واکنش سرد سیمانی‌های بورس بـه آزاد سازی صادرات
گروه بورس- علیرضا باغانی: تولیدکنندگان سیمان پس از تلاشی که بیش از 6 ماه به طول انجامید، سرانجام موفق شدند که موافقت دولت با آزادسازی صادرات سیمان را جلب کنند.

پیش از این دولت، صادرات سیمان را آزاد کرده بود، اما به ازای هر تن صادرات ۱۰۰هزار تومان عوارض تعیین کرده بود، چیزی که اساسا امر صادرات را برای تولیدکننده‌ها غیراقتصادی می‌کرد.
روزگذشته سایت رسمی بورس از قول پایگاه اطلاع‌رسانی دولت خبری با این مضمون روی خروجی خود قرار داد که کارگروه کنترل بازار دولت برای حل مشکل انباشت سیمان در کارخانه‌‏های تولید کننده و مشروط به حفظ سقف قیمت سیمان در داخل کشور در سطح حداکثر 650‌هزار ریال در هر تن، تصمیم گرفت با توجه به تعهد تولیدکنندگان به حفظ قیمت داخلی، دریافت عوارض از صادرات سیمان را تا اطلاع ثانوی لغو کند. بنابراین گزارش، در جلسه یکشنبه شب کارگروه کنترل بازار، پس از بررسی گزارش‌‏های مربوط به خودکفایی کشور در تولید سیمان و از بین رفتن شکاف عرضه و تقاضا و به وجود آمدن انباشت سیمان در کارخانه‌‏های تولیدکننده و همچنین تعهد تولیدکنندگان و انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان به حفظ سقف قیمت تعیین شده در داخل کشور، با حذف عوارض صادراتی سیمان موافقت شد.بر اساس این مصوبه، کارگروه کنترل بازار، حذف عوارض صادراتی سیمان مشروط به حفظ قیمت سیمان در داخل کشور تا حداکثر 650‌هزار ریال در هر تن برای مصرف کننده خواهد بود و صادرات سیمان باید صرفا با استفاده از بسته‌بندی مخصوص و با هماهنگی انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان انجام شود.این آزادسازی مشروط در شرایطی که در ساعات اولیه معاملات به بازار اعلام شد، چندان تاثیری در سهام شرکت‌های سیمانی نداشت و صف‌های فروش این شرکت‌ها همچنان باقی ماند. در بازار روز گذشته به دنبال اعلام موافقت دولت با آزادسازی صادرات سیمان، نماد سیمان فارس و خوزستان و سیمان کردستان که با صف خرید مواجه بودند، باعرضه جزیی روبه‌رو شدند. سیمان سپاهان هم که با صف خرید مواجه بود، عرضه قابل توجهی را تجربه کرده و باز هم با تقاضای خرید مواجه شد و صف فروش سیمان تهران نیز جمع‌آوری شد.اتفاق رخ داده در نماد شرکت سیمان سپاهان در ایجاد صف خریدهای متعدد حکایت از توجه بازار به P/E سهام سیمانی‌ها در بورس تهران داشت و این واقعیت است که اگر P/E این شرکت‌ها منطقی باشد، بازار خریدار است.سیمان سپاهان در جمع شرکت‌های سیمانی پذیرفته‌ شده در بورس هم اکنون دارای کمترین P/E است. اما دیگر شرکت‌های سیمانی در بورس تهران با P/Eهای بالا مواجه هستند و این موضوع در کنار عامل مهمی همچون ابهام در قیمت انرژی مصرفی صنایع سیمانی که در قالب طرح تحول اقتصادی به آزادسازی نزدیک می‌شود، به نظر می‌رسد که نمی‌تواند آزادسازی کامل صادرات سیمان را برای تولیدکنندگان این محصول چندان موثر کند یا دست کم سهام سیمانی‌ها در تالار شیشه‌ای شرایط جدیدی را در بازار تجربه نمی‌کنند.افزون بر این، این آزادسازی شرایطی دارد که برنامه‌ریزی بلند مدت را برای تولیدکنندگان دشوار ساخته است.
به طوری که این شرایط جدید آزادسازی موقتی است و دولت اعلام کرده که تا «اطلاع ثانوی» شرایط صادرات سیمان این گونه است.
سقف قیمت سیمان نیز در بازار داخل 65هزار تومان تعیین شده و صادرات باید به نحوی انجام گیرد که بهای سیمان در بازار داخل افزایش نیابد، در حالی که همواره در صنعت سیمان واسطه‌هایی وجود داشته که با کوچکترین کمبود موقتی سیمان، به سوداگری پرداخته و افزایش قیمت این محصول استراتژیک را رقم زده‌اند.
بازار هدف صادرات سیمان برای ایران، کشورهای همسایه از جمله عراق و افغانستان محسوب می‌شوند و در این کشورها هم سیمان با قیمت هر تن ۷۰-۶۰ هزار تومان عرضه می‌شود، بنابراین ایران هم ناچار به عرضه سیمان در این کشورها با همین قیمت است، در حالی که تولید هر تن سیمان و فروش در داخل تنها ۴۰هزار تومان برای تولیدکنندگان درآمد خالص دارد و صادرکننده‌ها با کسر هزینه حمل کمتر از رقم مزبور سود از بابت صادرات خواهند داشت.
ضمن این که دیگر کشورهای جهان که سیمان را در سبد صادراتی خود دارندبا توجه به مازاد تولیدات و بازار مناسب خاورمیانه، توانایی دامپینگ را خواهد داشت.
آزادسازی صادرات سیمان حاصل تلاش مشترک فعالان این صنعت و همچنین سازمان بورس است.
بورسی‌ها در سبد پیشنهادهایی که به دولت برای رونق بازار سرمایه داده بودند، حذف تعرفه 100هزار تومانی صادرات و آزادسازی کامل صادرات را به عنوان یکی از راهکارهای
برون رفت بورس از وضعیت فعلی عنوان کرده بودند. اما هر چند تاثیرگذاری این اقدام دولت در شرایط کنونی در بازار سرمایه حداقل در روز نخست، چندان قابل لمس نبود، ولی این مصوبه بازار خاکستری سیمان را پس از سال‌های متمادی شفاف کرد.
افزون بر این شرکت‌های سیمانی از این طریق مازاد تولیدات خود را به فروش می‌رسانند، هر چند این مصوبه بیش از هر چیز شاید به نفع شرکت‌هایی باشد که طرح توسعه دارند.
به نظر می‌رسد در سال آتی با کاهش بودجه عمرانی به دلیل کسری بودجه دولت، مازاد تولید سیمان در کشور افزایش یابد.
در این شرایط صادرات سیمان از سوی تولیدکنندگان به روش سوآپ می‌تواند سیمانی‌ها را منتفع کند که در این زمینه هلدینگ‌ها می‌توانند نقش اساسی ایفا کنند، به طوری که شرکت‌های عضو یک هلدینگ که در مرکز کشور فعالیت می‌کنند، می‌توانند نیاز داخل را تامین کرده تا شرکت‌های نزدیک به مرز بتوانند در حوزه صادرات فعالیت چشمگیری داشته باشند.
در پی آزادسازی صادرات سیمان، انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان عصر روز گذشته با شرکت‌های سرمایه‌گذاری دارای پرتفوی سیمانی نشست مشترکی برگزار کرد تا آثار و نتایج این آزادسازی بر روی شرکت‌های سیمانی به‌ویژه بورسی‌ها را بررسی کنند.
شرکت‌های سرمایه‌گذاری غدیر، بوعلی، صنعت‌و‌معدن، امید و ... دارای بیشترین پرتفوی سیمانی در بورس هستند.
درخواست‌های جدید
در پی آزادسازی صادرات سیمان، مدیرعامل هلدینگ سیمانی غدیر این اقدام را گامی برای ادامه حیات بهتر تولیدکنندگان این محصول دانست.
علی محمد بد در گفت‌وگویی در پاسخ به این پرسش که چرا مصوبه آزادسازی صادرات سیمان در بازار سرمایه بر روی سهام سیمانی‌ها تاثیری نداشت، گفت: بی‌تاثیری آزادسازی صادرات بر روی سیمانی‌ها اتفاق چندان عجیبی نیست، چرا که وضعیت کنونی بازار سرمایه مناسب نیست و با رکود همراه است، بنابراین نباید انتظاری در رابطه با تغییر ناگهانی وضعیت در نمادهای سیمانی داشت، ضمن این که آزادسازی صادرات در بلند مدت می‌تواند روی شرکت‌های سیمانی اثر گذار باشد.
وی افزود: در شرایطی که قیمت حامل‌های انرژی هم احتمالا در سال آینده با تغییراتی مواجه خواهد شد، نباید این انتظار را داشت که یک مصوبه در کوتاه مدت اثر چندانی داشته باشد، چرا که
هرگونه تغییر در قیمت انرژی بر روی سود شرکت‌های سیمانی نیز اثر گذار است.
به گفته وی، در شرایط کنونی برای ادامه حیات سیمانی‌ها و فروش مازاد تولیدات این شرکت‌ها چاره‌ای جز آزادسازی صادرات وجود نداشت و اقدام دولت به موقع بود.
«بد» با بیان این که تولیدکنندگان سیمان بیش از ۶ ماه بود که به دنبال آزادسازی صادرات سیمان بودند، گفت: با این اقدام دولت فروش شرکت‌های سیمانی افزایش یافته و به دنبال آن ارزآوری مناسبی برای کشور ایجاد می‌شود.
وی در پاسخ به این سوال که با توجه به قیمت 60هزار تومانی سیمان در بازارهای هدفی چون عراق و افغانستان آیا با احتساب هزینه حمل‌ سیمان برای این کشورها، باز هم صادرات به نفع تولیدکنندگان ایرانی است، گفت: واحدهای تولیدی مرزی مثل سیمان هرمزگان، ایلام، کردستان، غرب، اردبیل، شرق، قائن و... بیشتر از واحدهای دیگر از صادرات منتفع خواهد شد.
مدیر عامل هلدینگ سیمانی غدیر پیش‌بینی کرد: با آزادسازی صادرات سیمان در سال ۸۸ بین ۴ تا ۵میلیون تن سیمان صادر شود.وی خواستار ارائه مشوق صادراتی، کمک به ایجاد ترمینال‌های صادرات سیمان و تسهیل قوانین و مقررات از سوی دولت برای آزادسازی صادرات سیمان شد تا فرآیند صادرات این محصول بتواند هر چه سریع‌تر شکل گیرد.
پیش صادرات با قیمت 100 دلار
معاون سرمایه‌گذاری شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری امید نیز که ۲۰درصد از پرتفوی آن سیمانی است درباره آزادسازی صادرات سیمان گفت: مهمترین پیامد این مصوبه برندسازی سیمان ایران در بازارهای هدف صادراتی و رونق فعالیت شرکت‌های تولیدکننده این محصول است.
دکتر محمدرضا رستمی، در پاسخ به این پرسش که چرا بازار سرمایه واکنش چندان مثبتی به این مصوبه نشان نداد، گفت: بازار سرمایه هم اکنون با رکود مواجه است و شاید چنین اقداماتی سهام سیمانی‌ها در بورس تهران را با تغییر وضعیت مواجه نکند، اما در مجموع آزادسازی صادرات بر شرکت‌های سیمانی و تولید و فروش آنها بسیار تاثیرگذار است.
وی در برابر این سوال که آیا با توجه به قیمت ۶۰دلاری سیمان در کشورهای همسایه، آیا با احتساب هزینه حمل صادرات برای سیمانی‌ها به صرفه خواهد بود، گفت: هزینه حمل هر تن سیمان از کردستان به عراق ۱۰دلار و از مرکز کشور به عراق ۱۲ تا ۱۵ هزار تومان است، حال آن که شرکت‌های سیمانی قبل از آزادسازی محصول خود را با قیمت کمتر از اینها در بازار داخل عرضه می‌کنند. اما باز هم با مازاد فروش مواجه بودند، بنابراین صادرات به طور قطع برای شرکت‌های سیمانی بسیار موثر است.
وی گفت: قیمت 60دلاری سیمان در عراق در شرایط کنونی رکود اقتصاد جهانی شکل گرفته و پیش‌بینی می‌شود پس از سپری شدن دوره بحران قیمت هر تن سیمان به 100دلار برسد و آن زمان صادرات سیمان می‌تواند تاثیر چشمگیرتری در سود شرکت‌های تولیدکننده سیمان داشته باشد.
به گفته وی، آزادسازی صادرات سیمان موجب می‌شود تا شرکت‌های سیمانی بتوانند به پیش‌بینی سود خود دست پیدا کنند، ضمن این که طرح‌های توسعه این شرکت‌ها هم از سر گرفته خواهد شد.
حذف عوارض صادرات، بی‌تاثیر بر سود شرکت‌ها
در همین حال مدیرعامل سرمایه‌گذاری ملی ایران گفت: حذف عوارض صادرات سیمان در حال حاضر و با توجه به شرایط رکودی جهانی و منطقه‌ای، تاثیری بر سود سهام شرکت‌های سیمانی حاضر در بورس ندارد.
علیرضا عسگری مارانی در گفت‌وگو با فارس، در رابطه با حذف عوارض صادراتی سیمان که توسط کار گروه کنترل بازار اعمال شده، اظهار داشت: این اتفاق سودی را نصیب شرکت‌های سیمانی نخواهد کرد، چرا که با پیش فرض صادرات بدون محدود سیمان، شرکت‌های سیمانی با هزینه ده تا 15هزار تومانی حمل و نقل در نهایت موفق خواهند شد که به همین قیمت‌های داخلی سیمان را صادر کنند. وی ادامه داد: قیمت صادراتی سیمان در حالی فعلا 70دلار به ازای هر تن است که با توجه به چهار - پنج میلیون تن سیمان مازاد داخلی و اجازه صادرات آن، ظرف دو سه ماه آینده حداقل 20درصد قیمت صادراتی سیمان کاهش خواهد یافت.
عسگری مارانی افزود: این درحالی است که هم اکنون کشورهای منطقه خلیج فارس و همچنین عراق به مانند گذشته دیگر ساخت و سازی را انجام نمی‌دهند و تقاضا برای املاک به شدت کاهش یافته است.
مدیرعامل سرمایه‌گذاری ملی ایران با بیان اینکه حذف عوارض سیمان در این شرایط به مانند نوش داروی پس از مرگ است، افزود: در این شرایط دولت نباید به فکر حذف تعرفه باشد، بلکه می‌تواند با توجه به بحران مالی جهانی صادرات را تشویق کند که در این صورت از طریق صادرات صنعتی کاهش درآمدهای نفتی به میزان مشخصی جبران خواهد شد.
عسگری مارانی خاطرنشان کرد: حذف عوارض صادرات ایران باید در سال چهارم قانون چهارم توسعه اعمال می‌شد، چرا که بر اساس ماده ۳۶ این قانون عوارض صادرات ممنوع بوده و بر اساس ماده ۳۳ آن دولت نمی‌توانست از صادرات سیمان عوارضی را دریافت کند و بر روی این محصول قیمت گذاری کند.
جوایز تشویقی برای صادرات سیمان
وی خاطرنشان کرد: دولت باید برای صادرات سیمان جوایز تشویقی در نظر بگیرد، چرا که بعد از اتمام پروژه‌های فعلی کشور هیچ پروژه جدیدی در کشور شروع نشده است.
وی گفت: خطری که هم اکنون وجود دارد این است که قیمت شرکت‌های سیمانی حاضر در روز کمتر از قیمت کارخانه‌های آن است. به همین دلیل این دسته شرکت‌ها اگر موفق به صادرات شوند به همان قیمت‌های داخلی این کار را انجام خواهند داد.
تکان‌های سیمانی بازار
در همین زمینه هادی بیدختی ـ کارگزار بورس اوراق بهادار ـ در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: به دلیل افزایش ظرفیت در صنعت سیمان انتظار می‌رفت که چنین تصمیمی اتخاذ شود زیرا در حال حاضر تولید بیشتر از مصرف بوده و با توجه به شرایط طرح‌های عمرانی و بودجه‌ای مصرف سیمان در داخل کشور کاهش یافته است.
وی افزود: کاهش مصرف و از سوی دیگر افزایش تولید باعث شده است که کارخانجات سیمان امکان صادرات پیدا کنند، ولی به نظر می‌رسد همه شرکت‌ها امکان صادرات را ندارند، زیرا در این شرایط، تنها شرکت‌هایی می‌توانند از این امکان استفاده کنند که نزدیک مرز باشند.
وی خاطرنشان کرد: حذف عوارض صادرات سیمان در شرایط فعلی بازار جهانی و افت قیمت‌ها برای همه شرکت‌ها مطلوب نیست و شرکت‌هایی که نزدیک مرز قرار دارند امکان صادرات را خواهند داشت و این مشکلی برای بازار داخل ایجاد نمی‌کند.
بیدختی یادآور شد: همه شرکت‌های سیمانی با توجه به شرایط موجود با افزایش ظرفیت تولید مواجه شده‌اند زمانی که تولید از مصرف زیادتر شده و تقاضایی وجود نداشته باشد مشکل ایجاد می‌شود. بنابراین حذف صادرات سیمان بسیار مثبت بوده و مشکلی برای بازار مصرف داخلی ایجاد نمی‌کند.
این فعال بازار اثر حذف عوارض صادراتی سیمان بر روی شرکت‌های سیمانی بورس را مورد توجه قرار داد و عنوان کرد: در ابتدا انعکاس این خبر اثر روانی روی کل صنعت سیمان و شرکت‌های سیمانی موجود در بورس خواهد داشت. ولی به مرور زمان شرکت‌های سیمانی که با کاهش ارزش و قیمت مواجه شدند با اقبال مواجه خواهند شد بنابراین حذف عوارض صادرات سیمان تاثیر مثبت روی جو بازار و شرکت‌های سیمانی بر جای می‌گذارد و می‌تواند بازار را کمی تکان دهد.