دارندگان اطلاعات نهانی به خوبی شناسایی نمی‌شوند

ایسنا- رییس اداره امور بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس از نبود امکانات لازم برای شناسایی معاملات متکی بر اطلاعات نهانی در بورس ایران انتقاد کرد.

محمود خواجه نصیر، رییس اداره امور بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس با اشاره به مقررات مربوط به معاملات متکی به اطلاعات نهانی در بازار اوراق بهادار، ویژگی‌های اطلاعات نهانی را مورد توجه قرار داد و گفت: اطلاعات نهانی افشا نشده مهم بوده و در تصمیم سرمایه‌گذار تاثیر‌گذار است و این اطلاعات ممکن است به یک یا چند ناشر مربوط باشد بنابراین سه ویژگی عدم افشا اطلاعات، اطلاعات مهم و تاثیر بر تصمیم سرمایه گذار، در قیمت سهم موثر است.

وی دارندگان اطلاعات نهانی را به دو دسته‌مستقیم و غیر‌مستقیم تقسیم کرد و با بیان اینکه نوع مقررات و تکالیف برای این دو دسته متفاوت است، افزود: دارندگان‌مستقیم اطلاعات نهانی به مناسبت موقعیت شغلی خود به آن دست می‌‌‌ یابند و دارندگان غیر‌مستقیم به واسطه هر نوع ارتباط با دارندگان‌مستقیم به اطلاعات دسترسی دارند.

وی اضافه کرد: در بحث مربوط به نظارت و کنترل در اطلاعات نهانی، مخالفان موضوع، ایجاد محدودیت معاملات متکی بر اطلاعات نهانی، نظریه جرم بدون قربانی، نظریه پاداش مدیریت و نظریه کارآمدی بازار را مطرح کرده و معتقدند که این امر رفاه کلی جامعه را کاهش داده و افزایش نوسان قیمت اوراق در هنگام اطلاعات نهانی را شامل می‌‌‌شود و مدیران را از مزایای مدیریت دور می‌کند؛ در حالی‌که موافقان موضوع معتقدند که اصل انصاف حکم می‌‌‌کند که همه به اطلاعات دست یابند، زیرا در غیر این‌صورت اعتماد سرمایه‌‌گذاران و قدرت نقد‌شوندگی کاهش یافته و کاهش اعتبار شرکت و تعارض با برنامه‌‌های شرکت در خصوص خرید سهم و تاخیر در انتقال اطلاعات را موجب می‌‌‌شود.

اعمال مکانیزم پیشگیرانه

خواجه نصیر با بیان اینکه طبق قانون بازار اوراق بهادار اشخاص دارای اطلاعات نهانی باید معاملات خود را گزارش داده و تمام پرونده‌های مشکوک به اطلاعات نهانی عموما به این افراد مربوط می‌‌‌شود، مکانیزم نظارتی معاملات نهانی را مورد توجه قرار داد و خاطرنشان کرد: طبق قانون، مکانیزم پیشگیرانه کنترل وضع معاملات و الزام شرکت‌ها به افشای اطلاعات و توقف معاملات در خصوص دارندگان اطلاعات نهانی اعمال می‌‌‌شود.

وی توضیح داد: بر اساس اقدامات پیشگیرانه، دارندگان اطلاعات نهانی باید تغییرات را ظرف ۲۵ روز به سازمان بورس ارسال کرده و ناشران مکلفند که دارندگان اطلاعات نهانی خود را اعلام کنند که تناقض اطلاعات ارسال شده قابل پیگیری و پیگرد است.

رییس اداره امور بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس در ادامه اظهار کرد: طبق قانون اوراق بهادار، بحث مربوط به اطلاعات نهانی و سو استفاده از اطلاعات تنها برروی اشخاص حقیقی اعمال می‌‌‌شود ولی اشخاص حقوقی نیز مورد بررسی قرار می‌‌‌گیرند.

ارسال سه پرونده به دادگاه

خواجه نصیر در مورد تعداد پرونده‌های مربوط به اطلاعات نهانی گفت: تاکنون سه پرونده مربوط به اطلاعات نهانی به دادگاه ارسال و یک پرونده منجر به صدور رای شده است. وی یکی از مشکلات مربوط به معاملات متکی بر اطلاعات نهانی را اثبات موضوع دانست و تاکید کرد: به دلیل عدم وجود سیستم شناسایی، اشخاص و افراد به خوبی شناسایی نشده و پروسه دقیقی در این مورد وجود ندارد، بنابراین پرونده‌های مربوط به اطلاعات نهانی و بررسی آنها جنبه پیشگیرانه دارد.

وی با بیان اینکه دستورالعمل معاملات مربوط به اطلاعات نهانی از ابتدای سال ۸۷ اجرایی شده است، اعلام کرد: اخذ اطلاعات از ناشران و بانک اطلاعاتی از ابتدای سال ۸۷ آغاز شده و اقدامات اجرایی در ۲ فاز در حال پیگیری است.

وی اضافه کرد: در حال حاضر ارسال فرم‌های مربوط به جمع آوری اطلاعات با مشکل مواجه است که با گسترش سیستم کدال و سیستم جمع آوری اطلاعات که به زودی آماده می‌‌‌شود، اطلاعات تمامی‌‌‌اشخاص به صورت الکتریکی جمع آوری خواهد شد.

کاربران کدال، دارندگان اطلاعات نهانی

وی در ادامه گفت: تعداد چهار هزار نفر دارندگان اطلاعات نهانی در بازار سرمایه کشور وجود داشته و بیشترین کاربران کدال دارندگان اطلاعات نهانی هستند. رییس اداره امور بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس یادآور شد: در شرکت بورس نیزبا ایجاد اداره نظارت، در راستای وظایف خودتنظیمی‌‌‌به صورت موازی به موضوع معاملات مبتنی به اطلاعات نهانی پرداخته می‌‌‌شود؛ به همین منظور سعی کردیم تا ابزارهای خود را به صورت کامل در اختیار شرکت بورس قرار دهیم تا جنبه پیشگیری از تخلفات ایجاد شود. به این ترتیب اطلاعات نهانی و معاملات غیر عادی در بازار شناسایی شده و گزارش آن به سازمان ارسال می‌‌‌شود، همچنین در بورس کالا هم در صدد هستیم که با شروع معامالات آتی، امکان کنترل بازار به صورت موازی با سازمان بورس فراهم شود. وی اطلاعات موجود در شرکت را به بمب خنثی نشده تشبیه کرد و افزود: طبق دستورالعمل افشای اطلاعات، افشای فوری بوده و به محض تولید باید از سوی ناشر منتشر شود، زیرا تمام افراد را در معرض صدمات ناشی از نشت اطلاعات قرار می‌‌‌گیرند. وی توضیح داد: برخی اطلاعات موجود در شرکت به شرط محرمانه نگه داشتن می‌‌‌تواند افشا نشود و اگر چنین اطلاعاتی در شرکت وجود دارد نباید مورد سوءاستفاده قرار گیرد و مسوولیت آن به عهده ناشر است.

شرکت‌های مشمول اصل ۴۴ضابطه‌مند شوند

همچنین محمد‌رضا پور‌ابراهیمی ‌‌‌در این زمینه اشکالات عرضه‌های اصل ۴۴ را مورد توجه قرار داد و گفت: شرکتی که مشمول واگذاری می‌‌‌شود، اطلاعات خود را به صورت کامل در اختیار سازمان بورس قرار نمی‌‌‌دهد. به عنوان مثال در شرکت مخابرات درخصوص پیش‌بینی سود، اشکال جدی وجود داشت و این اشکال نه به واسطه این است که دولت بخواهد شرکت‌ها را عرضه کند و منابع را گرفته و بازار را دچار تنش کند، بلکه دولت تصمیم به واگذاری شرکت‌های زیر مجموعه خود دارد ولی متاسفانه چسبندگی به بدنه دولت در شرکت‌ها وجود دارد. وی به تهیه آیین‌‌نامه مربوط به شرکت‌های اصل ۴۴ در شورای عالی بورس اشاره کرد و افزود: در این آیین‌‌نامه، شرکت‌های مشمول اصل ۴۴ همانند سایر شرکت‌هایی که پذیرش می‌شوند، ضوابط را اعلام می‌‌‌کنند.

قانون برای همه

عضو شورای عالی بورس تصریح کرد: متاسفانه در یکسال گذشته شرکت خصوصی وارد بورس نشده و این جای تاسف است؛ زیرا در حال حاضر زورمان به بخش خصوصی رسیده است تا ضوابط را به طور دقیق رعایت کند و در حوزه سیاست گذاری در شورای عالی بورس تمام ضوابطی که قانون معین کرده مربوط به بخش خصوصی است، در حالی که بخش دولتی هم باید این قوانین را رعایت کند.

به اعتقاد وی سازمان بورس به عنوان مجری فعالیت‌‌های بازار سرمایه در بخش نظارت با قدرت و صلاحیت بیشتری این کار را انجام دهد؛ زیرا فضای موجود در کشور به این جمع بندی رسیده است ولی اقدامات صورت گرفته پاسخگوی وضعیت فعلی بازار سرمایه نیست، لذا پیشنهاد این است که در چهارچوب حوزه نظارت فرآیند بهتری صورت گیرد، بنابراین آمادگی لازم در شورای عالی بورس وجود دارد تا پیشنهاد مورد نظر سازمان بورس در شورا به تصویب برسد.