تحولات بازار زیر ذره‌بین معامله‌گران

گروه بورس- شروین شهریاری: پس از آنکه بازار سهام با حمایت برخی سرمایه‌گذاران حقوقی آرامش دو هفته‌ای را تجربه کرد، بار دیگر سیاست احتیاط از سوی معامله‌گران در پیش گرفته شد؛ به نحوی که شاخص بورس در این هفته با افت ۴/۱ درصدی در عمل رشد اخیر خود را خنثی کرد تا زیان بازار سهام در نخستین ماه تابستان به ۳/۴ درصد برسد. گزارش‌های سه ماهه برخی شرکت‌ها و اخبار پیرامون مشکلات تولید در بعضی صنایع (نظیر خودروسازان) در کنار توقف مکرر نمادهای معاملاتی سه عاملی هستند که نقشی مهم در ایجاد فضای احتیاط در بازار سهام ایفا کرده‌اند. فارغ از حمایت‌هایی که در قالب تزریق نقدینگی به بورس صورت می‌گیرد به نظر می‌رسد سرنوشت مشکلات موجود در روند عملیات برخی شرکت‌ها نقشی اساسی در تعیین حال و هوای بازار سهام در ماه‌های پیش رو خواهد داشت.

نگاه‌ها معطوف به گزارش‌های سه ماهه

اطلاعیه عملکرد سه ماهه شرکت‌ها که در هفته جاری در بازار منتشر شد، موجی از بیم و امید‌ها را در بازار ایجاد کرده است. در این راستا در خصوص دو شرکت پتروشیمی خارک و زاگرس روند تامل‌برانگیز کاهش تولید و فروش به چشم می‌خورد. بر اساس گزارش سه ماهه، «شخارک» و «زاگرس» به ترتیب ۲۸ و ۴۹ درصد افت تولید در محصول اصلی خود یعنی متانول داشته‌اند.

این مساله هر‌چند به علت رشد نرخ ارز تاثیر منفی بسزایی در کاهش سودآوری شرکت‌ها نداشته، اما چشم‌انداز تداوم احتمالی مشکلات به علت محدودیت‌های حمل و بیمه کشتی‌ها موجب افت قیمت سهام کل گروه پتروشیمی در این هفته شد. در گروه دارویی نیز گزارش‌های سه ماهه بعضا از مشکلات تولید و کاهش فروش احتمالا به دلیل عدم تامین ماده اولیه و ارز مرجع حکایت می‌کند.

در این میان، سیمانی‌ها از صنایعی بوده‌اند که وضعیت مطلوبی را به لطف رونق ساخت و ساز و صادرات داشته اند؛ هر چند سهام این گروه نیز در دو روز گذشته در پی خبر اجبار کارخانه‌ها به مصرف مازوت به جای گاز (به علت مشکلات فنی پیش آمده برای شرکت ملی گاز ایران) رو به افول گذارده است. با توجه به قیمت سه برابری مازوت نسبت به گاز، تحقق این امر جهش چشمگیری در هزینه انرژی سیمانی‌ها (که حدود ۲۰ درصد بهای تمام شده را تشکیل می‌دهد) را موجب می‌شود. در گروه سنگ‌آهنی گزارش سه ماهه چادرملو شگفتی‌ساز شد. «کچاد» با تولید و فروش بسیار مطلوب در فصل بهار موفق شد ۳۹۳ ریال از پیش‌بینی سود ۹۹۰ ریالی خود در سال جاری را محقق کند. انتظار می‌رود چادرملو و گل‌گهر با تعدیلات مثبتی در محدوده ۵۰ درصد نسبت به پیش بینی کنونی در سال ۹۱ مواجه باشند که البته تحقق آن بستگی به نهایی شدن توافقات در خصوص میزان پرداخت به ایمیدرو بابت حق پروانه بهره برداری دارد که به نظر می‌رسد به زودی به سرانجام برسد.

مجامع جالب هفته

در ادامه روند پرشمار برگزاری مجامع سالانه شرکت‌های بورسی این هفته هم فعالان بازار شاهد همایش‌های متعدد بودند که اخبار برخی از آنها در نوع خود جالب توجه بود. در مجمع پرحاشیه صدرا اعلام زیان انباشته بیش از ۳۰۰ تومانی

به ازای هر سهم و کش و قوس ماندن یا خروج شرکت از بورس چیزی نبود که موجب خرسندی سهامداران شود. در گردهمایی سهامداران بانک آرین نیز در قبال اعتراضات به وضع موجود مهلتی شش ماهه تعیین شد که هیات‌ مدیره تلاش خود را برای جلب نظر بانک مرکزی به منظور تعیین تکلیف بانک انجام دهد و در صورت نتیجه بخش نبودن اقدامات، مجمع دیگری به منظور تصمیم‌گیری در مورد انحلال یا سایر روش‌های ممکن (نظیر ادغام) برگزار شود. در مجمع کارت اعتباری ایران کیش نیز سهامداران با شگفتی ناشی از کاهش ناگهانی درآمدهای شرکت مواجه شدند. قضیه از این قرار است که «رکیش» بابت هر تراکنش کارت‌ها از بانک صادرات مبلغی (معادل ۷۰ درصد از یک درصد کل ارزش هر تراکنش) را دریافت می‌کرده است به شرط آنکه از سقف ۱۴۰۰ تومان تجاوز نکند.

حال در خرداد ماه سال جاری بانک صادرات متوجه شده که سقف پرداخت مزبور در تراکنش‌ها رعایت نشده بنابراین درآمدهای شرکت ایران کیش در عرض حدود سه سال بیش از میزان واقعی بوده است! این امر علاوه بر تعدیل سنواتی منفی در سال‌های مالی گذشته موجب افت ۳۰ میلیارد تومانی فروش سال ۹۰ و کاهش حدود ۵۰ تومانی سود هر سهم از ۱۷۰ تومان به محدوده ۱۲۰ تومان نیز شد. در مقابل، سهامدار عمده در قولی نادر به سهامداران وعده داد که به علت عدم اطلاع از این مساله در زمان عرضه سهم نسبت به حمایت از «رکیش» در نرخی معادل زمان بسته شدن (پس از لحاظ کردن تقسیم سود و افت شاخص بورس) در چند هفته آینده اقدام کند. مجمع شرکت حفاری شمال هم از دیگر گردهمایی‌های مهم هفته بود که اخبار آن مطلوب تر از حد انتظار بود. مدیران «حفاری» در این مجمع از ارزی شدن کلیه قراردادهای داخلی با کارفرمایان خبر دادند که البته نرخ ارز آن ۷ تا ۱۰ درصد بالاتر از نرخ مرجع تسعیر می‌شود. همچنین اخبار خوش مربوط به فعال بودن دکل دریایی جدید «سحر یک» در میدان گازی فرزاد و دریافت ۱۴۰ میلیون دلار پیش دریافت از شرکت پتروپارس بابت فعالیت شش ماهه این دکل در نوع خود جالب توجه بود. همچنین در مجمع حفاری ابراز امیدواری شد که دکل دریایی دوم شرکت (موسوم به سحر دو) تا پایان سال وارد کشور شود.

پیام ارز سهمیه‌ای به صنایع

طبقه‌بندی کالاهای وارداتی به ده گروه و اعلام اختصاص ارز دولتی به پنج گروه از میان آنها از جمله سرخط‌های اخبار اقتصادی در هفته جاری بود. بر این اساس کالاهای اساسی که عموما شامل مواد غذایی، مواد دارویی، برخی محصولات اولیه صنعتی (نظیر کائوچو) هستند، در اولویت‌های بالاتر قرار گرفته‌اند و بخش عمده‌ای از کالاهای دیگر باید با ارز حاصل از صادرات (یا همان ارز آزاد) وارد شوند. این در حالی است که در شرایط فعلی در مورد نرخ‌گذاری بسیاری از همان کالاهای گروه اول نیز عملا نرخ دلار آزاد مبنای بازار قرار گرفته است و تفاوت قیمت ارز مرجع و آزاد نصیب مصرف‌کننده نمی‌شود.

در هر حال اعلام سیاست مزبور هر‌چند برای برخی صنایع بورسی (نظیر داروسازان و لاستیک سازان) خبر خوشی تلقی می‌شود، اما برای بخش عمده دیگری از صنایع در عمل تفاوتی با گذشته ایجاد نکرده است. به این ترتیب در نظر گرفتن نرخ دلار آزاد در محاسبات مربوط به منابع و مصارف ارزی شرکت‌ها فرضیه‌ای است که کماکان تحلیلگران بورس تهران در بررسی وضعیت اکثر بنگاه‌های بورسی به آن اتکا خواهند کرد.