رشد قیمت کالاها بر دارایی‌های مالی چه تاثیری می‌گذارد؟
سهامداران در برابر «تورم»
گروه بورس- اعظم شریفی: بازار سرمایه این روزها با چالش جدیدی در روند فعالیت خود مواجه شده است. این چالش که در نگاه اول ارتباط آن با بازار سرمایه مستقیم به نظر نمی‌رسد، رشد روزافزون سطح عمومی قیمت‌ها یا همان تورم است؛ عاملی که به تکاپوی سرمایه‌گذاران برای حرکت به سمت دارایی‌های سودآور‌تر منجر شده و بازدهی مورد انتظار سهامداران بورس را افزایش داده است. اما آیا به راستی فشار تورمی در اقتصاد کشور برای بازار سرمایه نامناسب است؟ اثرات این وضعیت بر فعالیت‌های شرکت‌های بورسی چیست و سهامداران چگونه باید این متغیر را در فعالیت خود در بازار سهام لحاظ کنند؟ پاسخ به این پرسش‌ها در گزارش پیش رو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
تورم لزوما ارزش سهام را کاهش نمی‌دهد
یک کارشناس ارشد بازار ضمن مخالفت با اینکه افزایش تورم موجب کاهش قیمت سهام می‌شود، گفت: باید توجه داشت با افزایش تورم، برخی بنگاه‌های اقتصادی و از جمله شرکت‌های حاضر در بورس قادر خواهند بود متناسب با افزایش هزینه‌های تولید، نرخ فروش محصولات و در نتیجه سودآوری خود را افزایش دهند. دکتر اقبال‌نیا افزود: حتی اگر افزایش فروش را به اندازه رشد هزینه‌ها فرض کنیم؛ باز هم با ثابت باقی ماندن حاشیه سود، بازدهی شرکت افزایش می‌یابد. بنابراین به اعتقاد من، اثر کاهنده تورم بر بورس صرفا جنبه مقطعی و کوتاه‌مدت داشته و در میان مدت با رشد سود شرکت‌ها، ارزش ذاتی سهام دچار کاهش نمی‌شود.وی افزود: بخشی از بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران در بورس بابت جبران تورم است. اگر این بخش را به صورت مجزا در نظر بگیریم، به نظر می‌رسد با تورم ۲۰ درصدی کنونی، قیمت‌های سهام منطقی و در محدوده ارزش ذاتی است. در شرایط کنونی، صرف ریسک بازار سهام به دلیل ابهامات سیستماتیک ناشی از عدم ثبات در سیاست‌های کلان اقتصادی و سیاسی کشور افزایش یافته است و نوسانات بازارهای موازی ارز و سکه هم مزید بر علت شده است. اقبال‌نیا تاکید کرد: همین امر موجب می‌شود تا سهامداران بازده بالاتری را نسبت به سابق مطالبه کنند که بخشی از آن بابت فضای تورمی کشور و بخش دیگر برای جبران ریسک‌های سیستماتیک (بیرونی) است.
بورس و تغییر نرخ سود بانکی
اقبال‌نیا در پاسخ به اینکه تغییر نرخ سود چگونه بر بورس تاثیرگذار است؟ گفت: چنانچه نرخ سود بانکی افزایش یابد؛ P/E بازار پول کاهش می‌یابد که به معنای جذابیت بیشتر بازار پول نسبت به گذشته است. در نتیجه در این حالت با تقویت جذب سپرده بانکی به عنوان یک بازار رقیب، در کوتاه‌مدت P/E بازار سرمایه هم کاهش خواهد یافت. اما این امر لزوما به معنای کاهش ارزش ذاتی سهام نیست یعنی با وجود آنکه سهامداران در تنزیل سودهای آتی از نرخ تنزیل بالاتری استفاده می‌کنند؛ اما چون سودهای نقدی به دلیل شرایط تورمی افزایش دارد، ارزش ذاتی سهام لزوما کاهش نخواهد یافت. اقبال‌نیا در همین حال افزود: طبیعی است با افزایش تورم، ارزش جایگزینی دارایی‌ها هم افزایش یابد. باید توجه داشت رشد قیمت سهام در شرایط تورمی صرفا جنبه اسمی داشته و بازده واقعی (تورم‌زدایی شده) سهامداران، با ثابت فرض کردن سایر پارامترها، معادل صفر است.اقبال‌نیا درخصوص پیش‌بینی میزان تورم و واکنش بازار سرمایه به آن در سال آینده گفت: تورم کشور معلول پارامترهای اقتصادی بسیاری است. اما مسلما چنانچه شرایط کنونی ادامه یابد با رشد نقدینگی و عدم سامان دادن به نقدینگی‌های سرگردان شاهد افزایش تورم خواهیم بود. اقبال‌نیا درخصوص انتفاع وزیان ناشی از تورم صنایع مختلف گفت: بیشترین زیان در این شرایط مربوط به صنایعی است که به علت رقابت شدید یا عدم کشش‌پذیری قیمت، قادر به افزایش نرخ فروش محصولات خود متناسب با رشد هزینه‌ها نیستند. از سوی دیگر، کالاهای حیاتی یا کالاهایی که افزایش قیمت آنها با مقاومت و حساسیت کمتری از جانب مردم و دولت همراه است، بیشترین سود را خواهند برد. در این میان، صنایع صادراتی که تولید آنها بیش از نیاز داخلی است بیشترین انتفاع را از شرایط کنونی کسب می‌کنند.
کدام نوع تورم برای بورس مضر است؟
یک پژوهشگر بازار سرمایه با اشاره به مفهوم تورم گفت: در تعریف عمومی می‌توان تورم را بالا رفتن نامتناسب و همه‌گیر قیمت کالاهای مختلف، به گونه‌ای که قیمت اجناس به طور مداوم رشد کرده و نیز انتظار بازگشت قیمت‌ها به گذشته وجود نداشته باشد، تعریف کرد. سید مهدی سدیدی گفت: اگر تورم ناشی از فشار تقاضا باشد و ظرفیت‌ها و نهاده‌های تولید در تحریم و مخاطره نباشند، این تورم با افزایش تولید مهار شده و نرخ بیکاری به شدت کاهش می‌یابد و نهایتا رفاه عمومی را به همراه خواهد داشت. اما اگر تورم رکودی باشد یا ناشی از فشار هزینه‌ای، آنگاه شرایط کاملا متفاوت است؛ یعنی وضعیتی که تورم از افزایش یکباره هزینه‌های تولید و کاهش عرضه ناشی می‌شود. وی خاطرنشان کرد: در این شرایط عرضه به نسبت تقاضا کاهش یافته و موجب افزایش قیمت شده است. به این ترتیب قیمت تمام‌شده تولید به شدت بالا رفته و با توجه به «کشش‌پذیری قیمت» (قابلیت جایگزینی کالاها توسط مصرف‌کننده)، حاشیه سود عملیاتی شرکت‌ها کاهش می‌یابد. در این حالت شرکت یا باید تعدیل‌های کارگری انجام دهد یا آنکه سود خالصش کاهش یابد که در این صورت با توجه به رابطه مستقیم ارزش سهام و EPS (سود هر سهم)، شاهد کاهش قیمت‌های سهام خواهیم بود.سدیدی یادآور شد: بنابراین، هر نوع تورم که ناشی از رکود باشد و از افزایش هزینه‌های تولید نشات گرفته باشد، ارزش ذاتی سهام را دستخوش تاثیر منفی می‌کند. به این ترتیب می‌توان گفت تحلیل نوع تورم در محاسبه و تاثیر به ارزش ذاتی سهام بسیار اساسی است. این پژوهشگر بازار سرمایه با بیان اینکه به سادگی نمی‌توان تاثیر ثبت تورم بر رشد ارزش دارایی شرکت‌ها و رشد بلندمدت قیمت سهام را مورد قبول قرار داد، خاطرنشان کرد: در تحلیل وضعیت مالی و اقتصادی بنگاه‌ها باید نگاه همه‌جانبه داشت. آنچه مشخص است تورم کشور اکنون در حالت رشد شتابان قرار دارد و در این وضعیت هزینه‌های توسعه‌ای شرکت‌ها افزایش می‌یابد. تورم شتابان، ذخیره‌های استهلاک اخذ شده را بی‌ارزش و ناچیز می‌کند و اهداف توسعه‌ای بنگاه را به خطر می‌اندازد.
حرکت نقدینگی را مدنظر قرار دهید
سیدمهدی سدیدی تاکید کرد: در شرایط فعلی تحلیل بازار سرمایه بدون تحلیل جریان نقدینگی، تحلیلی عبث و بی‌مورد است. به نظر می‌رسد تغییرات قیمتی بورس تهران بیش از آنکه به عوامل بنیادی و ذاتی وابسته باشد به تاثیر جریان نقدینگی و حرکت آن در کشور وابسته است. به طوری که در نیمه دوم دی‌ماه شاهد بودیم که محدودیت سوداگری در بازار ارز نقدینگی را به سمت بازار سرمایه سوق داد.اما در بلندمدت تورم رکودی بازار سرمایه را تحت تاثیر منفی قرار داده و آثار زیانبار خود را به جای خواهد گذاشت، مگر آنکه حجم نقدینگی سرگردان به نحوی مهار شود. وی در پایان گفت: افزایش هزینه‌های مبادلات به علت تحریم‌های بانکی تهدید دیگری برای تولید و در نهایت بازار سرمایه در بلندمدت خواهد بود.
نتایج متضاد تورم در کوتاه‌مدت و بلندمدت
یک تحلیلگر دیگر بازار سرمایه با اشاره به اثر تورم بر ارزش ذاتی سهام گفت: پر واضح است که تورم مانند سایر عوامل غیر مترقبه ریسک بازار را دستخوش تغییر می‌کند؛ انعطاف‌پذیری هر سهم نسبت به امکان افزایش قیمت محصول نهایی و نیز تغییر در ارزش دارایی‌های شرکت اثر مستقیم در اقبال سرمایه‌گذاران به یک سهم دارد و باعث می‌شود طبقه‌بندی سهام در بازار از طیف بی‌کشش تا دارای کشش بی‌نهایت در برابر تورم متفاوت باشد.میثم کریمی تاکید کرد: در شرایطی که رشد تورم با عدم شفافیت در سیاست‌های دولت همراه است، ترس از تورم مضاعف شده و این وضعیت در کنار سایر عوامل بیرونی نظیر آشفتگی در بازارهای سکه و ارز، قیمت سهام را سمت پایین سوق می‌دهد.میثم کریمی در خصوص تاثیر تغییر نرخ سود بانکی بر تورم هم معتقد است که این اقدام هم منجر به مهار جدی رشد قیمت‌ها نخواهد شد.این تحلیلگر بازار سرمایه درخصوص تاثیر تورم بر افزایش ارزش دارایی شرکت‌ها و رشد قیمت سهام در بلند مدت گفت: با رشد تورم، احتمال افزایش دارایی یک شرکت و در نتیجه رشد قیمت سهام آن در کوتاه‌مدت بسیار زیاد است زیرا با افزایش تورم ارزش آنی دارایی‌ها به ناگاه افزایش نشان می‌دهد؛ اما در بلندمدت شرکت آرام‌آرام توان جایگزینی دارایی‌هایش را از دست می‌دهد و لذا به مانند سایر فعالان اقتصادی جامعه از تورم آسیب دیده و رشد منفی در قیمت سهام به‌وجود می‌آید.به هر حال هر چه نرخ تورم بالاتر برود، نرخ بازده مورد انتظار سهامداران نیز افزایش می‌یابد و این بازخورد منفی می‌تواند منجر به دلسردی و کاهش رونق بازار سهام گردد.
تصمیم منطقی در شرایط تورمی چیست؟
میثم کریمی با تایید اینکه در فضای تورمی‌در صورتی که شرکت‌ها بتوانند درآمدهای فروش را بیش از تورم افزایش دهند، سودآوری مستعد رشد خواهد بود، ادامه داد: اگر برای نوسان گیری به بازار نگاه کنیم، تورم می‌تواند به نفع سهامداران باشد.
از نظر این کارشناس در فضای تورمی دارو، سیمان، فلزات و اکثر صنایعی که با نرخ ارز به طور مستقیم درگیرند آسیب می‌بینند. کریمی در پایان به سهامداران توصیه کرد در شرایطی که ممکن است آتش تورم شعله‌ورتر شود و قدرت خرید سرمایه از میان رود، بهترین راهکار این است که سبدی از دارایی‌های مالی مانند ارز، سهام ترکیبی از صنایع مختلف و طلا تشکیل دهند و از تمرکز بر یک نوع دارایی بپرهیزند.
ارسال نظر