عبور «سازمان» از آیین‌نامه عرضه اوراق مشارکت
گروه بورس- زهرا مجتهد: پس ازعرضه اوراق مشارکت ایران‌خودرو، یک شرکت بورسی دیگر نیز اقدام به انتشار اوراق مشارکت خود کرد. شرکت «رایان سایپا» دومین شرکت بورس است که دست به چنین اقدامی زده است. «رایان سایپا» شنبه هفته گذشته معادل ۴۰میلیارد تومان اوراق مشارکت خود را پس از اخذ مجوزهای لازم از بورس از طریق سیستم بانکی در بازار سرمایه منتشر کرد. این در حالی است که مطابق آیین‌نامه اجرای انتشار اوراق مشارکت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار که در تاریخ ۱۷ تیرماه سال ۸۳ از سوی هیات دولت به تصویب رسیده است، «عرضه اولیه و دادوستد ثانویه اوراق مشارکت (شرکتی) فقط از طریق بورس امکان پذیر است.
همچنین علاوه بر آیین‌نامه یاد شده دستورالعمل دیگری به تصویب هیات‌مدیره سازمان کارگزاران وقت در تاریخ ۱۲ شهریورماه ۸۴ رسیده است که در آن شرایط عرضه اولیه و معاملات دسته دوم را توضیح داده است.
با وجود این دو دستورالعمل و تجربه عرضه اوراق مشارکت ایران‌خودرو در بورس، در وهله نخست عرضه اوراق مشارکت شرکت بورسی چون رایان سایپا سوال برانگیز است که چرا این انتشار آن هم با رقمی معادل ۴۰میلیارد تومان در بورس صورت نگرفت؟ این در حالی است که مسوولان نیز از انتشار اوراق مشارکت شرکتی به عنوان ابزاری موثر برای رونق بورس سخن می‌گویند. آنها حتی در نظر دارند برای اوراق مشارکت در بازار اولیه، بازاری دیگر را تعریف کنند!
در این شرایط دکتر حسینی، معاونت نظارت بر بورس و ناشران سازمان بورس در گفت و گو با فارس در پاسخ به این که چه برنامه‌های دیگر در حوزه بازار اولیه وجود دارد؟ گفت: از دیگری برنامه‌های مستمر در حوزه نظارت بر بازار اولیه تنوع بخشی به ابزارهایی چون اوراق مشارکت برای تامین منابع مالی شرکت‌ها است که اخیرا به شرکت بورسی رایان سایپا مجوز انتشار ۴۰میلیارد تومان اوراق مشارکت بدون نام و بدون امکان معامله در بورس داده شد.
با توجه به تجربه ناموفق اوراق مشارکت ایران‌خودرو، وی به این سوال نیز که آیا مکانیزم انتشار این اوراق مشارکت تغییر می‌کند یا خیر؟ گفت: این مساله دو بحث دارد. درحوزه بازار اولیه این نگاه که اوراق مشارکت منتشره در بازار ثانویه حضور داشته باشند، وجود ندارد بلکه از دیدگاه تامین مالی شرکت‌ها مدنظر است که تلاش می‌کنیم تامین منابع مالی شرکت‌ها متنوع شود.
از طرف دیگر همزمان این نکته مطرح می‌شود که با توجه به نقد شوندگی این اوراق، امکان معامله در بورس نیز به وجود خواهد آمد که خوشبختانه با همکاری و مشارکت شرکت بورس در بازار اوراق مشارکت فعالیت‌ها و نتایج مطلوبی به‌دست آمده و شرکت بورس در حال حل موانع برای انتشار اوراق مشارکت و جذب مشارکت سرمایه‌گذاران است.در این رابطه بررسی‌های متعددی بر روی بازار اوراق قرضه دیگر کشورها به عمل آمده و مشخص شده در بازار اوراق مشارکت کشورهایی چون مالزی و کره جنوبی بازار نقد شونده مشابهی وجود دارد.
وی تصریح کرد: این موضوع در دستور کار شرکت بورس قرار دارد تا بازار اوراق مشارکت خود را توسعه دهد. چون بازار به عهده شرکت بورس است و می‌تواند مانند بازارهای اول و دوم نسبت به راه‌اندازی بازار اوراق مشارکت نیز اقدام کند و اگر به تدوین مقرراتی نیاز باشد سازمان بورس انجام خواهد داد.ما به ضرورت راه‌اندازی این بازار اوراق مشارکت پی برده‌ایم و قدم‌هایی اولی نیز به طور مشترک با شرکت بورس برداشته‌ایم.
حسینی در خصوص گسترش انتشار اوراق مشارکت در بازار اولیه خاطرنشان کرد: بحث اوراق مشارکت در بازار اولیه و ثانویه متفاوت است. در بازار اولیه شرکت تامین مالی می‌کند و در بازار ثانویه امکان نقدشوندگی فراهم می‌شود که برای استفاده و گسترش ابزار اوراق مشارکت باید به نقدشوندگی نیز توجه شود. کما اینکه از گذشته برای حل مشکل نقدشوندگی اوراق مشارکت این اوراق بدون نام منتشر شده که با توجه به محدودیت‌های موجود در بازار سرمایه باید موانع نقدشوندگی این اوراق برداشته شود تا استفاده از این روش برای توسعه مالی افزایش یابد.
با توجه به گفته‌های دکتر حسینی در گفت و گو با خبرگزاری فارس، اهمیت انتشار اوراق مشارکت در بورس دو چندان می‌شود، اما با این حال آخرین مجوز اخذ شده از بورس برای تزریق اوراق مشارکت در جامعه برای بانک کارآفرین صادر می‌شود آن هم در چند شعبه حاضر در شهر تهران!
در همین حال مجید زارع، مدیریت نظارت بر بازار اولیه در پاسخ به خبرنگار ما مبنی بر دلیل عدم عرضه اوراق مشارکت رایان سایپا در بورس می‌افزاید: میان قوانین شرکت بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار تفکیک وجود دارد و طبق قانون هر فردی که بخواهد اوراق مشارکت منتشر کند، نخست باید آن را نزد سازمان بورس اوراق بهادار به ثبت برساند.
وی در پاسخ به این پرسش که پس آیین‌نامه و دستورالعمل مصوب هیات دولت در این‌باره چه تکلیفی دارند؟ تصریح کرد: مطابق این آیین‌نامه اجرایی و بر پایه ماده ۱۷ قانون تسهیل و نوسازی صنایع، آن زمان این اجازه را داده بود که شرکت‌های بورسی با کسب مجوز از سازمان بورس اقدام به انتشار اوراق مشارکت کنند.
تا قبل از سال ۸۳ اختیار ارائه مجوز با بانک مرکزی بود، ولی در همان سال این امکان برای برخی از شرکت‌ها به سازمان بورس داده شد. وی ادامه داد: در سال ۸۴ پس از تصویب قانون بورس و اوراق بهادار و بر اساس ماده ۲۶ این قانون اختیارات بانک مرکزی به طور کامل به سازمان بورس واگذار شد.
عدم توازن میان قوانین
زارع معتقد است که «مطابق قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت احتیاجی به عرضه این اوراق در بورس نیست و این تصمیم برعهده ناشر است که در بورس یا از طرق دیگر عرضه شود.»
اما در ماده ۲۶قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران آمده است که از تاریخ لازم‌الاجرا شدن قانون بازار اوراق بهادار، وظایف و اختیارات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موضوع ماده (۴) قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت، مصوب ۳۰شهریورماه ۷۶ به سازمان واگذار می‌شود.
این درحالی است که مدیریت نظارت بر بازار اولیه مدعی است که طبق قوانین و مقررات به شرکت رایان سایپا مجوز دادیم، اما عرضه این اوراق مشارکت برخلاف آیین‌نامه و دستورالعمل و قانون جدید اوراق بهادار انجام شده است. برای تاکید بیشتر ماده ۷ آیین‌نامه اجرایی انتشار اوراق مشارکت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار مصوب هیات دولت را یادآور می‌شویم که عرضه اولیه و دادوستد ثانویه اوراق مشارکت فقط از طریق «بورس» امکان‌پذیر است.
در همین راستا صفدر احمدی، مدیر تامین منابع مالی رایان‌سایپا به خبرنگار ما در این باره گفت: در رایزنی‌هایی که با بورس برای گرفتن مجوز انتشار اوراق داشتیم، پیشنهاد کردیم که انتشار اوراق خارج از بورس و از سوی بانک عامل انجام شود. وی در توضیح این مطلب افزود: به دلیل بازارگردانی دشوار اوراق، روند ناشناخته انتشار اوراق از طریق بورس، قابلیت پایین نقدشوندگی اوراق از طریق بورس و... در نهایت سازمان با پیشنهاد عرضه خارج از بورس موافقت کند.
وی تصریح کرد: در شرایطی می‌توان به انتشار اوراق از طریق بورس امیدوار بود که این بازار ابزارهای لازم برای تحقق این امر را در اختیار داشته باشد. چیزی که در شرایط فعلی بورس تهران به عنوان خلا احساس می‌شود.
ارسال نظر