فرازو و فرودهای بورس تهران
«۸۷» با ۸۷ روز مثبت
سقوط شاخص کل به زیر ۸ هزار
رشد ۱۱۵درصدی ارزش معاملات خرد و بلوک
سقوط شاخص کل به زیر ۸ هزار
رشد 115درصدی ارزش معاملات خرد و بلوک
گروه بورس - علیرضا باغانی: سالی که گذشت به‌زعم بسیاری از اقتصاددانان و کارشناسان اقتصادی، سال سختی برای اقتصاد جهان و به تبع آن ایران بود. سالی که گرچه در نیمه نخست به لحاظ شرایط اقتصادی حاکم بر فضای کسب و کار، گردش نقدینگی و در کل اقتصاد، بسیار مناسب‌تر از ۸۶ بود، اما در نیمه دوم با رکودی بی‌سابقه همراه بود که بسیاری از صنایع تولیدی را با کاهش چشمگیر سودآوری و حتی در آستانه زیان‌دهی قرار داد.
اما این بحران که در مرحله نخست در دنیا و به طور مشخص از ایالات متحده آمریکا آغاز شد، در کشور ما اثرات مستقیم و مشخصی نداشت، تا جایی که برخی از مسوولان کشور در اظهارنظرهایی نیز اعلام کردند که بحران جهانی اقتصاد تاثیری بر اقتصاد ایران ندارد، حتی در اواخر سال ۸۷ هم تاثیر این بحران در اقتصاد کشور اثرگذاری چندان قابل درکی نداشت، ولی بورس تهران که همواره به عنوان دماسنج اقتصاد کشور شناخته می‌شود، بیشترین آسیب را از بحران جهانی دید؛ به طوری که به فاصله کمتر از دو ماه از وقوع بحران در جهان، بورس تهران در آغاز نیمه دوم سال متاثر از این واقعه جهانی شد و رفته رفته ذائقه فروش در معامله‌گران تقویت شده و ارزش معاملات نیز در تالار شیشه‌ای حتی کاهش ۴۰ تا ۵۰درصدی ارزش را هم تجربه کرد.
کاهش روزهای مثبت
همه این اتفاقات ناخوشایند در اقتصاد جهانی موجب شد که در سال ۸۷ تنها ۸۷ روز شاخص بورس مثبت باشد، که اغلب این روزها نیز مربوط به نیمه نخست سال بود؛ در حالی که در سال ۸۶ شمار روزهایی که شاخص بورس مثبت بود به ۱۴۰روز منتهی می‌شد. افزون بر این ارزش بازار در سال ۸۷ نسبت به سال گذشته از ۴۶هزارو ۲۱۰میلیارد تومان به ۴۴هزارو ۸۹۵میلیارد تومان رسید که کاهش ۸/۲درصدی را نشان می‌دهد، این درحالی است که در سال ۸۷ پنج شرکت بزرگ شامل مخابرات، بانک ملت، کشتیرانی، پالایشگاه اصفهان و سیمان کردستان نیز وارد
بورس شدند.
افزایش رشد گردش سهام در برابر کاهش شاخص‌ها
همچنین متوسط P/E سهام در پایان اسفند 87 نیز به 84/3مرتبه رسید که در پایان اسفند 86 متوسط P/E سهام 20/5بوده است، اما بحران موجب نشد که در سال گذشته گردش ریالی سهام در بازار سیر صعودی خود را طی نکند؛ به طوری که در این سال گردش ریالی سهام به 30درصد رسید، در شرایطی که در سال 86 میزان گردش ریالی سهام 99/16درصد بود. این تغییر رشد 77درصدی گردش ریالی سهام نسبت به سال 86 را نشان می‌دهد که دلیل این اتفاق معاملات بلوکی بزرگ در بورس از جمله معامله تاریخی بورس تهران (معامله فولاد خوزستان)، معامله‌های بلوکی فولاد مبارکه اصفهان، سرمایه‌گذاری غدیر و از همه مهم‌تر عرضه اولیه
مخابرات ایران بود.
سالی که شاخص 7هزار واحدی شد
تاثیرگذاری بحران جهانی بیش از هر چیز در شاخص بورس تهران قابل لمس بود؛ به طوری که عدد شاخص از ۱۰هزارو ۸۱واحد در پایان اسفند ۸۶ با کاهش ۲۱درصدی به ۷هزارو ۹۶۶واحد در پایان سال گذشته رسید که این میزان کاهش شاخص در طول یک سال، کم‌سابقه یا به تعبیر واضح‌تر بی‌سابقه بوده است.
سالی استثنایی
در واگذاری‌های دولتی
در سال 87 که از نظر انجام معاملات بلوکی و واگذاری دارایی‌های دولت در قالب سهام یک سال استثنایی بود، ارزش معاملات سهام از 7هزارو 300میلیارد تومان در سال 86 به 13هزارو 730میلیارد تومان در سال 87 رسید که رشد 88درصدی را نشان می‌دهد. پرواضح است که دلیل این اتفاق حجم بسیار زیاد معاملات بلوکی، عمده، خرد و واگذاری‌هایی است که در قالب جوایز صادراتی، رد دیون، کارگری و سهام عدالت در این سال صورت گرفته است.
ارزش معاملات خرد و بلوکی بورس تهران در سال ۸۷ به ۹هزارو ۸۹۲میلیارد تومان رسید که نسبت به سال ۸۶، ۱۱۵درصد رشد داشته است. از طرف دیگر واگذاری‌های انجام شده در قالب سهام عدالت هم در سال ۸۷ هزارو ۵۰۰میلیارد تومان بوده که نسبت به سال ۸۶ رشد ۲۵۰درصدی را نشان می‌دهد.
کاهش سرمایه‌گذاران جدید
افزایش معاملات بلوکی و در واقع تمرکز بازاربر انجام معاملات بلوکی در سال ۸۷، موجب شد که دفعات معامله از ۲میلیون و ۱۱۲هزار دفعه در سال ۸۶ به یک میلیون و ۸۷۳هزار دفعه در سال ۸۷ برسد که کاهش ۳/۱۱درصدی را نشان می‌دهد. در این سال صدور کدهای معاملاتی جدید هم نسبت به سال ۸۶ معادل ۴/۳درصد کاهش داشت که نشان‌دهنده آن است که در سال گذشته سرمایه‌گذاران کمتری وارد بازار شده‌اند.
خالص سرمایه‌گذاری‌های اشخاص حقوقی طی سال مورد گزارش در بورس تهران 4هزارو 800میلیارد تومان بوده، اما حقیقی‌ها معادل هزارو 100میلیارد تومان در بازار سرمایه‌گذاری کردند، این در شرایطی است که از بابت عرضه‌های اولیه بدون درنظر گرفتن واگذاری‌های سهام عدالت، رقمی معادل 6هزار میلیارد تومان طی سال 87 از بازار خارج شد.
در سال ۸۷ در شرایطی حجم سرمایه‌گذاری‌ها از بابت عرضه‌های اولیه به ۶هزار میلیارد تومان بالغ شد که در سال ۸۶، طی عرضه‌های اولیه ۲هزارو ۲۰۰میلیارد تومان در بازار سرمایه‌گذاری شد، افزون بر این نگاهی اجمالی به جریان‌های سرمایه‌گذاری در سال ۸۷ نشان می‌دهد که رقمی معادل ۹۷۰میلیارد تومان برای افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی شرکت‌های بورسی در بازار سرمایه‌گذاری شد که حجم سرمایه‌گذاری‌ها در قالب افزایش سرمایه در بورس اوراق بهادار نسبت به سال ۸۶، ۱۲درصد رشد داشته است.
سودی که شاید نباید تقسیم می‌شد
در سالی که گذشت، سهامداران به ویژه حقیقی‌ها در مجامع شرکت‌های بورسی شاهد تقسیم سود مناسب و قابل توجهی بودند، اما شاید اگر صاحبان سهام این شرکت‌ها به ویژه شرکت‌های تولیدی بحران اقتصاد جهانی را پیش‌بینی کرده بودند، حداکثر سود را در مجامع تقسیم نمی‌کردند؛ ولی در هر صورت سیاست تقسیم حداکثری سود در سال ۸۷ موجب شد که بالغ بر ۷هزارو ۹۰۰میلیارد تومان سود نقدی در مجامع تقسیم شود که این رقم نسبت به سال ۸۶، ۸/۶۶درصد رشد داشته است.
بهترین و بدترین ماه‌های 87
نگاهی مختصر به ۱۲ماه معاملاتی گذشته نیز نشان می‌دهد که مردادماه با میانگین ارزش روزانه معاملات معادل ۱۳۶میلیارد تومان بهترین ماه معاملاتی سال ۸۷ و بهمن ماه با میانگین روزانه ۵/۸میلیارد تومان ارزش معاملات، بدترین ماه معاملاتی بورس تهران بوده است.
از بازار 67هزار میلیاردی تا ...
روند ارزش بازار در سال ۸۷ نیز حکایت از آن دارد که فروردین سال گذشته، بورس تهران ارزشی معادل ۴۶هزارو ۲۱۲میلیارد تومان داشت و در روندی صعودی ناشی از افزایش ارزش سهام و ورود شرکت‌های جدید، ارزش بازار در شهریور ۸۷ به ۶۷هزارو ۳۷۴میلیارد تومان رسید، ولی پس از آن که معاملات بورس تهران درپی بحران فراگیر اقتصاد جهانی با رکود مواجه شد، ارزش بازار در پایان نیمه دوم سال ۸۷ به سطح ۴۴هزارو ۸۹۵میلیارد تومان تنزل یافت.
اصل چهل و چهاری‌های 87
در سال ۸۷ تغییراتی در عرضه‌های دولتی صورت گرفت و وزارت صنایع و نفت که در سال ۸۶ پیشتاز عرضه‌های اصل چهل و چهاری بودند، در سال ۸۷، عرضه جدیدی نداشتند و تنها شرکت ملی صنایع پتروشیمی نسبت به عرضه سهام یک شرکت زیرمجموعه خود یعنی پالایش نفت اصفهان اقدام کرد.
اما وزارت بازرگانی هم در سال 87 وارد عرصه خصوصی‌سازی شد و کشتیرانی جمهوری اسلامی را وارد بورس کرد، گرچه این عرضه تنها محدود به 5/2درصد بود. دولت نیز به طور مستقیم در سال 87 مخابرات ایران و بانک ملت را وارد بورس کرد.
در این سال سهام سیمان کردستان هم در بازار عرضه شد که البته این عرضه اصل چهل‌‌و‌چهاری نبود.
خوب‌ها و بدهای گروه‌های بورسی
از ۳۷گروهی که در بورس تهران فعالیت می‌کنند، گروه مخابرات دارای بالاترین P/E معادل ۲۷/۴۲مرتبه و گروه ساخت رادیو تلویزیون
با P/E معادل 80/1دارای پایین‌ترین P/E بود. افزون بر این در سال مورد گزارش بازده قیمتی گروه وسایل اندازه‌گیری در سال 87 نسبت به سال 86 معادل 9/778درصد رشد داشته است. گروه ساخت رادیو تلویزیون نیز در پایان سال گذشته نسبت به پایان سال 86 بازدهی منفی معادل 2/53درصد داشت که دارای بیشترین بازدهی منفی
یا زیان بوده است.
در این سال سهم گروه مخابرات از ارزش بورس معادل 3/14درصد بوده است و گروه فلزات اساسی هم 2/14درصد از کل معاملات بورس را در سال گذشته به خود اختصاص داده که ارزش بازار این گروه نسبت به سال 86 معادل 5/45درصد کاهش یافته است.
گروه خودرو نیز که ۱/۹درصد از کل ارزش بورس را به خود اختصاص داده، شاهد افت ۲/۱۹درصدی ارزش بازار سال ۸۷ نسبت به سال ۸۶ است، اما گروه بانکداری که ۷/۸درصد از کل ارزش بورس تهران را داشته، رشد ۴/۷۰درصدی ارزش بازار را نسبت به سال ۸۶ تجربه کرده است. گروه سیمان هم که سهمی مشابه گروه بانکداری از بورس داشت، افت ۵/۹درصدی ارزش بازار را نسبت به سال ۸۶شاهد است و این در شرایطی است که در سال ۸۷ دو اتفاق مهم شامل آزادسازی نرخ سیمان و حذف تعرفه صادرات برای
این صنعت رخ داد.
تصمیم‌های سرنوشت‌ساز
در سالی که گذشت مثل سال‌های گذشته در بورس تهران تحولاتی رخ داد که این اتفاق‌ها در ادامه فعالیت بازار سرمایه کشور بسیار تاثیرگذار و سرنوشت‌ساز بود.
افتتاح سامانه معاملاتی بورس موسوم به «جم» یکی از اتفاقات مهم بورس در سال ۸۷ بود، اما مهم‌تر از آن تغییر مدیرعامل و هیات‌مدیره شرکت بورس اوراق بهادار بود. براساس جابه‌جایی‌هایی که در مجمع شرکت بورس در ترکیب حقوقی‌های هیات‌مدیره شرکت رخ داده بود، به فاصله کمی علی رحمانی جای خود را به حسن قالیباف اصل، مدیرعامل سابق شرکت سرمایه‌گذاری امید داد.
هاشم بت‌شکن هم ریاست هیات‌مدیره شرکت بورس را عهده‌دار شد.
اتفاق مهم دیگر افزایش دامنه حق تقدم سهام از ۴درصد به ۶درصد بود، ولی مهم‌تر از آن افزایش دامنه نوسان سهام از ۲درصد به ۳درصد بود.
در شهریور سال گذشته هم بورس اوراق بهادار تهران در تصمیمی مهم 36شرکت را از فهرست نرخ‌ها حذف کرد؛ ضمن این‌که در مردادماه گذشته هم معامله تاریخی بورس «معامله فخوز»به ارزش 1364میلیارد تومان قطعی شد.
در همان ماه بسته سیاستی - نظارتی شبکه بانکی کشور هم ابلاغ شد که این بسته سیاستی کارکردهای متفاوتی در بازار پول و سرمایه داشت.
ارسال نظر