محمد آزاد

بخش دوم

نظریه دورنما چیست؟

اساسا نظریه دورنما چارچوبی برای توصیف نحوه‌ تصمیم‌گیری است. در حالیکه براساس تئوری مطلوبیت، انتظار می‌رود سرمایه‌گذار تصمیمات کاملا عقلایی، سریع و با استفاده از کلیه اطلاعات موجود اتخاذ کند، نظریه دورنما فرآیند دو مرحله‌ای زیر را ارائه می‌کند. * نخست، مرحله ویرایش

سرمایه‌گذاران اطلاعاتی را که کسب می‌کنند با استفاده از نقاط مبنا، توجهات، اعتقادات و... ویرایش (تنظیم و تصحیح) می‌کنند. آنها برای ویرایش اطلاعات موجود، همچون مواقع دیگر حتی از «حساب سرانگشتی» نیز استفاده می‌کنند. به علاوه آنها اقدام به ویرایش می‌کنند تا اطلاعات را به گونه‌ای که مدنظر (منطبق بر نظرات و به صورتی ساده جهت فهم) آنها است، تبدیل کنند.

* و در ادامه، مرحله ارزیابی

سرمایه‌گذاران اطلاعات موجود را با توجه به ارزیابی نسبی نتایج در مورد خودشان، مورد ارزیابی قرار می‌دهند. ارزش یک بستنی سرد در یک روز بسیار گرم می‌تواند ارزش نسبی بالاتری از یک سوپ گرم در همان روز داشته باشد، البته برای شخصی که بستنی را ترجیح می‌دهد.براساس آزمایش‌های تجربی، «کاهنمن و تورسکی» نشان دادند که مرحله «ویرایش» در تعدیل و اصلاح اطلاعات پیرو مجموعه‌ای از قواعد است.

به‌دنبال مرحله ویرایش در طول دوره‌ای که تصمیم‌گیرنده اطلاعات را «تجدید ساختار و بازسازی» می‌کند، احتمالات «عینی» هر یک از نتایج حاصله (Pj) و مبلغ «عینی» هر یک از آن نتایج (Xj) را نیز بررسی می‌کند.تصمیم‌گیرندگان با توجه به احتمالات فوق، به اعتقاداتشان رجوع می‌کنند و براساس حساب‌های سرانگشتی‌ تعیین می‌کنند که احتمال «عینی» وقوع یک نتیجه چه میزان است. به زبان ریاضی، تصمیم‌گیرنده برای تعیین سهم احتمال تصمیم () نسبت به (Pj)، مجددا به این احتمالات وزن می‌دهد و در نتیجه از آن برای محاسبه(Pj)ا استفاده می‌کند. با توجه به مبالغ نیز، تصمیم‌گیرنده مبلغی به‌صورت' (v'(Xj را در مورد هر یک از نتایج (Xj) و البته برمبنای ارزشی که هر نتیجه برای او دارد، تعیین می‌کند.