برای نخستین بار طی یک دهه اخیر رخ داد
تحقق کامل درآمد خصوصیسازی در یک سال
اما با آنکه بورس، فرابورس، مزایده و مذاکره چهار روش متداولی است که خصوصیسازی برای واگذاری سهام شرکت‌های دولتی در سال‌های گذشته در پیش گرفته، واگذاری‌های رد دیونی که معنای آن تسویه دیون دولت با نهادها و سازمان‌های مختلف است، در کنار واگذاری‌های سهام عدالتی و ترجیحی کارکنان سبب شد، تا همواره آمار منتشره از خصوصیسازی روایتگر اوضاع خوب روند واگذاری‌ها در کشور باشند، حال آنکه هنوز بنگاه‌های اقتصادی زیادی هستند که فقط نامشان در لیست واگذاری‌ها به چشم می‌خورد و هنوز خبری از عرضه سهام یا واگذاری آنها نیست. در این حال بررسی عملکرد خصوصیسازی طی یک دهه اخیر هرچند با واگذاری‌های رد دیونی، سهام عدالتی و ترجیحی کارکنان عجین شده، اما حاکی از بهبود وضعیت در این بخش مهم از اقتصاد حداقل در بخش آماری دارد.
اما نکته مهم دو رکورد خصوصیسازی در اولین سال دهه 90 است، رکورد اول واگذاری‌های بیش از 23 هزار میلیارد تومان سهام بدون واگذاری حتی یک برگه سهام عدالت در سال 90 و دیگری تحقق 112 درصدی بودجه خصوصیسازی برای نخستین بار طی یک دهه اخیر. آن هم در شرایطی که خصوصیسازی یک دهه اخیر هیچ گاه نتوانسته بود که بودجه خود را به طور کامل محقق کند.
بنابر این گزارش سازمان خصوصیسازی در عملکرد ۱۰ ساله خود مبلغ ۱۰۳ هزار و ۵۰۳ میلیارد تومان از واگذاری سهام به بخش خصوصی، حوزه تعاون (سهام عدالت) و در قالب رد دیون دولت کسب کرده است.
روایتی از یک دهه خوب
بررسی آخرین آمار منتشر شده از سوی خصوصیسازی حاکی از آن است که در مقایسه آماری مربوط به دهه ۸۰ آمار مربوط به سال ۸۶ با ثبت واگذاری‌های خصوصیسازی به ارزش ۲۴ هزار و ۹۹۴ میلیارد تومان در صدرنشینی معاملات این دوره قرار گرفت. این در حالی است که بیش از ۷۰ درصد از واگذاری‌های سال مزبور مربوط به بخش تعاون بوده است، به طوری که ارزش واگذاری‌های سهام عدالت در سال ۸۶ معادل ۱۷ هزار و ۷۴۴ میلیارد تومان اعلام شده است. از سویی دیگر در سال ۹۰ ارزش کل سهام واگذار شده، توسط این سازمان معادل ۲۳ هزار و ۲۹۴ میلیارد تومان بوده است. این در حالی است که در سال گذشته هیچ واگذاری سهام عدالتی در کارنامه خصوصیسازی به چشم نمی‌خورد و به این ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که سال ۹۰ سال رکوردزنی خصوصیسازی در کل دهه گذشته بوده است. چراکه بدون واگذاری سهام عدالت درآمد بیش از ۲۳ هزار میلیارد تومانی برای خصوصیسازی در این سال به ثبت رسیده است.
همچنین ارزش سهام واگذار شده در طی سال‌های 80 تا 89 به ترتیب معادل 7/20 میلیارد تومان، بیش از 341 میلیارد تومان، 972 میلیارد تومان، بیش از 649 میلیارد تومان، 76 میلیارد تومان، بیش از دو هزار و 539 میلیارد تومان، 21 هزار و 494 میلیارد تومان ، 17 هزار و 902 میلیارد و 12 هزار و 118 میلیارد تومان بوده است که این ارقام بدون در نظر گرفتن واگذاری‌های سال 86 بوده است.
آمارهای اساسی چه می‌گوید؟
در همین حال، آمارهای اساسی عملکرد مقایسه‌ای سازمان خصوصیسازی در طی 10 سال گذشته حاکی از آن است که بیشترین ارزش سهام واگذار شده مربوط به بخش خصوصی بوده است، به طوری که 33 هزار و 365 میلیارد تومان از محل واگذاری به این بخش درآمد کسب شده است.
همچنین ارزش کل واگذاری‌های مربوط به سهام عدالت و رد دیون دولت به ترتیب معادل ۳۴ هزار و ۲۱۱ میلیارد تومان و ۲۵ هزار و ۲۲ میلیارد تومان بوده است. در همین حال، عملکرد مقایسه‌ای سهام واگذار شده به بخش خصوصی در طی سال‌های ۸۴ تا ۹۰ حاکی از آن است که در مجموع این ۷ سال سهام ۴۸۳ شرکت به بخش خصوصی واگذار شده است که ارزش این واگذاری‌ها معادل ۳۱ هزار و ۳۹۹ میلیارد تومان بوده است.
همچنین در این مقایسه سال 88 با ارزش سهام واگذار شده 11 هزار و 988 میلیارد تومانی به بخش خصوصی، رکوردشکن بوده است، این در حالی است که در دیگر سال‌ها ارزش سهام واگذار شده به بخش خصوصی کمتر از 5 هزار میلیارد تومان بوده است که علت این رشد بی‌سابقه در سال 88 نیز مربوط به واگذاری بلوکی سهام شرکت مخابرات و پالایش نفت اصفهان در مهرماه این سال است.
جزئیات عملکرد سال ۹۰
همچنین کارنامه سازمان خصوصیسازی در سال 90 نمایانگر این است که این سازمان 4 هزار و 847 میلیارد تومان سهم دولتی را به وکالت از 68 شرکت مادرتخصصی به بخش خصوصی واگذار کرده است.
افزون بر این، در سال گذشته ارزش واگذاری‌های این سازمان بابت رد دیون دولت معادل ۱۸ هزار و ۴۴۸ میلیارد تومان بوده است که سه هزار و ۸۰ میلیارد تومان از این مبلغ مربوط به رد دیون دولت به بخش عمومی، دو هزار و ۳۲۰ میلیارد تومان مربوط به رد دیون دولت به پیمانکاران و مشاوران، ۱۲ هزار و ۱۰۷ میلیارد تومان مربوط به رد دیون به بانک‌ها، ۸۹۸ میلیارد تومان تهاتر و ۴۰ میلیارد تومان مربوط به سایر رد دیون‌های دولت بوده است.
تحقق اهداف درآمدی
در همین حال آمارهای منتشره از سوی سازمان خصوصیسازی حاکی از آن است که در میان ۱۰ سال گذشته سال ۹۰ به عنوان تنها سالی شناخته شده است که سازمان خصوصیسازی فراتر از پیش‌بینی تحقق درآمد در نظر گرفته شده در بودجه حرکت کرده و با ثبت ۱۱۲ درصد تحقق درآمد در این زمینه روبه‌رو شده است. بر این اساس، سازمان خصوصیسازی در سال گذشته درآمد پیش‌بینی شده در بودجه خود را مبلغ ۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته بود که با پوشش ۱۱۲ درصدی مبلغ ۵ هزار و ۵۷ میلیارد تومان به خزانه واریز کرده است.
اما در بررسی بودجه خصوصیسازی در این سال مشاهده می‌شود که به دلیل تهاتر مطالبات قرارگاه خاتم‌الانبیا، بابت احداث «سد گتوند» با بدهی‌های این نهاد با سازمان خصوصیسازی و همچنین تهاتر حساب بدهی وزارت نیرو به بنیاد مستضعفان با بدهی شرکت‌های زیرمجموعه این بنیاد به سازمان خصوصیسازی و از طرفی دیگر تهاتر بدهی وزارت راه و شهرسازی به بنیاد مستضعفان بابت احداث آزادراه تهران- شمال با بدهی شرکت‌های زیرمجموعه این بنیاد به سازمان خصوصیسازی، عملا مبلغ قابل واریز به خزانه تا پایان سال گذشته با حدود یک هزار میلیارد تومان افزایش به حدود 6 هزار میلیارد تومان خواهد رسید.
از طرفی دیگر، کارنامه خصوصیسازی طی ۱۰ سال گذشته حاکی از این است که این سازمان در دوره مزبور تعداد ۶ میلیارد و ۸۶۷ میلیون سهم به ارزش یک هزار و ۱۳۴ میلیارد تومان را به صورت ترجیحی واگذار کرده است که واگذاری ۱۴ میلیون سهم مزبور در طی سال گذشته صورت گرفته است. این امر نشان‌دهنده عملکرد نه چندان مطلوب این سازمان در واگذاری سهام ترجیحی در طی سال ۹۰ بوده است. سهامی که متعلق به کارکنان شرکت‌های واگذار شده است.
همچنین با توجه به اینکه سازمان خصوصیسازی در ابتدای هر سال فهرست شرکت‌های قابل واگذاری را اعلام می‌کرده، اما تاکنون آماری از جزئیات واگذاری سال 91 به چشم نمی‌خورد و تنها معاون سازمان خصوصیسازی طی اظهارات مطرح شده بیان کرده است که این سازمان در نظر دارد در سال جاری سهام 100 شرکت از جمله پالایش نفت بندرعباس و هلدینگ خلیج‌فارس را عرضه کند.
ارسال نظر