فردا پایان می‌یابد
ضرب‌الاجل «ایمیدرو» برای توافق بر سر نرخ سنگ‌آهن
گروه بورس- علیرضا باغانی: درست یک سال پیش بود که بحث ضرورت افزایش نرخ سنگ‌آهن مطرح شد، اما با نفوذ دامنه بحران اقتصاد جهانی به ایران و افت بیش از ۴۰درصدی قیمت فولاد در نیمه دوم سال، موضوع نرخ سنگ‌آهن و در واقع افزایش آن به حاشیه رفت. اتفاقی که سنگ‌آهنی‌ها آن را بی‌ارتباط با بحران اقتصاد جهانی و منتفی شدن افزایش نرخ سنگ‌آهن را ناشی از لابی و نفوذ فولادی‌ها در وزارت صنایع و سازمان ایمیدرو دانستند. این در حالی بود که پیش از این با افزایش نرخ سنگ‌آهن موافقت شده بود؛ اما کاهش قیمت فولاد بهانه‌ای شد تا فولادی‌ها به رغم توافق‌های ضمنی در مورد افزایش نرخ کنسانتره پیمان‌شکنی کنند.
پروژه‌ای به نام نرخ سنگ‌آهن
اما این پایان ماجرا نبود و پس از آن درخواست افزایش ۲۰درصدی نرخ سنگ‌آهن در سال گذشته به دلایلی نامعلوم منتفی شد و سهام وابسته به این شرکت‌ها در بورس تهران افت قابل‌توجه قیمت را تجربه کرد؛ اما امسال بحث تعیین نرخ سنگ‌آهن که به یک پروژه تبدیل شده، ابعاد جدیدی به خود گرفت تا جایی که از ابتدای سال جاری فولادسازان با توجیه افت قیمت‌های جهانی فولاد، قیمت سنگ‌آهن را در بودجه خود نسبت به سال گذشته کاهش دادند؛ در حالی که تولیدکنندگان سنگ‌آهن نیز نرخ سنگ‌آهن را در بودجه سال جاری نسبت به سال گذشته با ۱۰درصد افزایش پیش‌بینی کردند. در پی این تفاوت قیمت نرخ سنگ‌آهن در پیش‌بینی مالی فولادی‌ها و سنگ‌آهنی‌ها، سهام شرکت‌های فولادساز و تولیدکنندگان سنگ‌آهن با نوسانات نسبتا شدید قیمتی مواجه شد، ولی پس از گذشت حدود ۷ ماه از سال ۸۸ و اعلام این پیش‌بینی‌های متناقض، نه تنها طرفین به توافقی نرسیده‌اند، بلکه سهامداران شرکت‌های مزبور با توجه به تفاوت شدید پیش‌بینی‌های قیمت، همچنان در سردرگمی به سر می‌برند و اساسا در شرایط کنونی سهام این شرکت‌ها به همین دلیل در بورس تهران به حاشیه رانده شده‌اند. سهم‌هایی که روزگاری از جمله پرطرفدارترین نمادهای بازار بودند؛ اما در حال حاضر نمی‌توان تحلیلی واقع‌بینانه و مشخص از میزان سودآوری آنها داشت.
حَکم حُکم می‌کند
در این شرایط با توجه به طولانی شدن ابهام در نرخ سنگ‌آهن، این ماده استراتژیک تولید فولاد خام، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، سهامدار عمده سابق فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، چادرملو و گل‌گهر و مالک کنونی معادن سنگ‌آهن، باردیگر وارد ماجرای تعیین نرخ سنگ‌آهن شده است و این بار نیز تلاش می‌کند، در مقام حکم به ماجرای یک ساله تعیین نرخ واقعی برای کنسانتره پایان دهد.
ورود ایمیدرو به موضوع تعیین نرخ سنگ‌آهن هر چند شاید بار دیگر به خاتمه یافتن مقطعی ماجرا منجر شود، اما با توجه به خصوصی شدن شرکت‌های فولادی و سنگ‌آهنی حاضر در بورس، سهامداران این شرکت‌ها خواستار عدم مداخله‌جویی دولت در این زمینه هستند؛ به ویژه آنکه سال گذشته هم به دنبال مداخله وزارت صنایع، بحث افزایش نرخ سنگ‌آهن منتفی شد. تنها راهکار مناسب این است که امسال ایمیدرو واقعا به عنوان یک میانجی به میدان آمده باشد و از جانبداری از طرف خاصی خودداری کند تا دست کم مذاکرات فولادسازان و تولیدکنندگان سنگ‌آهن بتواند در سایه نظارت دولت به نتیجه رسیده و نرخ سنگ‌آهن نیز همانند فولاد واقعی شود.
توافقات ۲+۲
معاون مالی و اقتصادی ایمیدرو در همین رابطه از برگزاری نشستی در بیستم مهر ماه سال جاری برای تعیین نرخ کنسانتره سنگ‌آهن خبر می‌دهد. ایرج اکبریه در گفت‌وگو با خبرنگار دنیای اقتصاد با بیان این که از نمایندگان شرکت‌های فولادی (فولاد مبارکه و خوزستان) و نمایندگان تولیدکنندگان سنگ‌آهن (چادرملو و گل‌گهر) دعوت شده تا در این نشست حضور پیدا کنند، گفت: در جلسه مزبور که احتمالا صبح دوشنبه (فردا) برگزار خواهد شد، طرفین حضور پیدا خواهند کرد و در حضور نمایندگان دولت موضوع تعیین نرخ سنگ‌آهن بررسی خواهد شد.
به توافقات ۲۰ مهر امیدواریم
وی در پاسخ به این پرسش که آیا پیش‌بینی می‌کند در جلسه دوشنبه، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان سنگ‌آهن به توافق برسند، گفت: ما همچنان به توافق طرفین بر سر نرخی منطقی امیدواریم، ولی در هر حال به آنها تا روز ۲۰مهر فرصت داده شده تا در زمینه نرخ به توافق برسند؛ در غیر این صورت ایمیدرو فرمول خاصی را که در زمینه نرخ سنگ‌آهن تهیه کرده به آنها پیشنهاد خواهد کرد.
ما فقط میانجیگری می‌کنیم
وی با تاکید بر این نکته که پس از خصوصی‌شدن شرکت‌های فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، گل‌گهر و چادرملو و همچنین کاهش سهام دولت در این شرکت‌ها، قصد ایمیدرو از برگزاری نشست مشترک فقط میانجیگری است نه تعیین تکلیف افزود: گر چه معادن سنگ‌آهن تحت مالکیت ایمیدرو است؛ اما در مورد نرخ سنگ‌آهن معتقدیم که بهره‌بردار معادن، باید با مصرف‌کننده محصول خود به توافق برسد و این موضوع اساسا به ما ربطی ندارد؛ اما از آنجا که ۷ ماه از سال می‌گذرد و مذاکرات آنها هنوز به نتیجه نرسیده است، ایمیدرو به عنوان حکم وارد این موضوع شده و سعی می‌کند که بی‌طرفانه مسائل را حل و فصل کند.
مشاور وزیر صنایع در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است مثل سال گذشته، با توجه به نفوذ فولادی‌ها در وزارت صنایع، ماجرای نرخ سنگ‌آهن به نفع فولادسازان تمام شود، گفت: تاکید می‌کنم که ایمیدرو در ماجرای نرخ سنگ‌آهن طرف خاصی را نمی‌گیرد و از ابتدا هم قصد ورود به ماجرا را نداشت، اما عدم توافق شرکت‌های سنگ‌آهنی و فولاد در مورد نرخ کنسانتره سنگ‌آهن ما را بر آن داشت تا در این زمینه نقش میانجی را ایفا کنیم تا مشکل به وجود آمده حل شود.
فرمول پیشنهادی ایمیدرو
عضو هیات عامل ایمیدرو در برابر این سوال که ایمیدرو برای پایان مجادله نرخ سنگ‌آهن چه پیشنهادهایی دارد، گفت: پیشنهاد مشخص ما فروش سنگ‌آهن به فولادسازان داخلی بر اساس نرخ جهانی و به صورت متغیر است، به این شکل که قیمت سنگ‌آهن و فولاد طی ۱۰ سال گذشته مورد آنالیز و بررسی قرار می‌گیرد و نوسان‌های مثبت و منفی آن می‌تواند ملاک قیمت‌گذاری باشد؛ یعنی نرخ سنگ‌آهن تابعی از نرخ جهانی فولاد خواهد بود و این نرخ هم بر اساس قیمت ۱۰سال گذشته فولاد و سنگ‌آهن تعیین شود و در واقع قیمت واقعی و منطقی خواهد بود.
مسوول خصوصی‌سازی وزارت صنایع افزود: در دنیا نیز قیمت سنگ‌آهن بر اساس عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد و در کشور ما هم با توجه به خصوصی‌سازی‌های صورت گرفته در شرکت‌های تولیدکننده و مصرف‌کننده سنگ‌آهن، برای واقعی شدن نرخ این محصول، قیمت‌گذاری بر اساس عرضه و تقاضا ضروری است.
تغییر احتمالی نرخ سنگ‌آهن
وی در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر این که آیا با توجه به رسیدن قیمت جهانی سنگ‌آهن به سطح ۹۰دلار در مهر ماه سال جاری، احتمال افزایش نرخ سنگ‌آهن بر اساس فرمول پیشنهادی ایمیدرو وجود دارد، گفت: ما تلاش می‌کنیم تا در تعیین نرخ سنگ‌آهن منافع هر یک از طرفین در نظر گرفته و رعایت شود؛ اما آنچه مهم است، این است که در فرمول پیشنهادی ایمیدرو نرخ سنگ‌آهن در محدوده‌هایی هم اکنون از سوی طرفین پیش‌بینی شده نخواهد بود و احتمالا نرخ کنسانتره نسبت به قیمتی که فولادی‌ها در بودجه دیده‌اند، افزایش خواهد یافت و به طور قطع نرخی که سنگ‌آهنی‌ها نیز دیده‌اند، مبنا قرار نمی‌گیرد...
... ولی در هر حال قیمت سنگ‌آهن بالاتر از آن چیزی خواهد بود که فولادسازان پیش‌بینی کرده‌اند. وی با بیان اینکه احتمال توافق سنگ‌آهنی‌ها و فولادسازان در جلسه دوشنبه آتی وجود دارد، ابراز امیدواری کرد: در نشست آتی، ماجرای سنگ‌آهن خاتمه یابد و با حل این مساله این شرکت‌ها بتوانند پیش‌بینی‌های دقیق‌تری به فعالان بازار سرمایه ارائه دهند.وی گفت: با توجه به ترکیب سهامداران دو گروه مزبور، نکته حائز اهمیت در تعیین قیمت سنگ‌آهن ضرورت توجه به منافع هر دو گروه و تعیین قیمت بر اساس مبانی منطقی اقتصادی و قیمت‌گذاری عادلانه است.
بهای تمام شده سنگ‌آهن در فولاد
یادآور می‌شود، در سال‌های گذشته قیمت فروش سنگ‌آهن به شرکت‌های فولادی فاصله قابل‌توجهی با شرکت‌های تولیدکننده فولاد در جهان داشته است. در نتیجه این، هزینه سنگ‌آهن در مجموع بهای تمام شده تولید فولاد در کشور تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای با جهان دارد. به عنوان مثال تنها ۲۳درصد بهای تمام شده تولید فولاد مبارکه به سنگ‌آهن اختصاص دارد که ۹۳درصد آن را دو شرکت معدنی سنگ‌آهن گل‌گهر و چادرملو تامین می‌کنند. این نسبت برای شرکت فولاد خوزستان که بخشی از سنگ‌آهن خود را از طریق واردات تامین می‌کند به ۳۲درصد می‌رسد. در حالی که در دو شرکت ایسار استیل و تاتا استیل با تولید ۳ و ۵/۶میلیون تن فولاد در سال، بیش از ۳۰درصد بهای تمام شده به سنگ‌آهن اختصاص دارد که البته این دو شرکت از آهن قراضه نیز به عنوان ماده اولیه استفاده می‌کنند.
بر این اساس، هزینه سنگ‌آهن در تولید فولاد در جهان بسیار بیشتر از هزینه سنگ‌آهن در شرکت‌های فولادی داخل ایران است. اهمیت این امر از آن جهت است که در صورتی که دولت در اجرای طرح تحول قصد واقعی کردن قیمت‌ها را داشته باشد، فاصله قیمت داخلی با قیمت‌های جهانی سنگ‌آهن می‌تواند تاثیر زیادی بر وضعیت شرکت‌های تولیدکننده فولاد داخلی بگذارد.
بنابراین از آنجا که در حال حاضر قیمت جهانی سنگ‌آهن نسبت به سال گذشته دچار افت محسوسی شده و فاصله آن با نرخ‌های داخلی کم شده، فرمول ایمیدرو مبنی بر تعیین نرخ سنگ‌آهن بر اساس قیمت‌های جهانی پیشنهادی قابل بررسی است.
همچنین تحقق این امر می‌تواند در بلندمدت مزایای فراوانی برای دو صنعت سنگ‌آهن و فولاد و در نهایت برای اقتصاد ملی کشور داشته باشد. نخست آنکه با انجام این امر تولیدکنندگان سنگ‌آهن منابع مالی لازم برای اجرای طرحهای توسعه‌ای خود را به دست می‌آورند و در نتیجه تولیدکنندگان فولاد می‌توانند به راحتی سنگ‌آهن مورد نیاز خود را تامین کنند. این امر از آن جهت اهمیت می‌یابد که بر اساس برنامه توسعه صنعت فولاد کشور، هدف‌گیری تولید ۲۷میلیون تن فولاد انجام شده و برای تولید عملی این ظرفیت باید سنگ‌آهن مورد نیاز آن نیز تامین شود.
دوم آنکه شرکت‌های تولیدکننده فولاد به منظور جبران افزایش قیمت‌ها می‌توانند همگام با تولیدکنندگان بزرگ فولاد در جهان با افزایش بهره‌وری تولید و کنترل هزینه‌ها در بخش‌های گوناگون نظیر انرژی، توانایی رقابت در بازارهای بین‌المللی را نیز به دست آورند.
بنابراین در تعیین قیمت سنگ‌آهن ضروری است منافع مشترک درازمدت این دو صنعت که در نهایت تامین‌کننده منافع صنعت و اقتصاد ملی کشور است، مدنظر قرار گیرد.
نتایج و آثار واقعی شدن نرخ سنگ‌آهن
واقعی شدن نرخ سنگ‌آهن نتایجی از جمله اداره شرکت‌های متعلق به بخش خصوصی با نگاه غیردولتی، تداوم رشد و توسعه پایدار، سودآوری و امکان رقابت با شرکت‌های بین‌المللی در بازار جهانی و منطقی شدن بهای تمام شده نهاده‌های تولید در صنعت فولاد کشور به منظور انطباق این شرکت‌ها با واقعیت‌های روز را در پی دارد. از طرفی دیگر از آنجا که صنایع بالادستی به عنوان موتور محرکه اقتصاد و صنایع دارای مزیت و استراتژیک هستند از این حیث مورد توجه قرار گرفته، همچنین بنگاه‌های صنعتی مربوط برای طرح تحول اقتصادی و آزاد شدن حامل‌های انرژی آماده می‌شوند.
به اعتقاد تحلیلگران، توجه طرفین به استراتژی برد- برد در تعیین نرخ سنگ‌آهن، اتفاقی است که به خودکفایی محصولات فولادی، افزایش کارآیی و تولید انبوه و پیشبرد طرحهای توسعه سنگ‌آهنی‌ها و در نهایت ارزش‌آفرینی منطقی در صنایع کشور منتهی خواهد شد.
در این شرایط سهامداران جزء بازار سرمایه در انتظارند که در ماجرای سنگ‌آهن توجهی به حقوق آنان صورت گیرد و آنها بتوانند با تکیه بر فرمول‌های بین‌المللی و عملی موجود و چشم‌اندازی که از قیمت فولاد و سنگ‌آهن دارند، در گروه صنایع فلزی و معدنی بورس تهران همچنان فعالیت کرده و به دادوستد سهام بپردازند.
ارسال نظر