دنیای اقتصاد- روز گذشته در اولین ساعات معاملاتی، فعالان بازار با سیستم جدید معاملاتی روبه‌رو شدند که در همان دقایق نخستین سردرگمی کارگزاران و فعالان را به همراه داشت. معاملات دیروز در حالی صورت گرفت که کارگزاران به سیستم جدید آشنایی کافی نداشتند. برخی در عین سردرگمی در بیکاری به سر بردند و برخی نیز با از دست دادن مشتریان روزانه خود روبه‌رو شدند. این سیستم مشکلات دیگری نیز به همراه داشت. در اولین روز راه‌اندازی سیستم جدید معاملاتی رخ داد

سردرگمی فعالان بازار

گروه بورس- زهرا مجتهد: با راه‌اندازی سیستم جدید معاملاتی بورس، بازار سرمایه یک گام دیگر به سوی توسعه یافتگی برداشت.

روز گذشته در اولین ساعات معاملاتی، فعالان بازار با سیستم جدید معاملاتی روبه‌رو شدند که در همان دقایق نخستین سردرگمی کارگزاران و فعالان را به همراه داشت.

معاملات دیروز در حالی صورت گرفت که کارگزاران به سیستم جدید آشنایی کافی نداشتند. برخی در عین سردرگمی در بیکاری به سر بردند و برخی نیز با از دست دادن مشتریان روزانه خود روبه‌رو شدند. به هر رو این سیستم دارای مشکلاتی است که قبلا هم این قبیل مشکلات قابل پیش‌بینی بود. پیش از راه‌اندازی سیستم در حالی که فقط بحث شکل‌گیری آن مطرح بود، کاهش حجم و ارزش معاملات نیز قابل پیش‌بینی بود. به طوری که روز گذشته ارزش معاملات بازار کمتر از دومیلیارد تومان رقم خورد.

از دیگر مواردی که فعالان بازار با آن روبه‌رو شدند، «کارگزار عامل» بود. هر چند که دیروز امکان شناسایی کارگزار عامل وجود داشت، اما انجام این کار در جریان معاملات کمی زمان‌بر است. در حالی که پیدا کردن کارگزار عامل از روز شنبه در سایت CDS امکان‌پذیر بود اما این امکان از روز جمعه وجود نداشت تا سهامداران برای یافتن «کارگزار عامل» در روزگذشته تا حدی دچار مشکل شوند.باالطبع این مشکلات عدیده در شعب شهرستان‌ها بیشتر مشهود بود. بسیاری از جایگاه‌های معاملاتی بر اساس سیستم جدید فعال نبود.

این مشکلات نه تنها در اجرای برنامه مشکلاتی وجود دارد، بلکه در سایت جدیدی که بر نسخه قبلی TSETMC.COM طراحی شده است، نیز معضلاتی مشاهده می‌شود. در این سایت صفحات user friendly طراحی نشده است و این موضوع استفاده برای کاربر را سخت می‌سازد. همچنین در صفحه‌ای که آمار معاملات را به نمایش می‌گذارد، ستونی بر اساس درصد تغییرات قیمت سهام تعبیه نشده است. تمامی آیکون‌ها به صورت گرافیکی طراحی شده و خود کاربر باید هر یک از این آیکون‌ها را کشف رمز کند و فقط برای کاربرهای متخصص امکان استفاده وجود دارد. صفحات سایت بسیار سنگین طراحی شده و باز کردن صفحات این سایت بسیار زمان‌بر است در حالی که به نظر می‌رسد هزینه گزافی برای طراحی این سایت انجام شده، به نظر می‌رسد با تکنولوژی جدیدتر و راندمانی بالاتر سایتی می‌شد با هزینه کمتر طراحی کرد. به هر رو بسیاری از نیازها و محدودیت‌های موجود در بازار به این سیستم منتقل نشده و همین امر سبب شده تا فعالان و کاربران برای استفاده از آن با سردرگمی مواجه شوند.

از دیگر معایب این سایت این است که وقتی روی نمادهای حاضر در آمار معاملات روزانه کلیک می‌شود، صفحه‌ای به صورت pop up بار می‌شود و به کاربر صفحات explorer را می‌دهد. این صفحات نیز معمولا به صورت اتوماتیک مسدود هستند و در نهایت اطلاعاتی نصیب کاربر نمی‌شود. در همین حال سیستم معاملاتی کارگزاران نیز با طراحی جدید دچار مشکلاتی شده است که در میان درخواست‌های روز گذشته می‌توان این تفاوت‌ها را مشاهده کرد. در این سیستم درخواست‌ها به دو صورت وارد می‌شود، نخست Market order و دوم Limit order.

از آنجایی که سیستم جدید از کشور فرانسه خریداری شده که محدودیت نوسان روزانه ندارد و بر اساس سفارش‌های بازار معاملات صورت می‌گیرد، بنابراین پارامتر اول یعنی Market order باعث می‌شود که صف‌های خرید و فروش بازار بر هم خورد و این دستور با سیستم معاملاتی ما همخوانی ندارد.

در واقع امکان استفاده از MARKET ORDER تا ساعت ۹ صبح یعنی زمان شروع معاملات وجود نداشت و از ساعت ۹ به بعد هر فردی از طریق MARKET ORDER، سفارشی وارد کند، سر صف قرار می‌گیرد. البته احتمال این که این سفارش حذف شود نیز وجود دارد.

نکته قابل توجه در این سیستم این است که شاخص قیمت و بازدهی که شاخص اصلی بورس تهران طی تغییرات اعمال شده در بازار محسوب می‌شود، محاسبه نمی‌شود. از این رو بازدهی، بورس به صورت روزانه و به طور کلی مبهم باقی می‌ماند. در همین حال یکی از کارگزاران بورس اوراق بهادار معتقد است که هر تغییری در بازار، شرایط جدیدی را ایجاد می‌کند. وقتی به دنبال توسعه یافتگی و شفافیت اطلاعاتی هستیم بدون پیشرفت و ترقی و تغییر در ابزارهای کنترلی این امر امکان پذیر نیست. مجید

پور نعمت گفت: خروج سیستم معاملاتی از برنامه «داس» و تحت برنامه «ویندوز» قرار گرفتن، می‌تواند قابلیت‌های زیادی را به فرآیند معاملات دهد. وی افزود: افزایش در سرعت اطلاع‌رسانی و انجام معاملات، بستر مناسبی را برای آینده بازار ایجاد می‌کند که این موضوع با تغییرهای صورت گرفته امکان‌پذیر است.

وی خاطر نشان کرد: از محاسنی که این سیستم دارا است این است که کارگزاران برای مدیریت فایل‌های خود قبل از انجام خرید یا فروش اقدام می‌کنند. وی معتقد است که مزیت‌های این سیستم به طور کامل شناسایی نشده و تصور فعالان بازار این بود که سیستم PAM کمی دیرتر راه‌اندازی شود.

پورنعمت با اشاره به این مطلب که کارگزاران آمادگی کافی برای مواجهه با این سیستم را نداشتند، تصریح کرد: راه‌اندازی این سیستم اتفاق جالبی در بازار بود و ادامه اجرای آن کارگزاران را در روزهای آتی با سردرگمی روبه‌رو می‌کند.

به عقیده وی، عدم آمادگی کافی فعالان بازار سرمایه برای استفاده از این سیستم و وجود ابهام در اجرای سیستم معاملاتی از جمله بحث دو گانه شدن سفارش‌های وارده به سیستم از مهم‌ترین مشکلات سیستم معاملاتی «PAM» است.

فشار کاری توام با بیکاری!

در همین حال یکی دیگر از کارگزاران بازار با اشاره به این مطلب که فعالیت در بازار روز گذشته با فشار کاری بالا، توام با بیکاری و سردرگمی بود، گفت: بزرگ‌ترین معضلی را که این سیستم برای کارگزاران پدید آورد، از دست دادن مشتریان بود. میترا بیات افزود: در این سیستم «کارگزار ناظر» تعریف شده است که حتی برای سفارش‌های خرید و فروش اندک سهم برای مشتری، کل برگه‌های دارایی سهامدار به کارگزار ناظر منتقل می‌شود. وی افزود: به طور مثال نمادی غیرفعال بوده و مشتری یک کارگزار به کارگزاری دیگر سفارش فروش سهام خود را داده است. اکنون با راه‌اندازی این سیستم جدید، برگه‌های سهام فروشنده از کارگزاری مورد نظر به کارگزاری فروشنده انتقال یافته است و همین امر موجب شده تا هم کارگزار، مشتری خود را از دست دهد و هم سهامدار نداند که برگه‌هایش در اختیار کدام کارگزار است.وی تاکید کرد: این روش هم به زیان سهامداران و هم به زیان کارگزاران است. وی افزود: در این سیستم نیز معاملات «ددد» حذف و خرید گروهی تعریف نشده است.این کارگزار با سابقه عنوان کرد: قبل از شروع به کار کردن سیستم قبلی و خروج معاملات از سیستم دستی، بورس به مرور شرکت‌ها را وارد جریان رایانه‌ای کرد. به طوری که این فرآیند حدود یک‌سال به طول انجامید و کارگزاران در این فاصله در کنار سیستم قبلی با سیستم جدید معاملاتی آن زمان آشنا شدند و به معامله سهام پرداختند.وی افزود: در آن زمان کم گردش‌ها و پرگردش‌ها انتخاب و رفته رفته به سیستم رایانه‌ای وارد می‌شدند و معاملات سهام آن به صورت کامپیوتری انجام می‌گرفت.بیات گفت: اما اکنون بورس سیستم قبلی را خاموش و سیستم جدید را راه‌اندازی کرده که این خود مساله‌ای است که کارگزاران را سردرگم کرده است. وی خاطر نشان کرد: در عین حال با توجه به کارایی بالای این سیستم در خارج از کشور و جابه‌جایی بسیاری از پارامترهای آن در داخل، این سیستم کارایی مفید خود را از دست داده است.

انقلابی جدید در بازار سهام صورت گرفت

آغاز فعالیت سامانه جدید معاملات در بازار سهام انقلابی در بازار سرمایه است، این سامانه امکانات معاملاتی بسیار خوبی را برای فعالان بازار ایجاد کرده و زمینه توسعه بازار سرمایه را فراهم می‌کند، زیرا ابزارهای در این نرم‌افزار دیده شده است که بسیار پیشرفته‌تر و به روزتر از سیستم فعلی است.

صالح‌آبادی در گفت‌وگو با ایسنا در ادامه زمان راه‌اندازی سیستم جدید معاملاتی را مورد توجه قرارداد و زمان فعلی را زمان مناسبی برای راه‌اندازی آن دانست و خاطرنشان کرد: راه‌اندازی این سیستم با توجه به وضعیت فعلی بازار مشکلی ایجاد نمی‌کند، زیرا آنچه که برای معامله است این است که ببینیم سازوکار چگونه کار می‌کند و با تست‌هایی که صورت گرفته سیستم با قابلیت‌های بسیار بالا جواب داده است.

صالح‌آبادی اظهار کرد: این سیستم همزمان با تهران و در تمام شهرستان‌هایی که تالار وجود دارد همانند سابق مورد استفاده قرار می‌گیرد. وی در مورد انتخاب کارگزار ناظر و عامل توسط سهامدار توضیح داد: کارگزاران آموزش دیدند و کارگزار ناظر سهامدار می‌تواند همان کارگزاری باشد که قبلا معامله را انجام داده است و برای این مشکلی وجود ندارد و اگر سهامدار بخواهد به کارگزار دیگری مراجعه کند، می‌تواند دارایی خود را از کارگزار ناظر به یک کارگزار دیگری منتقل کند و این موضوع زمان بر نبوده و مشکل خاصی نیست. سخنگوی سازمان بورس تاکید کرد: هیچ مشکلی برای راه‌اندازی سیستم جدید وجود ندارد. وی گفت: افتتاح رسمی این سیستم امکان‌پذیر نیست، زیرا همه در روز اول درگیر کار هستند و چون به صورت واقعی راه‌اندازی می‌شود، نمی‌توان مراسم خاصی برگزار کرد، باید سیستم راه‌اندازی و کارها جلو رفته تا بعدا مراسمی برگزار شود.

صالح‌آبادی یاد آور شد: نام این سامانه اتوس نیست اصلا چیزی به عنوان اتوس وجود ندارد و هنوز اسمی برای آن انتخاب نشده است و فعلا نام آن سامانه جدید معاملات است.