رشد بورس؛ منطقی یا هیجانی؟

۳۰۰ گام تا ۲۰ هزار

ارزش بازار ۹۰ میلیارد دلاری شد

بازدهی ۵/۴ درصدی بورس طی یک هفته گذشته گروه بورس - مجید اسکندری: بازار سرمایه، روزهای پررونقی را پشت‌سر می‌گذارد و فعالان بازار نیز خشنود از این رونق، سرمایه‌های خود را در این بازار به گردش درآورده‌اند، اما در دیگر بازارها، همچنان خبری نیست.

شاخص بورس که در ابتدای دی‌ماه، رقم ۱۸ هزار و ۳۵۳ واحد را نشان می‌داد، اکنون به رقم ۱۹ هزار و ۷۰۰ رسیده که نشان می‌دهد در ۱۳ روز کاری بورس، توانسته است ۱۳۴۷ واحد رشد را تجربه کند و به طور میانگین، روزانه ۱۰۰ واحد افزایش یابد. همچنین در یک هفته اخیر، شاخص ۸۵۱ واحد افزایش یافته و بازار سرمایه همه روزه با ثبت ارقام مثبت به طور میانگین ۱۲۰ واحد رشد شاخص را به ثبت رسانده است.

براساس آمارهای موجود، بازدهی بورس از ابتدای آذرماه تاکنون ۳/۷ درصد و در هفته اخیر ۵/۴ درصد بوده که به عنوان بازدهی هفتگی، میزان بالایی محسوب می‌شود. روز گذشته، شاخص بورس توانست با ۲۴۹ واحد رشد، ارزش بازار را به ۹۳ هزار و ۶۷۳ میلیارد تومان معادل ۹۰ میلیارد دلار برساند. بررسی‌ها نشان می‌دهد رشد اخیر بورس، دی‌ماه جاری را در مقایسه با دی‌ماه ۱۱ سال گذشته بورس، به پربازده‌ترین دی‌ماه تبدیل کرده است.پیش‌تر در دی ۸۶، بازده بورس ۹/۶ درصد شده بود.این بازدهی موجب شده است، برخی از فعالان بازار، رشد بازار را هیجانی توصیف کنند. در مقابل، برخی دیگر بر این باورند که رشد بازار طبیعی است و زمان افت بازار، طی شده است. یک کارگزار بورس در این زمینه بر این باور است که روند شاخص بورس در طول سال مشخص است.

قانون نانوشته بورس

مدیرعامل کارگزاری رضوی در این باره به خبرنگار ما گفت: شاخص کل بورس، تا تیرماه و مردادماه رشد می‌کند. در شهریورماه به گونه‌ای مثبت درجا می‌زند، در مهرماه و آبان‌ماه و اواسط آذرماه کاهش می یابد و پس از آن افزایش می‌یابد و این «قانون نانوشته بورس» است.

وی افزود: فعالان بازار در پاییز، انتظار کاهش شاخص را داشتند که اعلام اجرای هدفمندی یارانه‌ها، این کاهش را تشدید کرد.

محمد حسن‌نژاد ادامه داد: بازار سهام، مثل یک مغز پردازشگر عمل می‌کند و در حال حاضر که زمان ارائه گزارش‌های ۹ ماهه شرکت‌ها است، با توجه به مثبت بودن گزارش‌ها و اعلام تعدیل‌های مثبت، شاهد رشد بازار سرمایه هستیم.

اعلام پرداخت تسهیلات به شرکت‌ها

وی سپس گفت: قبل از اجرای هدفمندی یارانه‌ها، انتظار تاثیر منفی بر بازار داشتیم، اما با شفاف‌سازی دولت و تسهیلاتی که قرار شده دولت به شرکت‌ها بدهد، ‌قیمت‌ها افزایش پیدا کرده است.

حسن‌نژاد دلایل سیاسی را عامل دیگری برای رشد بازار دانست و توضیح داد: نتایج مذاکرات ژنو و قرار مذاکرات آینده در استانبول، نشان می‌دهد که روابط بین‌المللی ما نسبت به گذشته بهتر شده است.

این کارگزار بورس افزایش قیمت‌های جهانی را یکی دیگر از عوامل رشد بازار خواند و خاطرنشان کرد: قیمت فلزات اساسی در بازارهای جهانی افزایش یافته که این امر به افزایش قیمت محصولات شرکت‌های بزرگ بورسی منجر شده است.

صف خرید برای پیمانکاران

وی سپس گفت: پس از اجرای هدفمندی یارانه‌ها، بانک‌ها منابع مالی به دست آوردند و دولت توانست بدهی‌های خود را به شرکت‌های پیمانکاری بپردازد و با آنها قراردادهای جدید ببندد، بنابراین شرکت‌های پیمانکاری با صف خرید سهام خود روبه‌رو شدند. حسن‌نژاد رشد صنعت واسطه‌گری مالی و نیز مسائل موجود در صنعت خودرو را از دیگر عوامل رشد شاخص داشت و اظهار امیدواری کرد: شاخص در دی‌ماه مرز ۲۰ هزار واحد را گذرانده و تا پایان سال به ۲۲ هزار واحد خواهد رسید.

فاصله بورس با منطق اقتصاد

اما رضا بختیاری کارشناس بازار سرمایه در این باره گفت: اینکه برخی عنوان می‌کنند که بورس، ساختاری داشته باشد که متغیرهای مختلف بر آن اثر بگذارد و قیمت‌ها براساس بازار باشد، شرایطی دارد که در اقتصاد ما وجود ندارد.

وی توضیح داد: در علم اقتصاد، اگر چیزی براساس منطق اقتصاد آزاد (عرضه و تقاضا) شکل بگیرد، می‌توان برای آن نقطه تعادل تعریف کرد، به شرط اینکه دخالت بیرونی وجود نداشته باشد.

بختیاری سپس گفت: مکانیزم عرضه و تقاضا و متغیرهای دیگر بازارها، باید بر بازار سهام تاثیر بگذارد؛ اما این منطق، در بورس ما صدق نمی‌کند. وی تاکید کرد: ‌اقتصاد ما بسته است و همه چیز آن، دستوری تعیین می‌شود؛ بنابراین بورس آیینه تمام‌نمای اقتصاد ما نیست.بختیاری ادامه داد: ‌در همه جای دنیا شرکت‌ها می‌توانند هر زمان که بخواهند سهام خود را منتشر کنند و نیازی به مجوز و افزایش سرمایه و پذیره‌نویسی ندارند، اما در کشور ما اینگونه نیست. بازار ما گاهی تشنه است و گاه بیش از حد سیراب می‌شود. وی خاطرنشان کرد: عمق بازار ما بسیار کم است.

تزریق منابع بانکی به بورس

بختیاری سپس گفت: سیاست‌گذاری بانک مرکزی اشکال دارد، زیرا رقابت را در سیستم بانکی از بین برده و بانک‌ها به این دلیل، پول را به بازار سرمایه تزریق کرده‌اند.

وی تاکید کرد: منابع پولی افزایش یافته و گزینه دیگری جز بورس وجود ندارد، البته بازار از حالت عرضه و تقاضای معقول خارج شده و کسی توجهی به صورت‌های مالی ندارد.

بختیاری خاطرنشان کرد: بانک‌ها به کارگزار بانک مرکزی تبدیل شده‌اند و همه ترجیح می‌دهند سهام شرکت‌ها را بخرند.

این کارشناس بازار در پایان گفت: به نظر می‌رسد رشد بازار سرمایه، ادامه خواهد یافت حتی اگر تورم ایجاد شود، زیرا به نظر می‌رسد دولت، اجازه حرکت و رشد به بخش‌های دیگر نمی‌دهد در حالی که در حال حاضر بازار سرمایه از یک دهم بازار پول هم کوچک‌تر است.

خروج بازار از تردید

علی لطفی یکی دیگر از کارشناسان بازار سرمایه در این زمینه گفت: هدفمندی یارانه‌ها تا قبل از اجرا به دلیل ابهامات موجود در نرخ حامل‌های انرژی و بقیه موارد، بازار را در حالت تردید فرو برد، اما پس از اجرای طرح و شفاف‌ شدن قیمت‌ها، بازار از این حالت خارج شد و رشد کرد. وی افزود: البته سایر تردیدها در کوتاه‌مدت از بین رفته، اما نمی‌توان در بلندمدت نظر داد و تا اواسط سال آینده می‌توان نتایج این طرح را بر وضعیت متغیرهای اقتصادی دید.لطفی جمع‌آوری نقدینگی برای خرید سهام همراه اول را از دیگر عوامل رشد شاخص در هفته‌های پایانی آذرماه دانست و گفت: در دوره یادشده، بازار کم‌رمق بود، اما پس از ورود همراه اول، انتظارات برآورده شد و بیشتر پول، طی دو سه روز بعد، آزاد شد و به چرخه بازار برگشت.

راه بورس از اقتصاد جدا شده است

لطفی در ادامه گفت: به نظر نمی‌رسد که شاخص بورس، آئینه اقتصاد ما باشد زیرا بورس راهش را تا حدودی از اقتصاد جدا کرده و جمله‌ای که بورس آئینه اقتصاد هر کشور است، در کشور ما مخدوش شده است. وی رکود بازارهای موازی را دلیل دیگری برای رونق بازار سرمایه دانست و خاطرنشان کرد: بازار سرمایه به تنها محل سرمایه‌گذاری تبدیل شده و هجوم نقدینگی موجب رشد هیجانی بازار شده است، بنابراین مسوولان باید این جو کاذب را از بازار بگیرند، زیرا حرکت‌های هیجانی به نفع بازار نیست.