نبض بازار سهام را چه کسی چک می کند؟
زیر و بم معاملات بورس تهران از زبان ناظر
گروه بورس- اعظم شریفی- علیرضا باغانی: «صحبت از ناظر بازار است، یعنی نزدیک‌ترین مقام اجرایی و نظارتی بورس به سهامداران...»
عکس: آکو سالمی
گروه بورس- اعظم شریفی- علیرضا باغانی: «صحبت از ناظر بازار است، یعنی نزدیک‌ترین مقام اجرایی و نظارتی بورس به سهامداران...» فعالان بازار سرمایه ایران سالیان متمادی است به حضور ناظر معاملات در تالار شیشه‌ای بورس تهران عادت کرده‌اند، ناظری که زیر و بم معاملات روزانه بورس تهران را از زیر ذره‌بین خود نگاه می‌کند و نبض لحظه‌ای بازار سرمایه را می‌گیرد. اما چندی است که در کف تالار حافظ دیگر از ناظر بازار خبری نیست؛ اهمیت کار ناظر آنقدر بالا رفته که شرکت بورس تهران مدتی است جایگاه ناظر را به معاونت عملیات و نظارت بازار ارتقا داده است تا بدین شکل، نهاد اجرایی بازار هم بتواند دوشادوش سازمان بورس بخشی از وظیفه سنگین نظارت بر بازار را بر عهده گیرد. در گفت‌وگو با علی صحرایی، معاون عملیات و نظارت بر بازار به بررسی آخرین تحولات نظارتی شرکت بورس پرداخته‌ایم، فردی که کار پراضطراب و مهمی را در بورس بر عهده دارد، اما این استرس در چهره آرام وی هیچ گاه هویدا نیست. او در این گفت‌وگو از همه چیز در حوزه عملیاتی بازار سخن می‌گوید، از ضرورت ادامه حجم مبنا و دامنه نوسان تا چالش‌های معاملات «ددد»، نحوه ارتباط با سازمان بورس، گشایش و توقف نمادها و سوالات مهم دیگر معامله‌گران... . این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:
جناب صحرایی! فعالیت خود را در بورس اوراق بهادار از چه سالی و در چه سمتی آغاز کردید؟
از سال ۷۸ در سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران، در قسمت ناشران و بررسی طرح‌ها، سپس در بخش بازرسی و نظارت بر بازار مشغول به کار شدم. ضمن اینکه در ساختار قبلی واحد نظارت و پذیرش با هم بود و به این ترتیب تمام کارهای عملیاتی مربوط به بازار سرمایه را به جز بخش پشتیبانی انجام داده‌ام. همچنین از سال ۸۵ و در ساختار جدید بازار سرمایه ابتدا به عنوان مدیر بازار و سپس در حوزه معاونت بازار فعالیت می‌کنم.
ناظر بازار یعنی چه و اساسا وظیفه ناظر بازار چیست؟
در بورس چیزی به عنوان ناظر بازار وجود ندارد و در نهاد اجرایی بازار، معاونتی تحت عنوان معاونت بازار فعال است که بنده مسوول آن هستم. حوزه عملیات، نظارت و مسوولیت انتشار داده‌های بازار در این بخش انجام می‌شود. اما در مورد سوالی که پرسیدید؛ توقف و بازگشایی نمادها و ارسال پیغام‌های لازم به بازار از سوی این معاونت انجام می‌پذیرد. افزون بر این، طبق آیین‌نامه‌های مربوطه، عرضه‌های عمده را ساماندهی می‌کنیم، بدان معنی که به درخواست‌های کارگزاران برای عرضه‌های عمده رسیدگی کرده و اگر نیاز به تغییر در شرایط عرضه و تطبیق با مقررات باشد، مذاکره شده و در نهایت به صورت اطلاعیه عرضه به بازار اعلام می‌کنیم. از سوی دیگر عرضه‌های اولیه را از اطلاعرسانی تا پایان کشف قیمت ساماندهی می‌کنیم. در واقع کار اصلی ما، تطبیق عملیات بازار با آیین‌نامه‌ها و مقررات لازم و کنترل وضعیت بازار از حیث ضوابط تعیین شده است. به عنوان مثال درخصوص عرضه‌های عمده شرکت‌های بانکی بررسی می‌کنیم که ضوابط مالکیت بیش از ۱۰ درصدی اشخاص حقوقی و ذینفعان واحد برای تملک سهام رعایت شود؛ یا اینکه پس از پایان ساعت معاملات، حجم مبنای شرکت‌ها را بررسی می‌کنیم و اینکه چه شرکت‌هایی مشمول گره معاملاتی خواهند بود یا نماد آنها باید متوقف شوند.
فقط همین...؟
اگر بخواهم به جزئیات بیشتری اشاره کنم باید بگویم که معاونت عملیات و نظارت بازار، گزارش خلاصه تحولات بازار را روزانه تهیه و منتشر می‌کند. اما از همه مهم‌تر این است که در بررسی معاملات روزانه، تشخیص ابطال معاملات با ماست؛ البته در این خصوص سلیقه‌ای عمل نمی‌شود، بلکه قوانین و مقررات ملاک اصلی است.
مزیت‌ها و معایبی که در این حوزه با آن مواجه هستید، چه مواردی است؟
استرس‌های حوزه نظارت خیلی زیاد است. نگرانی‌هایی که روی هر یک از موضوعات پیش می‌آید به نوعی است که یک اشتباه از طرف یکی از همکاران ما می‌تواند آثار ناگوار بسیار زیادی داشته باشد. بر این اساس باید در هر لحظه با هر میزان اطلاعاتی که داریم، بهترین تصمیم ممکن را اتخاذ کنیم. اما در تمام بخش‌هایی که کار کردم به نظرم مهیج‌ترین و زنده‌ترین بخش مربوط به حوزه نظارت بر بازار است. برای فعالیت در این بخش در عین حال که بسیار پویا است همواره باید برای کوچک‌ترین کار هم دلیل داشته باشید. دلیلی که متناسب با انتظار سرمایه‌گذاران و فعالان بازار باشد. در همین حال با قبول مسوولیت برای فعالیت در بخش نظارت بر بازار همواره در معرض اتهام خواهید بود. معاون نظارت باید در هر موردی پاسخگو باشد زیرا این ابهام وجود دارد که خود افراد ذی‌نفع هستند و می‌توانند در روند معاملات دخالت داشته باشند یا از اطلاعات نهانی به نفع خودشان استفاده کنند.
آقای صحرایی! درخصوص بازگشایی و توقف نماد شما چقدر اختیارات دارید و آیا با وجود اداره نظارت بر ناشران بورس، معاونت عملیات و نظارت بورس در این زمینه مقام مسوول و صاحب‌نظری به شمار می‌رود؟
ما با سازمان بورس در تعامل کامل هستیم. ما طبق مقررات اختیاراتی داریم که در زمان خود از آنها استفاده کرده و اطلاع‌رسانی‌های لازم هم در این خصوص انجام خواهد شد. در مورد توقف و بازگشایی نمادها هم کار اطلاعرسانی به بازار از طریق پیغام‌های ناظر انجام می‌شود و در برخی مواقع هم ما به سازمان اعلام می‌کنیم که مثلا فلان نماد باید بسته شود یا لازم است بازگشایی صورت گیرد.
آقای صحرایی به وظایف نظارتی‌تان اشاره‌ای نکردید؟
بخش مهمی از کار روزانه معاونت عملیات و نظارت بر بازار، بررسی احتمال دستکاری در قیمت‌ها، بررسی معاملات چرخشی و استفاده از اطلاعات نهانی است؛ به ویژه نحوه چیدمان سفارش و تحرکات مشکوکی که در نمادهای مختلف رخ می‌دهد، مورد رصد دقیق ما است.
اگر به این موارد برخورد کنید، چه می‌‌کنید؟
شرکت بورس در مرحله اول به کارگزار مربوط تذکر شفاهی داده و اگر موضوع خیلی حاد باشد، در کمیته ماده ۳۵ که برای رسیدگی به تخلفات است، موضوع مطرح شده و برخورد لازم انجام می‌گیرد. اما در حوزه دستکاری در قیمت‌ها و تخلفات دیگر، به طور معمول کارگزاران نقش مستقیمی ندارند، چون معتقدند که مرغ تخم طلا را نباید به یک تخم طلا فروخت، بنابراین، همواره تلاش می‌کنند که برای حضور بلندمدت در بازار اعتبار خود را حفظ کنند. در واقع کاری که ما در این حوزه انجام می‌دهیم به نوعی نظارت بر حسن انجام معاملات است و جمع‌بندی خود در این خصوص را به هیات مدیره شرکت بورس اعلام کرده و در صورت نیاز در مراجع بالاتر موضوع بررسی خواهد شد.
سهامداران به طور کلی جهت حل چه مسائلی به ناظر بازار مراجعه می‌کنند؟
ما در حوزه عملیات و نظارت بر بازار مراجعات زیادی از سوی سهامداران داریم. مثلا در مورد پرداخت سود سهام که البته مرجع پاسخگو در این مورد خود شرکت‌ها هستند. مورد بعدی مراجعات درخصوص وضعیت نمادها و شرکت‌هایی که قرار است به گره بروند یا اینکه چرا فلان نماد مشمول گره نمی‌شود. اما از همه مهم‌تر سهامداران به عنوان افرادی که به دقت وضعیت معاملات را رصد می‌کنند، کمک شایانی به ما می‌کنند؛ حتی گاهی اوقات ما اطلاعات خود را از بین سهامداران می‌گیریم که نماد «الف» قبل از معاملات با دستور غیرواقعی خرید و فروش مواجه بوده است، یا اینکه اتفاقات رخ داده در نماد «ب» مشکوک است که بلافاصله به این درخواست‌ها رسیدگی می‌شود. بر این اساس، ارتباط با سهامداران برای ما ارزشمند است و شرکت بورس از طریق روابط عمومی جلسات ماهانه‌ای با سهامداران دارد و در سایت رسمی بورس هم لینک ارتباطی برای ایجاد رابطه سهامداران با بورس تهران در نظر گرفته شده است.
نظر شما در مورد ابزارهایی همچون حجم مبنا و دامنه نوسان چیست؟
ابزار دامنه نوسان در اغلب بورس‌ها وجود دارد و منحصر به بورس ایران نمی‌شود. در بورس ایران هم این ابزارها برای کنترل هیجانات منفی و مثبت معامله‌گران طراحی شده است. به عنوان مثال، دامنه نوسان در بورس ما پس از اصلاحات لازم در چند دوره به ۴ درصد افزایش یافت و شرکت بورس هم پیشنهاد‌دهنده این تغییرات بود، اما در نهایت این تغییرات باید به تایید هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار برسد. همچنین حجم مبنای شرکت‌های بورسی این گونه طراحی شد که شرکت‌های دارای بیش از ۱۰ میلیارد سهم ۳ در ده هزار، شرکت‌های بین ۳ تا ۱۰ میلیارد سهم ۴ دوره هزار، شرکت‌های دارای ۱ تا ۳ میلیارد سهم ۵ در ده هزار شرکت‌های کوچک‌تر از یک میلیارد سهم ۸ در ده هزار حجم مبنا داشته باشند که البته این رده‌بندی براساس آخرین تغییرات است، بدان معنی که اگر در یک روز سهام شرکت کمتر از این حجم مبنا معامله شود نوسان سهام شرکت براساس میانگین قیمت کامل نخواهد بود و اگر حجم مبنای شرکت معامله شود، دامنه نوسان کامل است. البته این را از یاد نبرید که حجم مبنای فعلی تعدیل شده است و با شرایط کنونی بازار مطابقت دارد و دامنه نوسان هم در حال حاضر هم وضعیت مناسبی دارد و محدودکننده نیست، اما در عین حال شرکت بورس هرساله پیشنهادهای جدیدی را درخصوص تعدیل حجم مبنا و دامنه نوسان به سازمان بورس ارائه می‌کند.
آیا به عنوان معاون بازار اعتقادی به حذف حجم مبنا یا دامنه نوسان ندارید؟
اعتقادی به حذف حجم مبنا نداریم چراکه به نظر من بازار ما همچنان در واکنش به اتفاقات مثبت و منفی هیجانات شدیدی نشان می‌دهد، اما همواره جزو پیشنهاددهندگان تعدیل این ابزار کنترلی بوده‌‌ام و معتقدم حجم مبنا برای شرکت‌های بزرگ دیگر کارآیی لازم را ندارد، اما برای کل بازار مفید است.
چرا بازگشایی و توقف نمادها با منفی بودن و مثبت بودن بازار تغییر می‌کند و نقش شما و شرکت بورس در این زمینه چیست؟
همان طور که پیش از این اشاره کردم، بازگشایی و توقف نمادها در حوزه اختیارات سازمان بورس است. اما این موضوع را تایید نمی‌کنم که بازگشایی و توقف نمادها به شرایط مختلف بازار بستگی دارد، چراکه ما خودمان طرفدار بازگشایی نمادها در اسرع وقت در بورس هستیم و همواره تلاش کردیم که نمادهای متوقف بازگشایی شوند، اما اینکه وضعیت مثبت و منفی بازار را به بازگشایی نمادها تعمیم دهیم، درست نیست.
البته شاید در یکسری از موارد نیاز به دریافت جزئیات بیشتر از شرکت‌ها باشد که این مهم هم برای پیگیری حقوق سهامداران و شفاف‌سازی وضعیت شرکت است. بر این اساس، ما روند بازگشایی و توقف نمادها در بورس را منطقی می‌دانیم و شرکت بورس هم همواره تلاش کرده که با مذاکرات خود با ناشران بورس به بازگشایی و توقف نمادها سرعت ببخشد.
جو بازار چه چالش‌هایی در زمینه نظارت به وجود می‌آورد؟
وظیفه اصلی ما به عنوان معاونت بازار، ایجاد تعادل در روزهای مثبت و منفی بورس است. کنترل‌ها و نظارت‌های ما بر بازار به طور مستمر انجام می‌شود. چون سهامداران ما کمتر دانش‌محور هستند، امکان رفتار غیرعادی آنها در فضای مثبت بیشتر وجود دارد و حتی امکان تخلف بیشتر خواهد شد. بنابراین، باید از هیجان جلوگیری کنیم و حقوقی‌ها را برای عرضه در صف‌های خرید تشویق کنیم. در مقابل در جو منفی، صف‌های فروش همدیگر را تشدید می‌کنند، بنابراین به حقوقی‌هایی که تعامل خوبی دارند توصیه می‌کنیم تا با خرید سهام زیرمجموعه، بازار را آرام و کنترل کنند.
نظارت بر بازار در روزهای منفی راحت‌تر است یا مثبت؟
بازار در فضای منفی مثل یک گلوله برفی است که بهمن تشکیل می‌دهد، دلیل این موضوع هم این است که خریداران حتی باوجود ارزندگی سهام، باز هم در انتظار برای خرید در قیمت‌های پایین‌تر هستند. اما در مجموع نظارت بازار در روزهای مثبت سخت‌تر است.
فرآیند اجرایی نظارت شما بر معاملات سهام و تخلفات احتمالی در خریدها و فروش‌ها چگونه است؟
برنامه‌های نرم‌افزاری در سیستم‌های ما طراحی شده که اطلاعات مختلف را رصد می‌کنند. برنامه‌های آرامیس، آرتیما و سمپا از جمله این نرم افزارهای طراحی شده هستند که با کمک آنها نکات مختلف در حوزه نظارت قابل شناسایی است. از سوی دیگر، سیستم نظارت ما در جریان معاملات تمامی اقدامات و دستورات خرید و فروش ثبت شده را نگهداری می‌کند و اگر موارد مشکوک چند بار تکرار شود، امکان بازسازی و بررسی بیشتر وجود دارد تا به طور کامل در موارد غیرعادی تصمیم‌گیری شود. تمامی این موارد در شرایطی است که ما از نیروی کارشناسی انسانی هم برای نظارت بر معاملات بازار استفاده می‌کنیم و به این ترتیب قدرت رصد ما در دادوستدهای سهام به حداکثر می‌رسد.
ناظر بازار چگونه می‌تواند بر معاملات مشکوک در بازار سهام نظارت کند؟ مثلا معاملاتی که با اطلاعات نهانی انجام می‌شوند یا معاملات افراد کارگزار و وابستگان آنها در بازار که محدودیت‌های قانونی دارد...
با توجه به ترکیب سهامداران عمده، دارندگان اطلاعات نهانی شرکت‌ها مشخص است، بر این اساس همواره معاملات و خرید و فروش قبل از تعدیل‌های مثبت و منفی شرکت‌ها مورد توجه است. از نظر معاونت بازار، اگر روند و حجم معاملات غیرعادی باشد، معاملات مشکوک را به سازمان اطلاع خواهیم داد.
فلسفه قرار دادن کارگزار ناظر برای فروش سهام چه بوده است؟
سیستم جدید معاملات «کارگزار محور» است؛ بنابراین کارگزار ناظر برای سهامداران با ثبت کد ملی افراد و شناسه شرکت‌ها تعریف شده است. بر این اساس، برای تغییر کارگزار ناظر در معاملات، سهامداران باید از یک روز قبل اقدام کنند تا در این سیستم بتوانند کارگزار ناظر خود را تغییر دهند.
با وجود آن، چرا برای معاملات بلوکی به کارگزاران جهت حذف تغییر کارگزار ناظر در جریان معاملات روزانه توسط شما فرصت داده می‌شود؟
در مورد استثنایی که باید معامله در شرایط سریع صورت گیرد و فرصت برای تغییر کارگزار ناظر وجود ندارد، این اقدام بنا به تشخیص ما صورت می‌گیرد.
نظارت بر معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری چگونه است؟ آیا در زمینه حفظ منافع سرمایه‌گذاران آنها محدودیت‌هایی برای کارگزاران اعمال می‌شود؟
وظیفه ما در حوزه قوانین و مقررات نیست و نظارت بر عملکرد و فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر عهده اداره نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس است. این در حالی است که معاونت نظارت بازار، عملکرد صندوق‌ها را مانند سایر کدها تحت نظر دارد. بر این اساس نظارت بر حجم معاملات و روال خرید و فروش صندوق‌های سرمایه‌گذاری از سوی ما مورد توجه قرار دارد و کارمزدسازی، چگونگی انتقال سهام و مدیریت صندوق‌ها بر عهده سازمان بورس است.
فلسفه کد گروهی «ددد» چه بوده است؟
به کارگیری کد «ددد» (خرید سهام بدون نام در زمان معاملات و تخصیص به افراد پس از ساعت معاملات) به رعایت انصاف کارگزاران ارتباط تنگاتنگ دارد. در شرایط مثبت بازار، کد گروهی «ددد» تسهیلات بیشتری را در اختیار کارگزاران برای انجام سفارش‌های خرید قرار می‌دهد. کارگزاران با کد گروهی می‌توانند سفارش را به صورت یکجا وارد کنند و در ساعت تخصیص با رعایت انصاف و رفتار حرفه‌ای براساس اولویت به سفارش‌دهندگان اختصاص دهند.
پس به نظر شما امکان حذف «ددد» وجود ندارد؟
امکان حذف این کد به لحاظ فنی وجود دارد؛ حتی می‌توان اولویت‌ها را کاهش داد و سفارش‌های با نام را در اولویت بالاتری نسبت به سفارش‌های بی‌نام قرار داد. مانند سفارش‌های غیرمخفی که در حال حاضر نسبت به سفارش‌های مخفی (hidden) در ترتیب قرارگیری در صف در اولویت قرار دارند. در هر صورت می‌توان کنترل‌های داخلی انجام‌داد که آفت‌های خرید بی‌نام کاهش یابد. در همین حال در صورتی که جلسه معاملاتی بعدازظهر داشته باشیم، امکان استفاده از این کد وجود ندارد.
لطفا بیشتر توضیح دهید... آیا قرار است ساعات معاملات را افزایش دهید؟
پیشنهادی در شرکت بورس در حال طراحی است که براساس آن دو جلسه معاملاتی در یک روز داشته باشیم. در این شرایط زمان تخصیص را برمی‌داریم تا تمام سفارش‌ها با نام وارد شوند. در این پیشنهادات ما به لحاظ فنی برای اجرا مشکلی نداریم بنابراین، با حذف کد «ددد»، می‌توان علاوه بر اضافه شدن نیم ساعت به معاملات صبح، حدود یک تا دو ساعت هم جلسه معاملات بعدازظهر داشته باشیم.
راه‌اندازی معاملات برخط چه چالش‌هایی را برای نهاد ناظر به وجود آورده است؟
ایجاد معاملات آنلاین فضای بسیار بهتری را در بازار ایجاد کرد. زیرا انحصار را از ثبت سفارش خرید و فروش از طریق معامله‌گران کارگزاری از بین برده تا جایی که در بین معامله‌گران آنلاین، مشتریان بزرگ هم حضور دارند. این در حالی است که هر وقت امکان جدیدی فراهم می‌شود، ناهنجاری‌های خاص خود را نیز به دلیل عدم آشنایی به همراه دارد. در هر حال نظارت بر عملکرد معامله‌گران آنلاین همانند سایر کدها است و در صورت مشاهده تخلف، ابتدا مدیر معاملات آنلاین کارگزاری مربوطه را آگاه می‌کنیم.
در مقررات نیز برخی اقدامات بازدارنده پیش‌بینی شده و در صورت تکرار و تعمد در رفتار معامله‌گران، دسترسی این معامله‌گران قطع خواهد شد.
کارگزاران در موارد متعددی پس از ساعت معاملاتی اقدام به ورود تقاضاهای سنگین خرید و تشکیل صف‌های مجازی خرید برای سهام می‌کنند تا معاملات سهام برای روز بعد بهتر از انتظار به نظر بیاید. با توجه به تکرار مکرر این رویداد چرا نهاد ناظر با این گونه اقدامات برخورد قاطعی نمی‌کند؟
تقاضاهای خرید و فروش تاریخ اعتبار زمانی دارند به این صورت که می‌توانند برای امروز باشد یا تاریخ مشخص داشته باشد یا اینکه بدون تاریخ (معتبر تا لغو) باشند. وارد کردن تقاضای خرید و فروش امکانی است که در سامانه معاملات وجود دارد و ما نمی‌خواهیم این امکان حذف شود تنها با رصد کردن ورود درخواست‌ها از کارگزاری‌ها و بررسی عملکرد آنها در دوره‌های زمانی خاص سعی می‌کنیم با موارد تخلف، برخورد کنیم؛ نه اینکه امکان درج سفارش را حذف کنیم.
دستورالعمل رفع گره‌های معاملاتی را تا چه حد برای روان شدن معاملات بازار کارآمد می‌دانید؟
دستورالعمل رفع گره معاملاتی مشکلات حجم مبنا را تعدیل کرده است؛ به این صورت که با اجرای این دستورالعمل و باز شدن دامنه نوسان حالت بازدارندگی که در کشف قیمت حجم مبنا به صورت عادی اتفاق می‌افتد، متعادل خواهد شد. تجربه هم نشان داده که معمولا بعد از اجرای یک بار دستورالعمل گره معاملاتی، نمادی که صف خرید یا صف فروش را شاهد بوده روند عادی پیدا می‌کند.
چرا برخی سهام به‌رغم شمول در ضوابط گره معاملاتی باز هم به گره نمی‌روند؟
درخصوص اجرای دستورالعمل رفع گره معاملاتی برای شرکت‌های کوچک به تنوع سفارش‌ها و P/E شرکت توجه می‌کنیم و تصمیم‌گیری درخصوص شرکت‌های با سرمایه اندک در حوزه اختیارات شرکت بورس است که نمادهای کوچک به گره بروند یا خیر. بنابراین، در شرکت‌های کوچک علاوه بر فرمول‌های نرم‌افزاری که شرکت را مشمول گره می‌داند، به تنوع در صف‌های خرید و فروش توجه می‌کنیم که سفارش‌ها صرفا از طریق یک کارگزار درج نشده باشد. از سوی دیگر، برخی شرکت‌ها را هر روز نمی‌توانیم به گره ببریم و بنابراین مجبوریم در برخی موارد با سهامداران عمده مذاکره کنیم تا با عرضه، سهام را متعادل کنند.
برخی معامله‌گران با تزریق پول به نمادهای کوچک زمینه سفته‌بازی بر سهام را فراهم کرده‌اند و پس از رشد بی‌رویه قیمت، سهام را به شرکت‌های حقوقی مرتبط با خود واگذار می‌کنند. نظارت بر این گونه معاملات چگونه است؟
به هر مورد مشکوکی نمی‌توانیم اتهام بزنیم و برای بررسی تخلف ابتدا باید ثابت کنیم که واقعا تخلفی صورت گرفته است یا خیر. اخیرا ۴۰ نماد را مورد بررسی قرار داده‌ایم و روند معاملات، اقدامات کارگزاران در این نمادها، میزان عرضه و خرید هر یک از کارگزاران را مطالعه کرده‌ایم که اگر وجود تخلف و سوءاستفاده اثبات شود، تذکر خواهیم داد. ضمن اینکه سازمان بورس بانک اطلاعاتی از مدیران شرکت‌ها را در اختیار دارد و اگر عملکرد نادرستی در رفتار نمادها مشاهده شود در کمیته رسیدگی به تخلفات بررسی و در سوابق مدیران درج خواهد شد.
در برخی روزهای معاملاتی افراد از تاخیر یا عدم به‌روزرسانی سایت TSETMC شکایت دارند. تدابیر نهاد ناظر برای حل معضلات اطلاع رسانی نظیر این مساله که تاثیر مستقیمی بر معاملات دارد، چیست؟
برخی رویدادها در روند معاملات اجتناب‌ناپذیر هستند و امکان بروز نقص فنی وجود دارد. تدابیر ما این گونه است که علاوه به سایت TSETMC که در اختیار مدیریت فناوری بورس است در سایت شرکت بورس (irbourse.com) هم به روزرسانی همزمان انجام دهیم. از سوی دیگر تلاش می‌کنیم تا جداسازی کامل این دو سایت را انجام دهیم و در حال منتقل کردن اطلاعات سایت شرکت بورس هستیم تا این سایت نیز به تنهایی قابلیت به روز شدن از سامانه معاملات را داشته باشد و تاخیر اطلاعرسانی این سایت نسبت به TSETMC برطرف شود.
با توجه به تجربه‌هایی نظیر بیمه دانا و هیجان سهامداران در خرید سهام عرضه اولیه چرا از روش‌های دیگری نظیر ثبت دفتری برای عرضه‌های اولیه استفاده نمی‌شود؟
در حال حاضر در کشورهایی نظیر فرانسه و آمریکا روش ثبت دفتری مورد بازنگری و تعدیل قرار گرفته است. این در حالی است که شرکت‌های تامین سرمایه شاید ادعا کنند که روش ثبت دفتری را به طور کامل با رضایت بازار انجام خواهند داد، اما به نظر من در روش bookbuilding، کشف قیمت‌ها در ارقام بالاتر از واقع صورت خواهد گرفت. در هر حال، من اعتقاد دارم در ایران انجام عرضه‌های اولیه با روش حراج هنوز هم اولویت دارد.
برخی می‌گویند برای معاملات بلوکی سهام شرکت‌های بزرگ به ویژه در روزهای منفی، کارگزاران باید نظر موافق شما را برای قیمت جابه‌جایی جلب کنند. نظر شما در مورد این شنیده‌ها چیست؟
به هیچ عنوان این طور نیست که در روزهای منفی یا مثبت بخواهیم قیمت معاملات بلوکی را تعیین کنیم؛ تنها موردی که معاونت نظارت بازار درخصوص معاملات بلوکی بررسی می‌کند درخصوص کنترل‌های ماده ۵ اصل ۴۴ است؛ در این راستا مشخصات خریدار را چک می‌کنیم تا منطبق بر ضوابط سهامداری مدیریتی باشد. از سوی دیگر درخصوص حق‌تقدم‌های استفاده نشده نیز برای حفاظت از منافع سهامداران غایب در کشف قیمت دخالت می‌کنیم، بنابراین دادوستد بلوکی سهام مختلف و قیمت آن، اساسا به این معاونت ارتباطی ندارد.
از منظر ناظر معاملات، توصیه و پیام شما به مشارکت‌کنندگان در بازار سرمایه چیست؟
توصیه همیشگی ما به مشارکت‌کنندگان بازار این است که با مطالعه وارد سهم شوند و به دنبال شایعات نباشند. سرمایه‌گذاران اگر با مشاوره خرید و فروش کنند و به دنبال تنوع‌سازی در سرمایه‌گذاری‌های خود باشند، می‌توانند متناسب با ریسک بازار، سود مناسبی را کسب کنند.
ارسال نظر