احسان رضاپور نیکرو*

اولین قدم برای سرمایه‌گذاری مطمئن‌تر در بازار سرمایه کشور، شناسایی صنعت برتر است؛ صنعتی که با توجه به مقتضیات زمانی، مکانی و مزیت نسبی کشور، در مقطعی می‌تواند بازده مناسبی را برای سرمایه‌گذاران خود به ارمغان آورد. مشاوران با تحلیل وضعیت مالی صنایع مختلف و پیش‌بینی روند آتی تحرکات اقتصاد جهانی، صنعت برتر دوره را شناسایی کرده و به بررسی شرکت‌های فعال برای انتخاب پرپتانسیل‌ترین آن‌ها می‌پردازند.

در سال ۸۵ شرکت‌های گروه فلزی و تولیدکننده‌ محصولات روی، در سال ۸۶ همین صنعت و گروه تولیدکنندگان محصولات وابسته به فلز مس و فولاد، این افتخار را نصیب خود ساختند. این روند رو به رشد صنایع مادر و پایه در سه ماهه اول سال ۸۷ به مرور جای خود را به تعادل و روند منفی قیمتی این محصولات داد تا با حاکم شدن بحث بحران جهانی به طور کامل، فضای رکود در معاملات داخلی و خارجی کشورها سایه افکند.

در بازار سرمایه ایران پس از مطرح شدن مباحث طرح تحولات اقتصادی و تاثیرات آن بر سودآوری شرکت‌ها با توجه به وابستگی کمتر و به دنبال به بهره‌برداری رسیدن از طرح‌های توسعه‌ای چند شرکت گروه برقی و تجهیزات آزمایشگاهی و برخی تحولات پس از اجرای اصل ۴۴، توجه بازار به این گروه جلب شد و در نهایت این صنعت بیشترین بازدهی را نصیب سرمایه‌گذاران خود کرد.

در سال ۸۸، پس از مشخص شدن نتایج انتخابات و پر رنگ شدن اجرای طرح تحول که در صورت عدم برنامه‌ریزی همه جانبه و غنی، وضعیت مالی صنایع کشور را مستقیما تحت تاثیر قرار خواهد داد، نگرانی زیادی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرد.

تداوم فشار بحران‌های جهانی و به عبارتی رسیدن سونامی اقتصادی به صنایع کشور، عملکرد نه چندان مطلوبی را برای شرکت‌های وابسته‌تر به همراه داشته و برخی صنایع را با زیان در گزارش سه ماهه مواجه ساخته است. این در حالی است که به دنبال تعدیل‌های منفی عایدی بسیاری از شرکت‌ها برای سال مالی جاری، نسبت‌های قیمت به عایدی سهام این دسته شرکت‌ها نیز از محدوده منطقی فاصله گرفته است.

اما رویکرد جدید بازار سرمایه در خصوص صنعت برتر امسال قابل توجه است. این روزها شاهد توجه خاص سرمایه‌گذاران به صنایع وشرکت‌هایی هستیم که سال‌ها معاملات حاشیه بازار را به خود اختصاص می‌دادند و ناگهان با پر رنگ شدن مذاکرات و رویدادی به نام «معامله عمده»، توجه اشخاص حقیقی و حقوقی بازار را به خود معطوف می‌کنند.

در زمانی کوتاه، سهام شرکت‌هایی که برای فروش آن مشکلات زیادی وجود داشت به دنبال اخباری پیرامون واگذاری بخش عمده‌ای از سهام به صورت بلوک‌های مدیریتی و مسلما در قیمت‌هایی بالاتر در مقایسه با قیمت روز تابلوی بورس، به پراقبال‌ترین سهم‌های بازار تبدیل می‌شوند.

سهام شرکت‌هایی مانند صدرا، ماشین‌سازی اراک، آبگینه، سرمایه‌گذاری غدیر، مخابرات، ایران‌خودرو‌دیزل، بانک پارسیان و... از جمله شرکت‌هایی هستند که در چند ماه گذشته و یا اخیرا تحت تغییرات ناشی از این معاملات عمده، تحولات قابل توجه قیمتی را تجربه کرده یا در حال تجربه هستند.

گاهی تغییرات ترکیب هیات مدیره شرکت‌ها پس از این گونه معاملات عمده، چنان بر روند سودآوری شرکت‌ها تاثیر می‌گذارد که قیمت سهام شرکت، به عنوان تجلی گاه تصمیمات و عملکرد مدیریت، رشد‌ها و نزول‌های باور نکردنی را تجربه کرده و در کنار این تحولات زندگی بسیاری از افراد و سرمایه‌گذاران را دچار تحولات مثبت و منفی جدی می‌سازد.

حضور زیرمجموعه‌های وابسته به ارگان‌های بانفوذ سیاسی و قدرتمند مالی با بهره‌گیری از تیم‌های اقتصادی و خروج برخی شرکت‌های سرمایه‌گذاری بدون برنامه و پرچالش اغلب دولتی از ترکیب سهامداران برخی شرکت‌ها، حداقل در کوتاه مدت نویددهنده بهبود اوضاع نابسامان برخی صنایع کشور شده است.

اما نکته مهم، توجه به روند رشد‌های قیمتی این دسته سهم‌ها است. نکته‌ای که بارها بسیاری از سرمایه‌گذاران را پس از انجام این گونه معاملات با فشار‌های شدید مالی مواجه ساخته است.

اطلاع‌رسانی شفاف در خصوص شرکت‌های درحال تحول با توجه به ابهامات موجود در برخی گزارش‌های مالی می‌تواند از رشد‌ها و سقوط‌های حباب گونه قیمتی برخی از این دسته سهم‌ها و آسیب‌های متعاقب آن به طور جدی جلوگیری کند.

نظارت سازمان بورس بر ناشران و نحوه اطلاع‌رسانی آن‌ها در هنگام رشد‌ها ونزول‌های غیرمنطقی، در قالب گزارش‌های دوره‌ای و حسابرسی شده با تایید سازمان ضروری به نظر می‌رسد تا تلخی‌های گذشته تکرار نشود.

مسلما مهر تایید سازمان برگزارش‌های ارسالی، صورت‌های حسابرسی شده و اطلاع‌رسانی دقیق آن‌ها معیار تصمیم گیری بسیاری از فعالان این بخش مهم اقتصادی کشور است که تغییرات چشمگیر اطلاعیه‌ها در فاصله تنها چند روز با محتوای کاملا متفاوت سرمایه‌گذاران را متحیر ساخته، شبهات و بی‌اعتمادی به این گزارش‌ها را با خود به همراه می‌آورد.

با توجه به تعدد معاملات عمده در مقطع پیش رو مسلما این تحولات در آینده، نگاه نقادان این حوزه را متوجه خود خواهد ساخت و مهم‌ترین مرجع قابل استناد برای عملکرد مسوولان در آینده خواهد بود.

نظارت بیشتر بر فعالیت کارگزاران، افزایش سطح شفاف‌سازی و بهبود وضعیت نقدشوندگی بازار اوراق بهادار با گشایش نمادهای متوقف، تلاش برای ارتقای سطح علمی فعالان این حوزه و برخورد جدی با تخلفات از جمله فعالیت‌های مناسبی است که اخیرا بیشتر شاهد آن هستیم و می‌تواند با افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران در جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی بسیار موثر باشد. در مجموع،

احتمالا امسال شرکت‌های پرپتانسیل‌تر در صنعت معامله عمده‌ای‌ها می‌توانند بیشترین بازده را نصیب خود کنند.

* مدیر اجرایی و برنامه‌ریزی همفکران