حمیدرضا بیک‌زاده*

در روزنامه دنیای‌اقتصاد سه‌شنبه ۲۲/۱۰/ ۸۸ یادداشتی با عنوان «سخنی با حسابداران رسمی جوان» به قلم استاد و پیشکسوت ‌گرامی جناب آقای گاروهوانسیان فر حول محور توصیه‌ها و البته هشدارها یی به حسابداران رسمی کم سابقه وکم تجربه درج شده بود، در این خصوص نکاتی به نظر می‌رسد که اظهار آن شاید خالی از لطف نباشد.

۱ - استاد‌گرامی نگاه گذرایی به سطح برگزاری امتحانات جامعه حسابداران رسمی داشتند که به نظر اینجانب اساسا لازمه هر آزمونی وجود سنخیت بین پیچیدگی‌های موضوعات و سطح تخصص شرکت‌کنندگان در آن است و شاید بتوان قضاوت کرد که امتحانات برگزار شده از اولین دوره تاکنون، به لحاظ محتوایی و نوع برگزاری از روندی منطقی برخوردار بوده است. احتمالا استاد انتظار ندارند که آزمون‌های برگزار شده در ایران لزوما همانند وهم سطح آزمون‌های برگزار شده در انتخاب حسابداران حرفه‌ای آمریکا(CPA)یا انگلستان وولز (CHARTERED ACCOUNTANT) باشد.

۲ - نکته دیگری که استاد به زیبایی به آن اشاره کرده‌اند، این است که قبولی در امتحانات جامعه حسابداران رسمی پایان کار نبوده، بلکه آغازی است برای مطالعه و تحقیق و کسب تجربه بیش از پیش و به اعتقاد نگارنده ماهیت این حرفه ایجاب می‌‌کند که شاغلان در آن همیشه به روز باشند و این انتظاری منطقی است.

۳ - مطلب بعدی که به‌طور مفصل مورد تحلیل قرارگرفته و محور اصلی بحث استاد بوده است قبولی در آزمون جامعه حسابداران رسمی و ایجاد داعیه تاسیس موسسه حسابرسی یا حداقل شریک شدن در موسسات موجود و به قول ایشان جزو شرکای تراز اول بودن است؛ البته ایشان به جهت تنویرافکار عزیزان پذیرفته شده در آزمون، فرآیند چگونگی رشد و ارتقای علمی و عملی حسابداران و حسابرسان حرفه‌ای در آن‌ طرف آبها را به خوبی ترسیم کرده‌اند. بنابراین ضروری است همگان از این تجربیات ارزنده استفاده کنیم، اما عقیده اینجانب با نگاهی دیگر به موضوع مطرح شده در ذیل تقدیم می‌شود.

الف) شاید لازم باشد ابتدا نگاهی به تئوری و ساختار قانونی انتخاب حسابداران رسمی در ایران داشته باشیم که از قرار با قشر CPA در آمریکا وChartered Accountant در انگلستان مقایسه می‌شوند. براساس بند «و» از ماده «۳» آیین‌نامه تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنان مصوبه مورخ ۲۲/۵/۱۳۷۴هیات وزیران، داشتن حداقل ۶سال سابقه کار حسابرسی بعد از اخذ مدرک کارشناسی که حداقل ۲سال آن در داخل کشور باشد، شرط اصلی سوابق تجربی شرکت‌کنندگان در آزمون است و همان‌طور که دست‌اندرکاران حرفه می‌دانند، طی سال‌های اخیر این شرط به ۳سال تقلیل یافته و ۳سال مابقی آن بعد از قبولی در آزمون قابل پذیرش است. با این اوصاف که به ‌طور قانونی به اشخاصی که فقط ۳سال تجربه حسابرسی داشتند، مجوز شرکت در این آزمون داده می‌شود، (فارغ از مسوولیت‌هایی که این حرفه در ذات خود دارا است) چگونه می‌توان انتظار داشت این عزیزان که بیشتر جوان و جویای نام هستند، ادعای تاسیس موسسه حسابرسی یا حداقل شریک بودن در یک موسسه حسابرسی آن هم از انواع خوشنام و معتبر را نداشته باشند؟

ب) مطلب دیگری که استاد به آن اشاره داشتند، این است که بیشتر جوانان شرکت‌کننده در آزمون حسابداران رسمی در موسسات خود سمت حسابرس ارشد، سرپرست یا سرپرست ارشد را دارا هستند. البته اینجانب نمی‌دانم آیا حسابرسان محترم سازمان حسابرسی نیز منظور نظر ایشان بوده است یا خیر؟ هرچند که بحث راجع به چگونگی ارتقای حسابرسان در سازمان حسابرسی حدیثی مفصل دارد که در این مقال نمی‌گنجد. به هرحال برای یادآوری عرض می‌کنم که خاطره عمومی به یاد می‌آورد که سال‌های اولیه انتخاب حسابداران رسمی بعد از مدیران ارشد و مدیران حرفه‌ای، سرپرستان ارشد نیز بدون امتحان کارت عضویت جامعه را دریافت کردند و کسی نیز از درجه علمی ایشان سوالی نپرسید و اکنون استاد‌گرامی حتی سرپرستان ارشد را نیز در زمره کم تجربه‌ها قرار داده و معیارسنجشی برای آن ارائه نکرده‌اند.

جان کلام این است که نظام هستی بر پایه توازن و تعادل آفریده شده است. بر همین اساس نیز کلیه امور ساخته بشر ناگزیر از آن است. بنابراین توصیه بر آن است که به جهت ارتقای سطح کیفی حرفه و جلوگیری از نزول شان حسابرسان که عضویت در جامعه حسابداران رسمی معیار مهمی برای تایید صلاحیت آنان است، قانون‌گذاران و دست‌اندرکاران و مجریان در پی ایجاد تعادل در همه زمینه‌های این حرفه باشند.

*حسابدار رسمی

hrbeikzadeh@yahoo.com