کارشناسان تحلیل می‌کنند
سایه بحران‌های مالی جهانی بر بورس تهران
گروه بورس - زهرا مجتهد : تردیدی نیست که بازار سهام ایران به طور مستقیم از نوسانات بازارهای جهانی تاثیر می‌پذیرد و جدای از سیستم بانکی، این تاثیر با تغییرات قیمت‌های جهانی خود را در صف‌های خرید یا فروش سهام شرکت‌های بورسی نمایان می‌سازد.
در این راستا هر گاه قیمت جهانی محصولاتی چون فلزات رنگین، نفت و ... با نوسان همراه بوده‌اند، بورس تهران نیز در شرایطی که اکثر نمادهای پراقبال با توقف روبه‌رو نبودند، همچون آیینه‌ای تمام نما این تغییرات را نشان می‌داد. فعالان این بازار نیز پس از کسب تجربه‌ای دو ساله (نزدیک به دو سال است که فعالان حقیقی نیز در بازار همانند حقوقی‌ها به بازارهای بین‌المللی برای نتیجه تصمیم‌گیری خود، توجه می‌کنند.) تا به امروز، بازارهای جهانی را نادیده نمی‌گیرند.در بین این افراد، کسانی هستند که سرمایه‌های خود را در دو بخش بورس داخلی و خارجی متمرکز کرده‌اند و از هر دو بخش سود حاصل از سرمایه‌گذاری خود را به دست می‌آورند.
بنابراین نمی‌توان این موضوع را رد کرد که بازارهای جهانی و در حال حاضر بحران مالی در این بازارها که از آمریکا به سایر کشورها در حال سرایت است، بر بازار مالی ایران تاثیری ندارد. اگرچه از طریق سیستم بانکی، مداخله‌ای مستقیم در بازارهای ما با بازارهای بین‌المللی صورت نمی‌گیرد، اما به هر رو به‌طور غیرمستقیم سایه این بحران مالی بر بازار سرمایه ایران در حال گسترده شدن است.شتاب شکل‌گیری این سایه در بازار سرمایه ایران به‌گونه‌ای است که همانند زنگ خطری رخنه کردن این بحران به داخل کشور را اعلام می‌کند.پیش از این کارشناسان عنوان می‌کردند که پناه‌آوردن سهامداران به تحلیل‌های دراز‌مدت می‌تواند چاره‌ساز باشد، اما اکنون اتخاذ راهکار مناسب‌تری برای جلوگیری از ورود این بحران به بازار سهام امری بس ضروری است.
این بحران، بحران بانکی است
در همین حال دکترشاهین شایان آرانی یکی از کارشناسان بازار سرمایه با اطلاق کردن بحران یاد شده با عنوان بحران بانکی به خبرنگار ما گفت: این بحران از آمریکا آغاز شده و به دلیل رکود حوزه مسکن در آمریکا، بحران مالی متبلور شده است.وی افزود: به دلیل اینکه اقتصاد آمریکا رابطه تنگاتنگی با سایر کشورهای اروپایی و آسیای شرقی دارد، بحران به این کشورها به سرعت سرایت کرد.به طوری که چندین بانک معتبر اروپایی ورشکسته شدند و اصل این پدیده در سیستم بانکداری خود را نمایان کرد.آرانی با اشاره به این مطلب که بورس‌های دنیا نیز به دلیل رابطه مستقیم‌شان با سیستم بانکی تحت تاثیر این بحران قرار گرفتند، گفت: در این بورس‌ها سرمایه‌گذاران برای جلوگیری از ضررهای احتمالی، اقدام به فروش سهام خود کردند که این اقدام نیز منجر به سقوط بورس‌ها شد. به‌طوری‌که در دو هفته گذشته بورس نیویورک شاهد از بین رفتن بیش از ۲۰درصد ارزش سهام خود شد.وی خاطرنشان کرد: از آنجایی که در حوزه بانکداری ایران به هیچ عنوان رابطه‌ای ندارد، مگر در حد گشایش اعتبار (LC)، بنابراین بانک‌های ایران از این بحران مصون باقی می‌مانند و به طور مستقیم تاثیری را نخواهیم دید.
شایان آرانی یادآور شد: ما پیش از این بحران، با تحریم نسبی نیز روبه‌رو بوده‌ایم و محدوده‌های این تحریم ما را از سایر بازارهای دنیا جدا ساخته است، بنابراین این موضوع تا حدی به نفع ماست و ضربه‌ای در بخش بانکداری به آن وارد نمی‌شود.وی توضیح داد که اگر چه برای طرح‌های ملی قرار بود که وامهای خارجی بگیریم که به دلیل تحریم، سابق براین وامهای درخواستی به ما داده نمی‌شد و اکنون با وجود مشکل نقدینگی در این بانک‌ها چیزی را از دست ندادیم. وی معتقد است که در بورس هم به دلیل نداشتن ماهیت بین‌المللی، از این بحران خللی به بورس وارد نمی‌شود،چرا که نه سرمایه‌گذاری خارجی در بورس داریم و نه کارگزار خارجی، از این رو در بورس تاثیری مشاهده نخواهیم کرد.وی افزود: اما در مورد قیمت نفت و ارز تاثیرات غیرمستقیمی را لمس خواهیم کرد و از این بحران در این دو مورد به شدت به طور غیرمستقیم تاثیر می‌پذیریم.شایان آرانی گفت: بحران اخیر،رکود نسبی بر اقتصاد ایجاد می‌کند.وی ادامه داد: با توجه به این که قیمت بین‌المللی نفت در حال کاهش است و از سوی دیگر دلار در حال قوت‌گیری است، بنابراین از این دو زاویه با ضرر روبه‌رو می‌شویم.این کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: با کاهش درآمدهای نفتی و درآمدهای ارزی، دولت با کسری بودجه در طرح‌های خود مواجه خواهد شد که برای جبران آن یا باید پول به اقتصاد کشور تزریق کند (از طریق چاپ اسکناس) یا با فشار تورمی و ازدیاد بیکاری دست و پنجه نرم کنیم.وی معتقد است که این دولت است که می‌تواند با یک استراتژی دقیق مسیر حرکت اقتصادی را تعیین کند.
تقویت دلار مشکلی دیگر است
این کارشناس بازار سرمایه در کنار تحلیل‌های یاد شده عنوان کرد که قوی‌شدن دلار یک مشکل ایجاد می‌کند.قبل از تحریم به جایگزین کردن ارزهای غیردلاری روی آوردیم که اکنون با پدید آمدن این بحران مالی و تضعیف سایر ارزها در برابر دلار، مشکل ایجاد می‌کند.
وی گفت: این جایگزینی اگر ماهیت «درآمدزایی» داشته باشد، مشکل‌ساز است ولی اگر «هزینه‌زایی» بوده، به نفع ما تمام می‌شود.
شایان آرانی افزود: با توجه به اینکه همه فعالیت‌های ارزی را غیردلاری کرده‌ایم،اثر این اقدام در طولانی مدت مشخص می‌شود.
اثر بحران بر بورس تهران
وی خاطرنشان کرد: اثر بحران یاد شده در بورس نیز از طریق شرکت‌هایی که درآمدهای نفتی، گاز و به طور کلی انرژی دارند، نمایان می‌شود.به طبع با کاهش بهای نفت، درآمد حاصل از فروش محصولات این شرکت‌ها نیز کاهش می‌یابد و با تعدیل سود و کاهش قیمت در بازار سهام مواجه می‌شوند و بورس نیز به طور غیرمستقیم تحت‌الشعاع این تغییرات قرار می‌گیرد.در همین حال نظر یکی از کارشناسان بازار سرمایه در خصوص تاثیر بازارهای جهانی بر داخل کشور چنین است: «با توجه به اتصال قیمت‌های فلزاتی مانند مس و فولاد به LME، اثر تغییرات قیمت‌ها به‌طور مستقیم بر قیمت‌های محصولات داخلی مشخص می‌شود.»
رضا بختیاری در ادامه می‌گوید: از آنجا که ابزار مشتقه و رهنی در بازار سهام استفاده نشده است، بنابراین متغیرهای اصلی تحت تاثیر قرار می‌گیرند و ناگزیر بر سهام شرکت‌ها اثر می‌گذارد.وی همچنین معتقد است که اثرات بحران مالی بیشتر در قیمت ارز نمایان است که اگر در داخل تقویت شود، به نفع صنعت خواهد بود، اما آثار تورمی به دنبال خود دارد.وی در پاسخ به این پرسش که چه راهکاری را برای جلوگیری از ورود بحران به بازارهای داخلی پیشنهاد می‌کنید، گفت: اگر سیستم پولی را به بازار سرمایه اتصال دهیم و مانع از عرضه‌های متوالی خصوصی‌سازی شویم، این تغییرات احتمالی به بازار سهام سوق داده نمی‌شوند.بختیاری تصریح کرد: امید است که هیچ سیاست اشتباهی در بخش مسکن نیز پدید نیاید، زیرا حتی اگر بازار سهام از این بحران‌ها عبور کند و بخش مسکن به سمت رکود حرکت کند، در هر اقتصادی در بلندمدت همه بخش‌ها را به همان سو پایین می‌کشد.
بازار کم‌عمق بحرانی نمی‌شود
همچنین مشاور سابق بورس در این زمینه معتقد است: بازار سرمایه کشور به‌دلیل عمق کم، کوچک بودن و بالا نبودن سهام شناور آزاد هیچ گاه با بحران‌های مالی مشابه آمریکا مواجه نمی‌شود و فشاری به بازار نخواهد آمد، ولی اگر روزی دچار این بحران شد دولت به راحتی می‌تواند در این زمینه اقدام کند. هادی بیدختی،در گفت و گو با ایسنا با اشاره به بحران اخیر مالی جهان گفت: تاثیر بازار سرمایه ایران از بحران‌های مالی جهان به صورت مستقیم و غیرمستقیم است یعنی شرکت‌هایی که ماده اولیه محصول آنها تحت تاثیر قیمت‌های جهانی است به صورت مستقیم و شرکت‌هایی که سهام آنها را در اختیار دارند به صورت غیرمستقیم از بحران‌های مالی تاثیر می‌پذیرند.
وی خاطرنشان کرد: در صورتی‌که قیمت جهانی نفت و مواد معدنی به صورت ادامه دار کاهش داشته باشد در بودجه دولت تاثیرگذار بوده و مسلما اثر آن در کشور قابل مشاهده است و شرایط انقباضی را ایجاد می‌کند.
جلوگیری از فشار با دامنه نوسان
بیدختی گفت: به دلیل اینکه دامنه نوسان در بازار کشور وجود دارد اگر شاخص دچار افت شود حداقل سه‌درصد خواهد بود و اگر هم سهام منهای سه‌درصد و حجم مبنای آن معامله شود حداکثر روزی سه‌درصد کاهش می‌یابد و این برای جلوگیری از فشار مناسب است.
وی خاطرنشان کرد: در بورس‌هایی که اقتصاد آنها آزاد است مشاهده می‌شود که دولت در زمان مورد نیاز دخالت کرده و منابع وارد بازار می‌کند و این تفکر هم باید در کشور جا بیفتد و نباید به بورس به عنوان بازار رقیب نگاه شود و مردم باید از آن منتفع شوند. وی تاکید کرد: اگر می‌خواهیم بورس کشور بزرگ و فعال شود ابتدا باید سازوکارهای لازم در آن ایجاد شود ضمن اینکه به بورس به عنوان ابزار سرمایه‌گذاری مردم و جذب آنها و کمک در جهت طرح‌ها و برنامه‌های دولت مشاهده شود و تصمیمات در جهتی باشد که بورس و سرمایه‌گذاران دچار مشکل نشوند. وی در ادامه اضافه کرد: دولت باید شرکت‌ها را به صورت شفاف عرضه کند و در تصمیماتی که اتخاذ می‌کند چارچوب و برنامه خود را در عرضه‌ها مشخص کند تا با تصمیمات خاص و عجولانه ریسک‌های داخلی افزایش نیابد.
برنامه ریزی قبل از بین‌المللی شدن
همچنین رییس کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار گفت: باتوجه به اینکه بورس کشور در حال انجام اقدام‌های مناسب برای ورود به بازارهای بین‌المللی است باید برای مصون نگه داشتن بازار سرمایه از آسیب‌های این بازارها برنامه‌ریزی مناسب صورت گیرد.
اکبر زرگانی‌نژاد در گفت‌و‌گو با ایرنا، با اشاره به تقویت جنبه‌های بین‌المللی بورس کشور، افزود: براساس برنامه‌ها قرار است شرکت‌های ایرانی در بورس‌های خارجی و شرکت‌های خارجی در بورس کشور پذیرش شوند. وی با بیان آنکه، بین‌المللی شدن بورس کشور آسیب‌پذیری بازار سرمایه را افزایش می‌دهد، افزود: بازار سرمایه کشور باید قبل از ورود به بازارهای بین‌المللی راهکارهای مصون ماندن حداکثری از مشکلات را پیش‌بینی کند. این مقام مسوول با بیان آنکه بورس کشور به دلیل فعال نبودن در بازارهای بین‌المللی تاثیر مستقیمی از بحران مالی آمریکا نخواهد گرفت، اظهار داشت: با این وجود بحران مالی آمریکا به علت فعالیت برخی از شرکت‌های ایرانی در بازارهای سایر کشورها به طور غیرمستقیم تاثیرپذیر خواهد شد. به گفته زرگانی‌نژاد، تاثیر بحران مالی آمریکا در اقتصاد کشور جدی و گسترده نیست.
ارسال نظر