کارشناسان بررسی می‌کنند
معمای نرخ ارز، صادرکنندگان و بورس
گروه بورس- مجید اسکندری: یکی از عواملی که همواره در نوسانات بازار سرمایه موثر بوده، نرخ ارز است. در حال حاضر بخش قابل توجهی از بازار سرمایه در اختیار صنایعی چون فولاد، سرب و روی، سنگ‌آهن و پتروشیمی است. صنایع و شرکت‌های یادشده که بیشتر صادرکننده نیز هستند در گذشته با افزایش نرخ دلار، رشد قابل توجهی را در بورس تجربه می‌کردند. به عنوان مثال سال گذشته که نرخ دلار از ۱۰۶۰ تومان به ۱۱۷۰ تومان رسید، بسیاری از این شرکت‌ها با صف خرید روبه‌رو شدند، اما در حال حاضر وضعیت به گونه‌ای دیگر رقم خورده است.
چندی است که نوسانات نرخ دلار تغییر محسوسی در وضعیت معاملات سهام صادرکنندگان ایجاد نکرده‌است. در این شرایط، به نظر می‌رسد تاثیر عواملی غیر از نرخ ارز بر بازار سرمایه، بیشتر بوده است. حال آنکه دکتر عباس هشی که حسابرس تعدادی از شرکت‌های صادرکننده است، افزایش نرخ دلار را رویداد مثبتی تلقی نمی‌کند.
گزارش زیر به بررسی نظرات وی و یکی دیگر از کارشناسان بازار سرمایه درخصوص «معمای نرخ ارز، صادرکنندگان و بورس» پرداخته است.
دو روی سکه افزایش نرخ ارز
یک حسابدار معتمد بورس در پاسخ به این سوال که چه بخشی از شرکت‌های بورسی براساس نرخی غیر از نرخ آزاد، ارز خود را به ریال تبدیل می‌کنند، گفت: ابتدا باید دانست هر شرکتی که خرید کالا، مواد، قطعات، خدمات خارج از کشور یا هزینه ارزی دارد، باید این عملیات را از طریق اعتبار اسنادی یا ثبت سفارش بدون انتقال ارز یا خرید ارز از صراف انجام دهد.
همچنین هر شرکتی که صادرات کالا و خدمات دارد، باید صورت‌حساب‌های مربوط را به ارز تسعیر خارجی صادر و وصول کند. این ارز از طریق سیستم بانکی و صرافی وصول شده یا در حساب‌های بانکی داخلی یا خارجی می‌ماند. از سوی دیگر اقتصاد کشور عمدتا متکی بر واردات کالا و خدمات از خارج از کشور است و بخش قابل ملاحظه درآمد ارزی کشور صرف واردات می‌شود. دکتر عباس هشی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» افزود: ملاحظه می‌شود که حساب‌های خرید، هزینه، و در مقابل آن بدهی‌های تجاری، پرداخت‌های بانکی و همچنین حساب‌های فروش، در مقابل بدهکاران و دریافت‌های بانکی و حساب‌های نقد و بانکی متاثر از نرخ ارز است.
تاثیر دلار بر سهام صادرکننده
این حسابدار رسمی تاکید کرد: تسعیر ارز عملیات ارزی طی سال و اقلام ترازنامه (حسب مورد نرخ رسمی ارز مرجع و نرخ توافقی نزد صراف) طبق استانداردهای حسابداری است و بر حساب سود و زیان شرکت موثر است که با توجه به شرایط تحمیلی پیش‌آمده در سال ۹۰، بخش عمده شرکت‌های بورسی مشمول بخشنامه جدید هستند.
وی درباره تاثیر این بخشنامه بر سود و زیان شرکت‌های صادرکننده توضیح داد: تاثیر قابل توجهی دارد، زیرا از نیمه دوم سال ۱۳۹۰ تفاوت نرخ رسمی ارز توافقی- صرافی در مقایسه با نرخ رسمی ارز مرجع از ۳۴ درصد شروع شد و تا آخر سال به حدود ۸۰ درصد رسید و روند رو به رشد دارد و این تفاوت نرخ ارز تاثیر مثبت قابل ملاحظه‌ای بر سود و زیان شرکت‌های صادراتی دارد. اما بر شرکت‌هایی که خرید خارجی و هزینه ارزی و همچنین بدهی ارزی دارند که باید از محل ارز رسمی توافقی- صراف تامین شود، اثر منفی دارد.
عضو انجمن حسابداران خبره درخصوص احتمال افزایش نرخ دلار و تاثیر آن بر سودآوری صادرکنندگان بورسی گفت: رشد قیمت برابری ارز و فزونی آن یک روی سکه است و برای یک عده می‌تواند خبر خوبی باشد. اما این رشد یعنی کاهش ارزش پول ملی، یعنی افزایش نرخ ارز برای تامین مالی برای خرید مواد، قطعات، کالا، خدمات و غیره ... که به ضرر و زیان منتهی می‌شود و آن روی سکه است.
حسابرسی ارزی، استاندارد دارد
هشی درباره این تحلیل که تحریم‌ها آثار مثبت نرخ دلار را بر شرکت‌های صادرکننده از بین برده است، گفت: این تفسیر فقط برای صادرکننده صحیح و خوشحال‌کننده است. اما واقعیت اقتصاد کشور اتکای قابل توجه به واردات است. شما کدام شرکتی یا فعالیتی و یا مردم معمولی را سراغ دارید که هزینه تولید آنها و یا هزینه زندگی شخصی آنها در اثر این کاهش ارزش پول، گران‌تر نشده باشد؟
این حسابرس درباره برخورد حسابرسان با تغییرات و نوسانات ارزی گفت: ثبت عملیات حسابداری معاملات ارزی و سوابق دارایی و بدهی ارزی تابع استانداردهای حسابداری است و حسابرسان مسوولیت دارند که از رعایت استانداردها و به‌خصوص نظریه اخیر در مورد تسعیر ارز توافقی اطمینان حاصل کنند. در غیر این صورت باید موضوع را به عنوان عدم رعایت استانداردها در گزارش حسابرسی درج کنند.
صادرکنندگان چه می‌گویند؟
یکی دیگر از کارشناسان ارشد بازار سرمایه هم درباره تسعیر نرخ ارز در شرکت‌ها گفت: استفاده از نرخ ارز توافقی، بیشتر در شرکت‌های دولتی یا آن دسته از شرکت‌ها که درصد سهام دولتی آنها بالاست، صورت می‌گیرد. اما همه شرکت‌ها، فروش را براساس نرخ ارز آزاد انجام می‌دهند.
احمد مهجوری معاون هلدینگ نفت و گاز پارسیان (از اصلی‌ترین صادرکنندگان حاضر در بورس تهران) درباره تاثیر بخشنامه سازمان حسابرسی بر سود و زیان شرکت‌های بورسی گفت: تاثیر مثبتی داشته و باوجودی که این شرکت‌ها بخشی از سال ۹۰ را از نرخ توافقی استفاده کردند، مابه‌التفاوت نرخ ارز برای آنها درآمدزا بوده و هست، اما اینکه چرا سهام آنها در بورس با اقبال مواجه نیست، یک معما است! این کارشناس بازار درباره ارتباط بورس و نرخ ارز گفت: در سال ۹۱ شرکت‌ها در تمام‌مدت از نرخ ارز توافقی استفاده کرده‌اند، پس بورس با نرخ ارز مرتبط است، اما این نرخ بر وضعیت کلی بورس تاثیری نگذاشته است.
وی درباره فاصله معاملات سهام صادرکنندگان با ارزش ذاتی این شرکت‌ها گفت: برای محاسبه ارزش ذاتی، باید ارزش جایگزینی دارایی شرکت‌ها را محاسبه کرد و در حال حاضر محاسبه ارزش جایگزینی برخی از آنها امکان‌پذیر نیست، اما آنچه مسلم است این است که فاصله زیادی وجود دارد. به عنوان مثال یکی از پالایشگاه‌ها ۸۰۰ میلیون دلار قیمت‌گذاری شده در صورتی که چند میلیارد دلار ارزش دارد.
مهجوری درباره رشد سودآوری صادرکنندگان در صورت افزایش نرخ دلار گفت: سودآوری این شرکت‌ها افزایش پیدا خواهد کرد، اما این درآمد اضافی، ناشی از عملکرد نیست و نمی‌تواند برای صاحبان سهام، تداوم داشته باشد و با توجه به شایعاتی که همه روزه در بازار منتشر می‌شود، بازار تحت تاثیر عوامل کلان اقتصادی نیست.
وی خاطرنشان کرد: نرخ ارز در حال واقعی شدن است، اما ای کاش رسیدن به این نرخ به آرامی صورت می‌گرفت.
مهجوری درباره تاثیر تحریم‌ها بر شرکت‌های صادرکننده گفت: این تاثیرات را در بلندمدت می‌توان مشاهده کرد، به عنوان مثال برای تهیه ماشین‌آلات، باید به دفعات تحریم‌ها را دور زد و هر دور زدن، اندکی هزینه‌ها را افزایش می‌دهد.
ارسال نظر