گروه بورس- در آستانه نزدیک شدن به زمان اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده، جامعه حسابداران رسمی با همکاری سازمان امور مالیاتی روز چهارشنبه هفته جاری همایش آشنایی با مالیات بر ارزش افزوده و حسابداری آن را در مرکز همایش‌های رازی تهران برگزار می‌کند.

به این منظور گفت‌و‌گویی با نظام‌الدین ملک‌آرایی، دبیرکل جامعه حسابداران رسمی ایران انجام شده که از نظرتان می‌گذرد: اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده از اول مهر ماه ۱۳۸۷

قانون مالیات بر ارزش افزوده از چه تاریخی قابلیت اجرا پیدا می‌کند؟

قانون مالیات بر ارزش افزوده پس از چند سال کار کارشناسی در اردیبهشت ۱۳۸۷ تصویب و برای اجرا به وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ شد. برابر قانون مزبور تاریخ اجرای آن اول مهر ماه ۱۳۸۷ است.

هدف از اجرای این قانون چیست؟

این قانون به منظور شفاف‌سازی سیستم مالیاتی کشور و بهبود حسابدهی مالیاتی به اجرا در می‌آید.

مالیات بر ارزش افزوده چه نوع مالیاتی است؟

این قانون اساسا نوعی مالیات غیرمستقیم را به صورت مالیات برمصرف به وجود آورده است. بدین معنا که مصرف‌کننده نهایی کالا و خدمات است که متحمل مالیات می‌شود و عملا تولیدکنندگان کالا و عرضه‌کنندگان خدمات هیچ نوع مالیاتی از این بابت نمی‌پردازند.

با این توضیح نقش تولید‌کنندگان کالا و عرضه‌کنندگان خدمات در ارتباط با اجرای این قانون چیست؟

نقش واسطه دارند. یعنی به نیابت از سازمان امور مالیاتی کشور از خریداران کالاها و استفاده‌کنندگان خدمات خود مالیات و عوارض موضوع این قانون را وصول می‌کنند، نزد خود نگه می‌دارند و در پایان دوره مالیاتی با سازمان مالیاتی کشور تسویه می‌کنند.

مطالبات و بدهی‌هایی که در اجرای این قانون به وجود می‌آید چگونه با سازمان امور مالیاتی کشور تسویه می‌شود؟

تولید‌کنندگان کالا و عرضه‌کنندگان خدمات مکلفند با تنظیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده در پایان هر دوره سه ماهه، دو ماهه یا یک ماهه میزان طلب یا بدهی خود را از بابت اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده مشخص کنند. اگر بدهی داشته باشند باید ظرف مدت مقرر در قانون به سازمان امور مالیاتی کشور بپردازند. اما اگر مطالباتی داشته باشند مختارند آن را مطالبه یا به عنوان پیش پرداخت مالیات بر ارزش افزوده تلقی کنند. بدین ترتیب مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات تکلیفی نیز به شمار می‌آید.

نرخ مالیات بر ارزش افزوده چند در صد است؟

خریدار کالا یا استفاده کننده از خدمات علاوه بر بهای کالا یا خدمات باید به میزان ۳‌درصد مالیات و عوارض پرداخت کند که ۵/۱‌درصد آن مالیات بر ارزش افزوده و ۵/۱‌درصد بقیه تحت عنوان عوارض شهرداری‌ها و دهیاری‌ها اخذ می‌شود. البته برخی از کالاها با نرخ‌هایی غیراز ۵/۱‌درصد مشمول این قانون هستند که سیگار و محصولات دخانی و بنزین هواپیما و نفت سفید و نفت گاز از آن جمله‌اند.

آیا مالیات بر ارزش افزوده از همه کالاها و خدمات اخذ می‌شود؟

خیر. طبق ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده برخی از کالاها و خدمات نظیر: محصولات کشاورزی فرآوری نشده، نان، گوشت، شیر، پنیر، شیر خشک مخصوص تغذیه نوزادان، بذر، نهال و سموم نباتی، فرش دستباف، فعالیت‌های آموزشی، خدمات بانکی و اعتباری، حمل و نقل مسافری درون و برون شهری و بسیاری دیگر از کالاها و خدمات از شمول مالیات بر ارزش افزوده معاف شده‌اند.

آیا صادرات کالاها و خدمات مشمول مالیات برارزش افزوده می‌شوند؟

طبق ماده ۷ قانون مالیات بر ارزش افزوده صادرات کالاها و خدمات برخلاف واردات آنها،نه تنها مشمول مالیات بر ارزش افزوده نیست بلکه هر گونه مالیات بر ارزش افزوده و عوارض شهرداری‌ها و دهیاری‌ها که در مراحل تولید و عرضه آنها پرداخت شده باشد نیز به وسیله صادرکننده قابل استرداد از سازمان امور مالیاتی کشور است.

آیا سازمان امور مالیاتی کشور برای اجرای این قانون تجهیز شده است؟

با نگرش به گستردگی دامنه شمول این قانون تدابیر لازم برای گروه‌بندی مشمولین قانون، دعوت یا فراخوان مشمولین برای ثبت نام، اطلاع‌رسانی همگانی و تبلیغات برای شناساندن قانون، آموزش مسوولین مالیاتی و مودیان و وظایف گوناگون دیگری بر دوش سازمان امور مالیاتی کشور نهاده شده است. این سازمان از مدت‌ها پیش اقدام به آماده‌سازی‌هایی کرده است که امید می‌رود با موفقیت همراه باشد.

آیا تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده کار دشواری خواهد بود؟

خیر. تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده کاری ساده اما نیازمند آماده بودن اطلاعات مربوط به مالیات‌ها و عوارض دریافتی و پرداختی طی دوره مالیات بر ارزش افزوده است.

آیا لازم است که دستورالعمل خاصی برای حسابداری مالیات بر ارزش افزوده تهیه شود؟

بله. نحوه ثبت و ضبط درست مالیات‌های پرداختی و دریافتی و عوارض دریافتی و پرداختی و گزارشگری دوره‌ای مالیات‌ها و عوارض موضوع این قانون نیازمند تهیه دستور‌العمل خاص است. جامعه حسابداران رسمی‌ایران با مشارکت سازمان امور مالیاتی کشور تدوین این دستورالعمل را در دست اجرا دارد که امیدوارم پیش از اجرای این قانون آماده شود.

آیا به حسابرسی مالیات بر ارزش افزوده در این قانون اشاره شده است؟

بله. مودیان موضوع این قانون می‌توانند تنظیم گزارشات حسابرسی مالیات بر ارزش افزوده را به سازمان حسابرسی یا حسابداران رسمی‌ عضو جامعه حسابداران رسمی ‌ایران ارجاع کنند. این گونه گزارش‌ها بدون رسیدگی مورد قبول سازمان امور مالیاتی کشور خواهد بود. علاوه براین سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند حسابرسی مالیات بر ارزش افزوده اشخاص حقیقی و حقوقی را به سازمان حسابرسی و موسسات عضو جامعه حسابداران رسمی ‌ایران واگذار کند.