دکتر موسی بزرگ‌اصل*

مجموع درآمد موسسات حسابرسی در سال ۱۳۸۹ نسبت به سال ۱۳۸۸ حدود ۴۰ درصد رشد داشته، اما رشد تعداد موسسات حدود ۱۶ درصد است. تفاوت این دو رقم بیانگر افزایش درآمد موسسات موجود است. اما این افزایش به سمت چه موسساتی رفته است؟۵۷ درصد مجموع درآمد موسسات حسابرسی متعلق به ۲۱ درصد از موسسات است و ۷۹ درصد دیگر تنها ۴۳ درصد درآمد را در اختیار دارند. این آمار نشان می‌دهد افزایش قابل ملاحظه درآمد حرفه توسط تعداد اندکی از موسسات جذب شده است و بقیه موسسات که در حدود ۱۷۰ موسسه است درآمد مناسبی ندارند.روند موجود نشان می‌دهد اکثریت موسسات حسابرسی دارای مشکل مالی هستند و افزایش درآمد حرفه در مجموع تاثیر زیادی بر وضعیت مالی آنها ندارد. این مساله یک خطر بزرگ برای حرفه است و نیاز به موشکافی دارد.اگر رشد درآمد موسساتی که درآمد بیشتری کسب کرده‌اند به دلیل کیفیت کار و سابقه آنها باشد این موضوع توجیه‌پذیر است. اما در صورتی که جذب مشتری براساس روابط باشد، آنگاه پایه رشد یک موسسه، غیرمنصفانه و مغایر آیین‌رفتار حرفه‌ای است.مساله‌ مهم‌تر این است که صدای موسسات کوچک در شورای عالی به گوش نمی‌رسد و مشخص نیست که آیا توزیع درآمد حرفه منصفانه و متکی به ضوابط حرفه‌ای است یا خیر؟درآمد موسسات حسابرسی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های رشد حرفه است. موسسات حسابرسی برای جذب، حفظ و آموزش نیروی انسانی توانمند و همچنین تدوین روش‌های حسابرسی برای گردآوری شواهد کافی و مناسب طبق استانداردهای حسابرسی، متکی به درآمد خود می‌باشند. لذا این شاخص باید از جنبه‌های مختلف مورد توجه قرار گیرد که یکی از این جنبه‌‌ها چگونگی توزیع این درآمد است. نرخ حق‌الزحمه حسابرسی نسبت به مجموع دارایی‌ها و درآمدها و سایر شاخص‌های فعالیت واحدهای مورد رسیدگی از جمله عوامل مهم دیگری است که لازم است نسبت به اصلاح آن اقدام شود.

* عضو هیات عامل سازمان حسابرسی