اوراق تجاری منتشره در بازار نیویورک دارای رتبه اعتباری *A۱/P۱ یا حتی بهتر از آن برخوردار هستند.
نرخهای بهره اوراق تجاری دلار
گرچه اوراق تجاری با تخفیف فروخته میشوند لیکن دارای یک نرخ بهره موثر هستند. اوراق تجاری دلار با اندک تفاوتی بالاتر از LIBOR (معیار بینالمللی هزینه استقراض کوتاهمدت وجوه دلاری) مورد معامله قرار میگیرند.معمولا بازده اوراق تجاری بسیار بیشتر از بازده اوراق قرضه دولتی (اسناد خزانه کوتاه مدت) با سررسید مشابه بوده تا برای سرمایهگذاران موارد زیر را جبران کند:
ریسک اعتباری بیشتر
نقد شوندگی کمتر موجود در بازار اوراق تجاری دلار در مقایسه با اسناد خزانه کوتاه مدت.اوراق صادرهای که دارای رتبه اعتباری بالاتری باشند باید نرخ بهره پایینتری داشته باشند. تفاوت بازده بین اوراق تجاری با رتبه اعتباری A۱/P۱ و اوراق تجاری با رتبه اعتباری A۲/P۲ میتواند در حدود ۱/۰درصد الی ۲/۰درصد باشد.
نرخ تخفیف
همچنان که قبلا ذکرشد اوراق تجاری به قیمتی پایینتر از ارزش اسمی خود به سرمایهگذاران فروخته میشوند لیکن در زمان سررسید، مبلغ ارزش اسمی اوراق به سرمایهگذاران پرداخت میشود.
مبلغ تخفیف اوراق تجاری را میتوان از طریق فرمول زیر محاسبه کرد:
D=F(d*t)/۳۶۰
D : مبلغ تخفیف به دلار
F : ارزش اسمی اوراق تجاری
D : نرخ تخفیف
t : زمان باقیمانده تا سررسید به روز
مثال: یک برگ اوراق تجاری دلاری 60 روزه دارای ارزش اسمی 000/100 دلار بوده و با نرخ تنزیل 5/7درصد در سال منتشر شده است.
تجزیه و تحلیل
D = 100,000(0.075 * 60) / 360 = $ 1,250
ارزش اسمی برگه مزبور معادل ۰۰۰/۱۰۰۰ دلار و مبلغ تخفیف معادل ۲۵۰/۱ دلار است. در نتیجه قیمت انتشار و فروش اوراق بالغ بر ۲۵۰/۹۸ دلار(۲۵۰/۱-۰۰۰/۱۰۰) خواهد بود.
بازده بازار پول
بازده بازار پول بر روی اوراق تجاری دلار عبارتست از آنچه به سرمایهگذاران برحسب میزان سرمایهگذاری و نرخ بهره اعلام شده قابل پرداخت است. این بازده میتواند برمبنای هریک از دو فرمول زیر محاسبه شود:
یا 100 %*(t/آ360)*[(F-D)اD]
طبق فرمولهای فوق و با توجه به دادههای مثال قبلی، بازده بازار پول بر روی اوراق تجاری مذکور درزمان انتشار به شرح ذیل محاسبه میشود:
7.59 %=100 % * {[(60*0.075)- 360]/(0.075*360)}
۷.۵۹ %= ۱۰۰ % * (۶۰ /۳۶۰) * [ ۹۸۷۵۰/ ۱۲۵۰ ]
صادرکنندگان اوراق تجاری دلار و سرمایهگذاران روی این اوراق چه اشخاصی هستند:
اوراق تجاری توسط بسیاری از موسسات آمریکایی شامل بانکها و شرکتهای ف اینانس و تعداد قابل ملاحظهای از انتشاردهندگان خارجی شامل دولتها و موسسات دولتی، بانکهای غیر آمریکایی و سایر شرکتهای عمدتا اروپایی منتشر میشود. برخی از انتشاردهندگان خارجی از وجوه بهدست آمده از بازار اوراق تجاری دلار به صورت دلاری استفاده میکنند، در حالی که ممکن است سایرین دلار را به ارز مورد نظر خود تبدیل کنند.
سرمایهگذاران عمده در اوراق تجاری دلار شرکتهای سرمایهگذاری، شرکتهای بیمه، بانکها، شرکتهای تجاری و صنعتی، صندوقهای دولتی و شهرداریها هستند.
فروشندگان اوراق تجاری دلار
اوراق تجاری میتوانند مستقیما توسط انتشاردهنده آنها و یا از طریق واسطهها در اختیار سرمایهگذاران قرار گیرند. بازار اوراق تجاری دلار در تسلط تعداد محدودی از واسطهها قراردارد.
دستمزد واسطهها برای خرید و فروش اوراق میتواند برای برنامههای کلان انتشار اوراق تجاری معادل ۰۵/۰درصد یا کمتر و برای برنامههای کوچک معادل ۱/۰درصد تعیین که توسط منتشرکننده اوراق پرداخت میشود. بهطور مثال، در صورتی که برای انتشار یکصد میلیون دلار اوراق تجاری، پرداخت دستمزدی به میزان یک درصد مبلغ اوراق مورد توافق قرار گیرد، این موضوع هزینهای بالغ بر ۰۰۰/۱۰۰ دلار را برای منتشر کننده آن در پی خواهد داشت.
واسطههای فروش معمولا باید از توانمندیهای مناسبی برخوردار بوده که اهم آن عبارتند از:
* با توجه به نزدیکی و حضور موثر آنان در بازار و به لحاظ دارا بودن ارتباطات منظم سرمایهگذاران باید به نحوی مناسب سرمایهگذاران متقاضی خرید اوراق تجاری را شناسایی کنند.
* در بازار اوراق تجاری دلار موارد معدودی از عدم ایفای به موقع تعهدات وجود داشته است و این امر تا حدی ناشی از این بوده است که واسطههای فروش از نزدیک موقعیت اعتباری مشتریان خود (صادرکننده اوراق) را تحت نظر داشته و دوباره به سرمایهگذاران اطمینان میبخشند. آنها باید قادر باشند که برای یک انتشار اوراق تجاری، بازاری نقدشونده ایجاد کنند.
ساماندهی یک برنامه انتشار اوراق تجاری
متداولترین روش انتشار اوراق تجاری از طریق برنامه فروش است. شرکتی که برنامه انتشار اوراق تجاری را طراحی میکند و معمولا بهعنوان هماهنگکننده برنامه نامیده خواهد شد توسط یک بانک سرمایهگذاری پیشنهاد میشود.
وظایف هماهنگکننده عبارتند از:
در صورت موافقت منتشرکنندگان اوراق، ایجاد شبکه واسطهای فروش از طریق دعوت از یک یا چند موسسه جهت پذیرش انجام کار بهعنوان واسطه فروش برنامه انتشار. تعداد واسطههای فروش دعوت شده با توجه به ابعاد برنامه متفاوت خواهد بود. تعیین یک عامل پرداخت که مسوولیت صدور و تایید برگههای اوراق تجاری و بازپرداخت سرمایه در سررسید را به عهده خواهد داشت.راهنمایی در ارائه اسناد و مدارک، نیازمندیهای تنظیم و نظارت، جنبههای قانونی، قیمتگذاری و زمانبندی انتشار اوراق نیز باید اخذ رتبه اعتباری اوراق منتشره پیش از تاسیس شبکه فروش.
انتشار اوراق تجاری
در زمان انتشار اوراق تجاری، منتشرکننده در مورد سررسید، مقدار و همچنین قیمت اوراق تجاری تصمیمگیری میکند.
البته لازم به ذکر است که از هماهنگکننده انتشار اوراق انتظار میرود که در مورد قیمت راهنماییهای لازم را ارائه کند. اغلب منتشرکنندگان اوراق به منظور اینکه در طی روز به نرخهای بازار اجازه نوسان داده شود، بهصورت روزانه به واسطههای فروش خود اختیار میدهند که با نرخ بهره معینی به معامله اوراق بپردازند.
واسطه فروش جزئیات اوراق تجاری مورد نظر منتشرکننده شامل مقدار، سررسید و نرخ تخفیف را ارسال خواهد کرد. سپس گروههای فروش برای فروش اوراق به سرمایهگذاران تلاش میکنند.
برنامه زمانبندی نمادین برای فروش اوراق تجاری
صبح زود: منتشرکننده، واسطه فروش را از قصد خود مبنی بر انتشار اوراق تجاری در روز مورد نظر آگاه و مقدار اوراق منتشره، سررسید و قیمت پیشنهادی را مشخص میکند. سپس بین واسطه فروش و انتشاردهنده اوراق در مورد برنامه توافق حاصل میشود.
تا قبل از ظهر: واسطه فروش اوراق تجاری را به سرمایهگذاران فروخته و جزئیات معاملات توسط عامل پرداخت و عامل انتشار اوراق مورد تایید قرار میگیرد.
بعدازظهر: عامل پرداخت و منتشرکننده، اوراق را برای انتشار تصدیق میکنند که اقدامات بعدی آن عبارتند از:
حساب واسطه فروش به میزان اوراق بستانکار میشود.
حساب واسطه فروش به میزان وجوه قابل پرداخت به اوراق بدهکار میشود.
عصر: واسطه فروش، در ازای پرداخت وجوه، اوراق تجاری را به سرمایهگذار تحویل و سپس وجوه را به حساب منتشرکننده و کننده پرداخت واریز میکند.
بازار ثانویه اوراق تجاری دلار
واسطههای فروش معمولا بازار ثانویهای را برای اوراق تجاری دلار فراهم کرده و تمایل دارند اوراقی را که در ابتدا به سرمایهگذاران فروخته اند دوباره خریداری کنند. بین نرخ بهره خرید و فروش اوراق تجاری غالبا تفاوتی موجود است. در بازار اوراق تجاری دلار این تفاوت نرخ معمولا فقط به میزان 05/0درصد محاسبه و اعمال میشود.
انواع اوراق تجاری دلار
اوراق تجاری دلار به نام plain-vanilla که از طریق واسطههای فروش برای عموم سرمایهگذاران منتشر میشوند. اوراق تجاری LOC مبین اوراق تجاری دلاری هستند که پشتوانه آنها یک اعتبار اسنادی تایید شده غیرقابل برگشت صادره توسط یک بانک معتبر است.
این پشتوانه درحقیقت بیانگر ضمانتی است که از سوی بانک در خصوص پرداخت کل مبلغ اوراق تجاری به سرمایهگذاران درصورت عدم عمل به تعهد توسط منتشرکننده اوراق اعطای میشود. موسسات رتبهبندی اعتباری، اوراق تجاری LOC را بر مبنای ارزش اعتباری بانک ضمانتکننده رتبهبندی میکنند.
هدف از اوراق تجاری LOC کسب رتبه اعتباری بهتری نسبت به رتبه اعتباری که منتشرکننده میتواند به دست بیاورد بوده که این موضوع میتواند از یک سو جذابیت اوراق را برای سرمایهگذاران افزایش داده و از سوی دیگر احتمالا نرخ تخفیف کمتری را برای اوراق در بر داشته باشد.
انتشار مستقیم اوراق تجاری
برخی منتشرکنندگان آمریکایی اوراق تجاری (عمدتا شرکتهای بزرگ مالی) اوراق تجاری را بهصورت مستقیم و بدون استفاده از واسطههای فروش جهت سرمایهگذاران منتشر میکنند. برای فروش مستقیم اوراق تجاری، هرگاه شرکت تمایل به انتشار اوراق داشته باشد به گروه معینی از سرمایهگذاران مراجعه خواهد کرد. یکی از ویژگیهای اوراق تجاری که بهصورت مستقیم منتشر شدهاند، این است که بنا به درخواست سرمایهگذار، منتشرکننده اوراق میتواند نسبت به بازخرید پیش از موعد سررسید مربوطه و با استفاده از فرمول قیمتگذاری خاصی اقدام کند. لازم به ذکر است که برخی از منتشرکنندگان اوراق، این موضوع را بدون در نظر گرفتن هیچگونه جریمهای انجام داده و نسبت به خرید پیش از موعد سررسید اوراق با نرخ بهرهای معادل نرخ اولیه صدور آن اقدام میورزند.
همانطور که قبلا ذکرشد در مورد اوراق تجاری که بهصورت غیرمستقیم و از طریق واسطهها منتشر میشوند، واسطههای فروش تمایل به خرید اوراق پیش از موعد سررسید آنها داشته و این کار را از طریق بازار ثانویه انجام میدهند. در روش انتشار مستقیم اوراق تجاری نیز منتشرکنندگان به همان میزان به خرید پیش از موعد سررسید اوراق صادره تمایل نشان میدهند.
اوراق تجاری یورو (ECP)
اوراق تجاری یورو در دهه ۱۹۸۰ توسعه و بهعنوان یک وام تضمینی و روشی برای جمعآوری سرمایه بهکار گرفته میشوند. یک برگ اوراق تجاری یورویی درواقع یک تعهد پرداخت کوتاه مدت محسوب شده که تحت نظر یک اتحادیه وام منتشر میشود. خرید اوراق تجاری یورویی توسط سندیکایی از بانکها تعهد شده و منتشرکننده آنها میتواند اطمینان داشته باشد که این اوراق درزمان صدور خریداری خواهند شد.
اوراق تجاری یورو عبارتند از
اوراق تجاری با تعهد خرید تجدید پذیر.
اوراق بدهی منتشر شده.
در توضیح اجمالی اوراق تجاری با تعهد خرید تجدیدپذیر باید اذعان داشت که این اوراق به وسیله بانکی که به عنوان عامل عمده فروش عمل میکند توزیع میشود. بانک مذکور برای فروش اوراق به سرمایهگذاران تلاش کرده و تنها هنگامیکه خریدار دیگری یافت نشود از تعهدکنندگان خرید تقاضا میکند که نسبت به خرید آنها اقدام کنند.
همچنین در مورد اوراق بدهی منتشر شده میتوان اشاره کرد که عدهای از بانکها در قالب یک گروه شرکتکننده در مناقصه جایگزین عامل عمده فروش شده و در رقابت ارائه پیشنهاد خرید اوراق با نرخ بهرهای مساوی یا کمتر از نرخ بهره قابل حصول از بانکهای تعهدکننده خرید مشارکت میکنند.
اوراق تجاری یورو همچون اوراق بدهی یورو به عنوان اوراق تعهد شده کوتاه مدت حامل محسوب شده و اهم ویژگیهای آن عبارتند از:
انتشار اوراق تجاری یورو فاقد تعهد خرید است.
اوراق تجاری یورو بهطور مستمر از طریق واسطههای فروش با سررسیدهایی که نیازهای نقدینگی منتشرکنندگان اوراق را تامین میکند و یا با سررسیدهایی که در آن نرخهای بهره مناسب قابل حصول باشد، به بازار عرضه میشود.
سررسیدها
برای اوراق تجاری یورو در نظر گرفتن سررسیدهای هفت روز الی یکساله مجاز است. البته شایان ذکر است که متوسط سررسیدها در حدود ۹۰ روز بوده که از سررسیدهای مربوط به اوراق تجاری دلار طولانیتر است.
واحد پولی که اوراق تجاری به آن منتشر میشوند
اغلب اوراق تجاری یورو به دلار منتشر میشوند لیکن سایر ارزها نیز ممکن است مورد استفاده قرارگیرند.
رتبهبندی اعتباری اوراق تجاری یورو (ECP)
به برنامههای اوراق تجاری یورو رتبه اعتباری داده میشود. زمانی، منتشرکنندگان اروپایی اوراق تجاری اغلب به دلیل هزینهها و مشکلات کسب رتبه اعتباری تمایلی به اخذ آن از خود نشان نمیدادند.
در این ارتباط، سرمایهگذاران نیز این موضوع را پذیرفته بوده و در قبال رتبه اعتباری اوراق به شناخته شده بودن و رتبه اعتباری منتشرکننده اوراق تکیه میکردند. لیکن امروزه کسب رتبه اعتباری تبدیل به یک ضرورت شده و افرادی که روی اوراق تجاری یورو و اوراق تجاری محلی غیر دلاری نظیر اوراق تجاری استرلینگ سرمایهگذاری میکنند، انتظار دارند که هر برنامه اوراق تجاری با پشتوانه یک رتبه اعتباری انجام شود.
این بدان معناست که برای شرکتهای کوچک محقق کردن یک برنامه اوراق تجاری به دلیل رتبه اعتباری نه چندان مناسب آنها از دشواریهای ویژهای برخوردار است.
در بازار اوراق تجاری یورو دارا بودن رتبه اعتباری به سه دلیل عمده زیر اهمیت یافته اند:
تعداد زیاد منتشرکنندگان اوراق: هنگامی که تعداد زیادی برنامه انتشار اوراق تجاری وجود دارد، سرمایهگذاران قادر به تجزیه و تحلیل شایستگی اعتباری کلیه منتشرکنندگان نیستند. نسبت زیاد سرمایهگذاران خارجی در اوراق تجاری شرکت و آشنایی کمتر آنها با حسن شهرت و اعتبار شرکت در مقام مقایسه با سرمایهگذاران محلی.
نرخهای بهره اوراق تجاری یورو
معمول است که نرخ بهره اوراق تجاری را با اندک تفاوتی نسبت به LIBOR تعیین میکنند. چرا که سرمایهگذاران اوراق تجاری یورو را بهعنوان یک جایگزین برای سرمایهگذاری در بازار بین بانکی تلقی میکنند. میزان بهره برحسب منتشرکنندگان مختلف اوراق از نرخهای متفاوتی برخوردار بوده لیکن میتواند بین ۲۵/۰درصد پایینتر از LIBOR یا ۱۵/۰درصد بالاتر از آن قرار داشته باشد.
قیمت
قیمت اوراق تجاری یورو به بازده پرداختی به سرمایهگذاران بستگی دارد. اوراق تجاری یورو بر مبنای ۳۶۰روز/ تعداد روزهای واقعی (و در مواردی که ارزش اسمی به لیره استرلینگ باشد بر مبنای ۳۶۰ روز/ تعداد روزهای واقعی) و به ترتیب زیر قیمتگذاری میشوند:
{ [( 360*100) / ( تعداد روزها*بازده)]+1 }/ مقدار اسمی = قیمت
بهطور مثال یک برگه اوراق تجاری ۰۰۰/۱۰۰ دلاری با سررسید ۹۰ روزه و نرخ بازده ۸درصد به قیمت زیر منتشر خواهد شد:
98039.2=0/1،1،02 10000= { [( 360*100) / ( 90*8)]+1 }/ 100000
مثال: شرکت «الف» و «ب» قصد دارند هر یک معادل ۱۰میلیون دلار اوراق تجاری یورو با سررسید ۹۰ روزه منتشر کنند. شرکت «الف» دارای رتبه اعتباری A۱/P۱ است و اوراق صادره آن با بازده ۶/۶درصد منتشر میشود. شرکت «ب» دارای رتبه اعتباری پایینتری بوده و به همین جهت با بازده بالاتری معادل ۸/۷درصد انتشار یافته تا قادر باشد انتظار سرمایهگذاران را برای پذیرش ریسک بالاتر فراهم کند.
با توجه به مراتب فوق، قیمت انتشار اوراق تجاری هریک از دو شرکت به شرح ذیل محاسبه میشود:
۷۰۰/ ۸۳۸ /۹ = ۱،۰۱۶۵/ ۱۰۰۰۰۰۰۰={[( ۳۶۰*۱۰۰) / (۹۰*۶.۶۰)]+۱ }/ ۰۰۰/۰۰/ ۱۰
700/ 808/ 9 = 1.0195/ 10000000={[( 360*100) / (90*7.80)]+1 }/ 000/000/ 10
اختلاف قیمت فوق به این دلیل است که شرکت «ب» به دلیل داشتن رتبه اعتباری پایینتر باید بازده بیشتری را برای سرمایهگذاران فراهم کرده تا آنان حاضر به پذیرش ریسک اعتباری بالاتر باشند.
صادرکنندگان اوراق تجاری یورو و سرمایهگذاران روی این اوراق چه اشخاصی هستند:
اوراق تجاری یورو غالبا توسط بانکها یا شرکتهای غیربانکی انتشار مییابند. برخی از اوقات، موسسات و منتشرکنندگان دولتی نیز دارای برنامههای انتشار اوراق تجاری هستند. افرادی که در اوراق تجاری یورو سرمایهگذاری میکنند عمدتا عبارتند از: موسسات سرمایهگذاری
غیر آمریکایی، بانکها و سایر شرکتها.
ساماندهی یک برنامه انتشار اوراق تجاری یورو
ساماندهی یک برنامه انتشار اوراق تجاری یورو مشابه با برنامه انتشار اوراق تجاری دلار است. عموما منتشرکنندگان اوراق از بیش از یک واسطه فروش استفاده میکنند. واسطههای فروش برای هر منتشرکننده جدید یک اعلامیه تهیه کرده که حاوی اطلاعاتی درباره متقاضی انتشار اوراق است. شایان ذکر است که این اعلامیه بهصورت بینالمللی توزیع میشود.
معامله
بازار اوراق تجاری یورو یک بازار جهانی است که در بسیاری از کشورها به سرمایهگذاران فروخته میشوند. قیمتهای پیشنهادی نه تنها در لندن بلکه در هنگ کنگ و سنگاپور نیز ارائه میشود. اگرچه بیشتر فعالیت تجاری در فاصله زمانی صبح منطقه اروپا اتفاق میافتد.
تسویه
نقل و انتقال تهاتری اوراق قرضه یورویی از طریق یکی از سه موسسه تخصصی نقل و انتقال تهاتری به اسامی Euroclear و Clearstream و First Chicago Clearing Center صورت میگیرد. معمولا اوراق تجاری به نیابت از سرمایهگذار در یکی از سه شرکت فوقالذکر نگهداری میشود.
از آنجایی که انتقال مالکیت اوراق از طریق ثبت کامپیوتری نیز امکانپذیراست لذا نیازی به نقل و انتقال فیزیکی اوراق وجود نخواهد داشت.اغلب معاملات اوراق تجاری یورو بهصورت دو روزه تسویه میشوند. بهطور مثال، چنانچه انجام معاملهای در روز دوشنبه مورد توافق دوجانبه قرارگیرد، تسویه آن باید در روز چهارشنبه قطعی شود.
بازارهای محلی اوراق تجاری یورو در اروپا
امروزه بزرگترین بازارهای محلی اروپایی اوراق تجاری در کشورهایی همچون فرانسه (Billet de Tresorie) آلمان، انگلستان (Sterling CP market) و سوئد در حال فعالیت هستند.
بازار اوراق تجاری استرلینگ به عنوان یک بازار محلی و بخشی از بازار اوراق تجاری یورو محسوب و تحت قوانین مشابه با اوراق تجاری یورو ساماندهی میشود. البته لازم به ذکر است که شرکتهای خارجی نیز مجاز به ایجاد برنامههای انتشار اوراق تجاری استرلینگ هستند.
محدودیتهای پیش روی شرکتهای متقاضی انتشار اوراق تجاری استرلینگ عبارتند از:
منتشرکننده اوراق تجاری در انگلیس یا شرکتهای تابعه متقاضی انتشار اوراق تجاری باید در زمره شرکتهای پذیرفته شده در بازار بورس لندن قرار داشته باشند. سررسید اوراق منتشره باید کمتر از یک سال و بیشتر از هفت روز تعیین شده باشد.همچنین باید توجه داشت که اوراق تجاری منتشره باید توسط شرکت مادر یا یک بانک مشخص تضمین شده باشد.
استفاده از برنامه اوراق تجاری
شرکتها میتوانند از انتشار اوراق تجاری برای مدیریت نقدینگی کوتاه مدت به ویژه برای سرمایه در گردش مورد نیاز خود استفاده کرده به نحویکه در مواقع نیاز به نقدینگی، نسبت به انتشار اوراق تجاری با سررسید مورد نظر اقدام کنند.
«شرکت خدمات مشاوره و تامین منابع مالی ایدرو»
* اوراق بدهی منتشره کوتاهمدت که دارای بالاترین رتبه اعتباری نزد دو موسسه S&P و Moody s هستند بهصورت A1/P1 نشان داده میشوند.
ارسال نظر