تحقق 70درصد برنامه‌های سازمان خصوصی‌سازی

عکس: مهدی حاجی‌وند

ایسنا - «وقوع بحران جهانی» ، «تاخیر در آماده‌سازی سهام برخی شرکت‌‌ها» ، «فراهم کردن شرایط بورس» ، «تصمیم‌گیری‌های هلدینگی برای واگذاری پتروشیمی‌ها» و ...

اینها بخشی از دلایلی است که می‌توان برای عرضه نشدن سهام برخی شرکت‌‌هایی که باید امسال واگذار می‌شدند، برشمرد.

با این حال سال ۸۷ سال سختی برای خصوصی‌‌سازی بود که با واگذاری چهار بنگاه بزرگ دولتی رقم خورد و باید دید که با تداوم بحران در سال آینده و اثر آن در بازار سرمایه کشور، وضعیت واگذاری شرکت‌‌های دولتی و اجرای اصل ۴۴ به کجا خواهد انجامید و آیا سازمان خصوصی‌‌سازی و دیگر متولیان واگذاری در کشور از تجربیات واگذاری شرکت‌‌ها در سال جاری در زمینه قیمت گذاری، کشف قیمت، احترام به نظر بازار و نیز اخذ اطلاعات کامل از شرکت‌‌ها استفاده خواهند کرد؟

مزایده از «سردخانه» تا «تحقیقات»!

همچنین از بین شرکت‌‌هایی که در لیست واگذاری از طریق مزایده قرار داشتند شرکت‌‌های خیبر، سردخانه استقلال، توسعه پترو ایران، مطالعات طرح‌های جامع فلزات، سیمان گلستان، بوستانو، پتروشیمی‌‌‌امیر کبیر، رازی، راهبران پتروشیمی، سرمایه گذاری توسعه صنعتی ایران، سرمایه گذاری گروه صنعتی رنا، شهر صنعتی البرز، شهر صنعتی رشت، شهر صنعتی کاوه، موتور و اکسل سایپا، تولیدی الیاف سنتتیک شیروان، کشت و صنعت شهریار، سیمان فارس و خوزستان، مدیریت تولید و بهره برداری سد و نیروگاه کرخه، تولید اتومبیل سایپا، مهندسی صنایع وسایط نقلیه، ویتانا و بهره برداری و شبکه دولتی آبیاری و ره کشی صنعت واگذار شده‌اند.

با این حال بعد از گذشت ۱۲ ماه از سال ۸۷ از بین شرکت‌‌هایی که در لیست واگذاری قرار داشتند، شرکت‌‌های آلومتک، کنتورسازی ایران، سنگ آهن گل گهر وچادر ملو(جوایز صادراتی)، سیمان هرمزگان، فولاد خراسان، فولاد خوزستان، فولاد مبارکه، ملی مس، ‌کشتیرانی، پتروشیمی‌‌‌فن آوران، تراکتور‌‌سازی ایران، مپنا، پمپ‌‌سازی ایران، ریسندگی بافندگی ری، پالایش نفت اصفهان، مخابرات و بانک ملت، تایدواتر، کاشی و سرامیک سعدی از طریق بورس واگذار شده است.

وقتی بحران جهانی به «بورس» می‌آید!

این گزارش نشان می‌‌‌دهد که در شش ماهه اول سال روند مناسبی برای خصوصی‌‌سازی آغاز شد و واگذاری به بخش خصوصی ۹۰ درصد سال گذشته صورت گرفت ولی از شهریور ماه و با قرار گرفتن در فاز بحران مالی جهانی این امر نیز اثرات خود را بر کاهش نقدینگی، کاهش قیمت شرکت‌‌ها و در نهایت خصوصی‌‌سازی بر جای گذاشت. بنابراین وضعیت بورس و وقوع بحران، از یک سو و زیان‌ده بودن برخی شرکت‌‌ها و بسته بودن نماد آنها و نیز پاره‌ای مقاومت‌ها دست به دست هم داد و باعث شد که سازمان خصوصی‌‌سازی نتواند به تمامی‌‌‌اهداف خود در سال جاری دست یابد.

برنامه سازمان خصوصی‌‌سازی در سال ۸۷ نشان می‌دهد که این سازمان در سال جاری باید بالغ بر۳۰ شرکت از شرکت‌‌های اصل ۴۴ را از طریق بورس و حدود ۷۰ شرکت را از طریق مزایده واگذار می‌کرد که با نزدیک شدن به پایان سال به گفته مسوولان سازمان خصوصی‌‌سازی ۷۰ درصد برنامه‌های این سازمان محقق شده است.

از بین شرکت‌‌های دولتی که قرار بود در سال جاری از طریق بورس واگذار شوند نام شرکت‌‌های مخابرات ایران، کشتیرانی جمهوری اسلامی، بانک ملت، بانک تجارت، بانک صادرات، بانک رفاه، پست بانک، بیمه دانا، بیمه البرز، بیمه آسیا و۹ شرکت پتروشیمی‌ ‌‌شامل پتروشیمی‌‌‌تبریز، پتروشیمی‌‌‌شیراز، پتروشیمی ‌‌‌شهید تندگویان، پتروشیمی‌‌‌ بیستون، ‌پتروشیمی‌‌‌ غدیر، پتروشیمی ‌‌‌مارون، پتروشیمی ‌‌‌جم، پتروشیمی ‌‌‌فجر و حمل و نقل پتروشیمی ‌‌‌و شرکت ملی حفاری ایران و نیز هفت پالایشگاه شامل پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت تبریز، پالایش نفت تهران، پالایش نفت شیراز، پالایش نفت کرمانشاه، پالایش نفت آبادان، پالایش نفت شازند اراک و۲۰ درصد ذوب آهن اصفهان، فولاد آذربایجان همچنین پالایشگاه نفت لاوان و پالایشگاه بندرعباس و واگذاری شرکت‌‌های زیر مجموعه شرکت ملی گاز ایران و گاز استان همدان، گاز استان سمنان، استان چهارمحال بختیاری و گاز استان زنجان به بورس به چشم می‌‌‌خورد.

شروع با کمتر از ۵درصد!

به این ترتیب اجرای این برنامه با واگذاری اولین شرکت دولتی در اردیبهشت ماه کلید خورد و ۵/۲ درصد از سهام شرکت کشتیرانی در سال ۸۷ وارد بورس شد ولی اولین واگذاری دولتی در سال ۸۷ پر ماجرا بود به طوری که در روز ۲۸ اردیبهشت ۵۵/۲ درصد از سهام کشتیرانی معادل ۵/۱۲۷‌‌میلیون سهم در تالار بورس عرضه و تا دقایق پایانی معاملات در قیمت ۲۳۷۱ ریال رقابت شد که در مدت تمدید زمان معاملات قیمت پایه سهام از سوی سازمان خصوصی‌‌سازی ۳۵۲۱ ریال اعلام شد که این اتفاق ناگهانی در وقت اضافه باعث شد

که فقط ۶۰‌‌میلیون سهام با این قیمت به فروش برود، در نهایت انجام این عرضه به روز بعد موکول شد که در نهایت با قیمت ۲۵۰ تومان معامله شد.

بلوک‌هایی که می‌ارزیدند و نمی‌ارزیدند!

طبق مصوبه‌ هیات عالی واگذاری عرضه‌های بلوکی سازمان خصوصی‌سازی از ۲۱ خرداد آغاز شده و طبق آن ۶۳/۴۰ درصد فولاد خراسان به قیمت پایه سه هزار و۵۵۷ ریال، بلوک پنج درصدی مس با قیمت پایه هشت هزار و ۷۷۴ ریال و بلوک ۵/۳۵ درصدی فولاد خوزستان با قیمت پایه شش هزار و ۱۱۷ ریال عرضه شد که نتایج این عرضه نشان داد که عرضه بلوک ۶۳/۴۰ درصدی فولاد خراسان در تاریخ ۲۵ خرداد و سرانجام پس از سه روز رقابت در قیمت۸۲۰ تومان و یک ریال و نیز معامله مس با قیمت پایه ۸۷۷۴ انجام شد و شرکت تامین اجتماعی که خریدار بلوک۲۰ درصدی مس نیز بود این بار نیز بلوک پنج درصدی را خریداری کرد.

همچنین بلوک ۵/۳۵ درصدی فولاد خوزستان پس از ۱۰ روز رقابت تنگاتنگ به انجام رسید و در جریان آن تعداد ۶۶۸‌‌میلیون و۵۶۰ هزار سهم معادل ۵/۳۰ درصد از سهام شرکت فولاد خوزستان متعلق به شرکت مادر تخصصی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران به صورت یکجا و نقد (۲۰ درصد نقد و ۸۰ درصد اقساط طبق شرایط اعلامی‌‌‌در اطلاعیه مدیریت بازار) به قیمت هر سهم ۲۰ هزار و ۴۰۳ ریال به یک سرمایه‌گذار بخش خصوصی فروخته شد که ارزش آن بیش از ۱۳ هزار و۶۴۰‌‌میلیارد ریال است که همچنان این سرمایه گذار (جابریان) در پی کسب کرسی خود در هیات مدیره شرکت است و تاکنون نتوانسته است در هیات مدیره راه یابد!

بورس «نفتی» شد!

دومین شرکت بزرگی که در ۹ تیر ماه ۸۷ به بورس کشور راه یافت پالایشگاه نفت اصفهان بود که تعداد ۲۰۸‌‌میلیون و ۱۱۲ هزار و ۹۰۵ سهم معادل پنج درصد از سهام این شرکت برای اولین بار پس از پذیرش و درج نام در تابلوی اصلی بازار اول و در نماد (شپنا) با قیمت ۵۸۰ تومان عرضه شد که در حال حاضر با قیمت ۴۸۲۰ ریال معامله می‌‌‌شود.

«مخابراتی» که آنتن نمی‌دهد!

و اما سومین شرکت پرماجرای اصل ۴۴ که در سال ۸۷ به تالار شیشه‌ای را یافت و همچنان داستان دانباله دار آن ادامه دارد شرکت مخابرات ایران بود که بعد از برگذاری جلسه معارفه در تاریخ ۲۲ خرداد ماه و به علت ناقص بودن اطلاعات در ۱۹ مرداد توانست به تالار بورس راه یابد که سرانجام پس از کار سنگین در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، دولت و سازمان خصوصی‌‌سازی طلسم ورود این شرکت بزرگ اصل چهل و چهاری شکسته شده و رکورد چند ساله بورس زده شد.

در روز تاریخی ۱۹ مرداد پنج درصد از سهام این شرکت با عرضه دو‌‌میلیارد و۲۹۳‌‌میلیون سهم در بورس اوراق بهادار و با قیمت ۱۵۰۰ ریال رقم خورد ولی ناقص بودن اطلاعات این شرکت که رییس سازمان بورس نیز آن را تایید کرده است همچنان ادامه داشته و نماد شرکت مخابرات که ۱۷ در صد حجم بورس را در اختیار دارد از ۲۸ آبان ماه و پس از برگزاری مجمع تا کنون نتوانسته است بازگشایی شد.

روشن شدن چشم بورس به «ملت»!

در همین حال آخرین معامله بزرگ دولتی که خاتمه عرضه‌های دولتی در سال ۸۷ بود ورود اولین بانک دولتی به تالار بورس بود که پس از کش و قوس فراوان انجام شد در این معامله که در ادامه معاملات پر ماجرای سازمان خصوصی‌‌سازی صورت گرفت کمتر از۶۰ درصد در روز اول یعنی ۳۴۰‌‌میلیون سهم از مجموع ۶۵۵‌‌میلیون سهم (معادل پنج درصد) بانک ملت معامله شد که به علت کمبود وقت و تمدید نشدن زمان معامله، همین تعداد از سهام معامله شده با قیمت ۱۰۵ تومان در روز اول مورد قبول واقع شد و مقرر شد مابقی آن در روز آینده انجام شود به این ترتیب نخستین بانک دولتی رسما وارد پروسه خصوصی‌سازی شد.