دنیای اقتصاد - بورس تهران در حالی فصل پاییز را با افت سنگین ۲/۹ درصدی شاخص به پایان برد که اینک در آستانه فصل زمستان با تاثیرگذاری متغیرهای چندگانه مواجه است. در این شرایط تلاطم شدید در بازارهای موازی به ویژه ارز و سکه، برخی ابهامات در تجارت خارجی و نیز عدم‌اطمینان از بهره‌برداری صنایع داخلی از رشد قیمت ارز و افزایش نرخ‌های فروش سه حوزه اساسی هستند که به دقت مورد توجه معامله‌گران قرار دارند. سرمایه‌گذاران بازار سهام همچنین طی چند هفته آینده گزارش‌های عملکرد مالی شرکت‌ها در فصل پاییز را دریافت خواهند کرد که نقش بسزایی در روشن شدن بخشی از ابهامات اقتصادی خواهد داشت. جنب پل حافظ

بازار سهام و ابهامات زمستانی

گروه بورس- همایون دارابی: بورس اوراق بهادار تهران هفته گذشته در حالی فصل پاییز را با افت بیش از ۹ درصدی شاخص کل به پایان رساند که بازدهی بازار سرمایه در برابر همه بازارهای موازی کمتر رقم خورده است.

بدین ترتیب در پایان پاییز و هنگام شمارش جوجه‌ها، سبد سهامداران بورس تهران تنها ۱۴/۵درصد سود را از آغاز سال ۹۰ کسب کرده‌ است. این رقم حتی از نرخ متناظر اوراق مشارکت هم کمتر است و دارندگان اوراق مشارکت ۱۷درصدی در ۹ ماهه نخست امسال حدود ۱۳ درصد بازدهی داشته‌اند. در همین حال بازار سکه و ارز با بازدهی قابل ملاحظه شرایط مطلوبی را برای سرمایه‌گذاران خود به همراه آورده‌اند. کارشناسان بازار اصلاح قیمت‌ها نسبت به رشد شدید سال گذشته، خروج سرمایه از بورس به سوی بازارهای موازی، عدم رشد فروش شرکت‌های بورسی نسبت به افزایش تورم و مشکلات سیاسی و اقتصادی را از عمده دلایل کارنامه ضعیف بورس در ۹ ماهه ارزیابی می‌کنند. در این میان، آنچه از اهمیت بالایی نسبت به گذشته برخوردار است، دورنمای سه ماهه پایانی سال است.

جایی که معامله‌گران با سوالات سه‌گانه مهمی روبه‌رو هستند؛ آیا تنش‌های سیاسی و تحریم‌ها افزایش خواهند یافت؟ آیا شرکت‌ها متناسب با رشد تورم و بهای ارز با افزایش درآمد و سود آوری مواجه خواهند شد؟ و آیا سیاست‌های بانک مرکزی و رشد بازارهای موازی ارز، سکه و مسکن مهار خواهند شد؟ پاسخ‌های مثبت و منفی به هر یک از این سه طیف سوال می‌تواند مجموعه‌ای از احتمالات را در برابر معامله‌‌گران و سرمایه‌گذاران قرار دهد. از دیدگاه کارشناسان، افت قیمت‌های سهام و بستر موجود در بخش تورم و بهای ارز به شرکت‌های بورسی فرصت خوبی برای رشد داده است؛ هر چند این فرصت بالقوه نیازمند فضای مناسب برای بالفعل شدن است.

در این شرایط، همچنان بورس تهران متاثر از تحولات سیاسی است که به دلیل تحریم‌های اقتصادی دامنه تغییرات آن به حوزه اقتصادی نیز سرایت کرده است. پس از جلسه غیر‌علنی روز چهارشنبه مجلس در مورد تحریم‌ها همچنان وضعیت تحریم‌ها ادامه دارد. تنش در روابط با امارات سبب شد تا روز چهارشنبه قیمت تبادل ریال در برابر دلار به کمترین حد خود برسد؛ هر چند با تکذیب خبرهای مربوط به امارات و تزریق ارز روز پنج‌شنبه بازار ارز آرام شد. به این ترتیب به نظر می‌رسد پس از هفته‌ها نوسان در بازار سکه، اینک نقدینگی سرگردان به سوی بازار ارز سرازیر شده است. رشد شدید نقدینگی در خلال ماه‌های اخیر و انتشار آمار ۳۲۵هزار میلیارد تومانی حجم نقدینگی سبب شده است، وضعیت حرکت این نقدینگی به موضوعی مورد توجه برای معامله‌گران تبدیل شود. بدیهی است جذب این نقدینگی به سوی هر بازاری می‌تواند شرایط آن بازار را متفاوت کند.

در زمینه تحولات بازار ارز، سید‌شمس‌الدین حسینی گفت: نرخ ارز در بازار توسط عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و مدیریت نظام ارزی هم با بانک مرکزی است.

وی افزود: هم‌اکنون با حجم عظیمی از تقاضای ارز در بازار مواجه هستیم و همین امر سبب نوسانات نرخ ارز شد.

وزیر اقتصاد تاکید کرد: سیاست‌های عرضه و تخصیص ارز باید بازبینی شود و رییس‌جمهور نیز در این خصوص دستور لازم را به بانک مرکزی داده است.

وزیر صنعت، معدن و تجارت هم با تاکید براینکه بانک مرکزی باید هر چه سریع‌تر نسبت به یکسان‌سازی نرخ ارز اقدام کند، گفت: دولت هنوز نرخ دلار را در بودجه سال ۹۱ تعیین نکرده و قرار است جلسه‌ای در این خصوص داشته باشد.

مهدی غضنفری اظهار کرد: در هفته‌های گذشته در شورای پول و اعتبار تصویب کردیم که انتظار داریم بانک مرکزی «ارز» کشور را تک‌نرخی کند.

وی افزود: در حوزه صنعت، معدن و تجارت به نظر بنده مهم‌تر از اینکه نرخ دلار ۱۲۰۰ تومان یا ۱۴۰۰ تومان است، باید قیمت ارز تک‌نرخی شود.

غضنفری با اشاره به سخنان اخیر رییس‌جمهور مبنی بر ذخایر بالای ارزی کشور تصریح کرد: انتظار ما از بانک مرکزی این است که با توجه به منابع ارزی خوب کشور مصوبه اخیر شورای پول و اعتبار را هر چه زودتر اجرایی کند.

در همین حال، در کنار تحولات ارز و سکه معامله‌گران با خبرهای متنوعی در مورد فاز دوم اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها مواجه هستند. به دنبال انتشار برخی خبرها در مورد کسری بودجه دولت در هدفمندی یارانه‌ها و لزوم افزایش مجدد بهای حامل‌های انرژی، برخی خبرها حکایت از احتمال افزایش بهای حامل‌های انرژی تا پایان سال جاری و همچنین قطع یارانه برخی از مشمولان دارد. در همین حال، فشار افزایش بهای حامل‌های انرژی می‌تواند شرکت‌های صنعتی را بیش از پیش با مشکلاتی مواجه سازد مگر آنکه تیغ افزایش حامل‌های انرژی به سوی حامل‌هایی نظیر بنزین باشد.در صحنه بین‌المللی، قیمت مواد خام به دلیل نزدیکی پایان سال میلادی و کاهش تحولات اقتصادی با آرامش و ثبات نسبی همراه است.

از سوی دیگر، بهای مس برای نخستین بار در هفته گذشته پس از سه هفته رکود رو به رشد گذاشت. افزایش امیدواری‌ها به اقتصاد آمریکا و انتظار برای افزایش تقاضا برای فلز مس موجب شد تا بهای این فلز از مرز ۷۶۰۰ دلار در هر تن عبور کند. براساس آمار اقتصادی، شمار درخواست‌ها برای بیکاری در آمریکا به کمترین حد در سه سال و نیم اخیر رسیده است.

در بازار جهانی، بهای آلومینیوم یک هزار و ۹۶۵دلار، روی یک هزار و ۸۵۰دلار، سرب یک هزار و ۹۵۵دلار در هر تن رقم خورده است. بهای بیلت فولادی نیز ۵۵۵دلار در هر تن است. در بازارهای داخلی، بازار محصولات پتروشیمی و فلزی تحت تاثیر افزایش بهای ارز با آشفتگی مواجه است. در سال جاری افزایش بهای دلار از ۱۱هزار ریال تا ۱۲هزار سه ماه طول کشید. رشد ۱۲ به ۱۳هزار ریال ۵/۱ماه، ۱۳به ۱۴هزار ریال ۲۰روز و در نهایت ۱۴به ۱۵هزار ریال ۳روز به طول کشید؛ این سرعت کاهش ارزش ریال موجب دشوار شدن تصمیم‌گیری و شتاب برای انبار کردن دارایی در شرکت‌ها به جای نگهداری نقدینگی خواهد شد که همین امر انباشت تقاضا را در بازار ایجاد خواهد کرد.

در بازار چه خبر بود؟

بازار روز چهارشنبه بازار ضعیفی بود که در آن نگرانی از وضعیت مبادلات اقتصادی با دبی و موقعیت خاص بازار ارز موجب شد تا شاخص با افت ۴۹/۹۴ واحدی مواجه شده و به عدد ۲۴هزار و ۴۹۴ واحد برسد. در این فضا، عدم انگیزه معامله‌گران موجب شد تا اکثر صف‌های خرید با عرضه‌های سنگینی مواجه شوند که در مهم‌ترین موضوع، صف خرید نمادهای نظیر ایران ترانسفو پس از رشد اخیر قیمتی از میان رفت.

در بازار سهام، معامله‌گران در گروه پتروشیمی شاهد اعلام برگزاری معارفه پتروشیمی مارون بودند.

به گفته مدیر عامل شرکت پتروشیمی مارون جلسه معارفه این شرکت، در روز شنبه قبل از عرضه سهام در فرابورس ایران برگزار می‌شود.

سید‌رحیم شریف موسوی با اعلام این خبر گفت: این جلسه در تالار سوره از ساعت ۱۴:۳۰الی ۱۶:۳۰ واقع در خیابان سمیه ،نرسیده به خیابان حافظ، حوزه هنری برگزار می‌شود. پتروشیمی مارون به دلیل تنوع تولیدات از جمله مهم‌ترین واحدهای پتروشیمی کشورمان به شمار می‌رود. این شرکت با سرمایه ۴۰۰میلیارد تومان، فروشی معادل ۱۵۰۰میلیارد تومان در سال ۹۰ پیش‌بینی کرده است. سود هر سهم شرکت در سال جاری ۲هزار و ۳۹۱ریال پیش‌بینی شده که در ۶ماه ۹۶۲ریال معادل ۴۰درصد آن را پوشش داده است. در همین حال مارون ۶۵درصد فروش خود را در داخل و ۳۵درصد آن را صادر می‌‌کند.

از جمله سهامداران این شرکت می‌توان به ساتا با ۲۶درصد، صندوق نفت با ۲۰ درصد و نفت و گاز پارسیان با ۷ درصد اشاره کرد.

در گروه معدنی، در شرایطی که ابهام در مورد وضعیت شرکت‌های سنگ‌آهنی و توقف چند ماهه نماد آنها ادامه دارد، منابع خبری از بروز مشکل در صادرات سنگ‌آهن کشورمان به چین خبر می‌دهند.

بر اساس گزارش رویترز، سنگ‌آهن از اقلام اصلی صادراتی ایران پس از نفت است و چین با تولید ۴۵ میلیون تن فولاد در هر ماه، بخشی از سنگ‌آهن موردنیاز خودر را از ایران خریداری می‌کند.

وزارت بازرگانی چین مدعی شد شرکت‌های ایرانی به خاطر استفاده از سنگ‌آهن با کیفیت زیر استاندارد، خودداری از تحویل مواد یا تحویل مواد به میزان کمتر از آنچه قرار بوده است به‌ شدت به منافع شرکت‌های چینی ضرر زده‌اند و تا‌کنون شکایت‌های زیادی از شرکت‌های چینی در مورد سنگ‌آهن وارداتی از ایران دریافت کرده‌ایم. در همین حال در بازار جهانی انتظار می‌رود با توجه به کاهش خرید چینی‌ها قیمت سنگ‌آهن زیر ۱۴۰ دلار باقی بماند. چرا که با توجه به قیمت فعلی محصولات فولادی، سنگ‌آهن بالای ۱۴۰ دلار موجب ضرردهی کارخانه‌ها می‌شود. احتمالا قیمت سنگ‌آهن تا قبل از آغاز تعطیلات سال نو چین که ۲۳ ژانویه آغاز می‌شود، بین ۱۳۳ تا ۱۴۰ دلار خواهد بود.

در گروه بانکی، روز چهارشنبه انتقال سهام نفت پارس به بانک سرمایه همچنان ادامه یافت.

علاوه بر این، عضو هیات‌مدیره و معاون نظارت بر کالاهای سرمایه‌ای و خدمات زیربنایی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان به تقاضای افزایش قیمت محصولات تولیدی از سوی شرکت نفت پارس اشاره کرد. منایی از افزایش حداکثر ۸ درصدی در قیمت مصرف‌کننده محصولات تولیدی نسبت به قیمت‌های فعلی خبر داد.

این مجوز افزایش نرخ، طی بررسی‌های انجام شده با توجه به نوسانات افزایشی قیمت لوبکات (ماده اولیه) بر بهای تمام شده انواع روغن موتور و همچنین در راستای اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ و نیز ماده ۱۰۲ قانون برنامه پنجم توسعه صادر شده است.

در تحولات صنعت بانکداری، برخی از سهامداران کلیدی در ماه‌های اخیر در قبال افزایش سرمایه بانک‌ها اقدام به واگذاری دارایی‌هایی کرده‌اند که نقد‌پذیری نداشته و عملا با معاملات دو طرفه اقدام به تسویه وجوه افزایش سرمایه می‌کنند. این امر در شرایطی است که تنها سهامداران عمده از این امتیاز استفاده می‌کنند و سهامداران جزء چاره‌ای جز پرداخت نقدی ندارند. در گروه بانکی، مدیرعامل بانک صادرات ایران با ارسال نامه‌ای به مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس زمان افزایش سرمایه این بانک را اعلام کرد.

محمدرضا پیشرو با ارسال نامه‌ای به مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس اعلام کرد جلسه هیات مدیره به منظور تصمیم‌گیری در خصوص افزایش سرمایه بانک در روز شنبه ۱۰ دی ماه برگزار می‌شود.

افزایش سرمایه بانک از دو هزار و ۱۶ میلیارد تومان به دو هزار و ۲۹۰ میلیارد تومان از محل سود انباشته اعمال می‌شود و هدف از این افزایش سرمایه افزایش توانایی و ظرفیت بانک در جذب منابع، افزایش توانایی بانک در اعطای تسهیلات و سرمایه‌گذاری‌ها، کاهش ریسک و بهبود نسبت کفایت سرمایه خواهد بود.

در گروه تجهیزات، بر اساس مصوبه جدید دولت، بنگاه‌های اقتصادی که از ابتدای سال ۱۳۸۵ تا پایان سال ۱۳۸۹ اقدام به تجدید ارزیابی دارایی‌های خود نکرده‌اند، در صورتی دارایی‌های خود را در سال ۱۳۹۰ تجدید ارزیابی کرده و مازاد حاصل از آن را به حساب سرمایه منظور نمایند، از شمول مالیات در سال ۱۳۹۰ معاف خواهند بود. در این گروه افزایش ارزش یورو، زیان تسعیر ارز شرکت‌های دارای بدهی یورویی را به شدت افزایش خواهد داد.

در گروه غذایی، خوراک دام پارس سود سال ۹۱خود را با تعدیل ۲۱درصدی نسبت به سال جاری معادل ۷۲۵ریال اعلام کرده است، سال مالی خوراک دام پارس منتهی به آذرماه هر سال است.

در این گروه، قند پیرانشهر با صدور اطلاعیه‌ای از افزایش مصرف چغندر قند در این شرکت بیش از رقم اولیه پیش‌بینی شده خبر داده است. افزایش مصرف چغندر قند به معنای تولید بیشتر این شرکت خواهد بود. در این گروه، شرکت شکر در اطلاعیه‌ای فروش ساختمان خود را منتفی اعلام کرد. در گروه فلزی، توسعه معادن و فلزات عدم پرداخت وجه خرید سهام فولاد امیر کبیر کاشان را دلیل باز خرید بخشی از سهام این شرکت اعلام کرده است. به گفته این شرکت ۵/۱۵درصد سهام فجر در مقابل عدم پرداخت مطالبات در اختیار گرفته شده است.

در گروه خودرویی، ایران خودرو تبریز پس از یک توقف بار دیگر فعالیت خود را شروع کرد. این شرکت تا پایان سال جاری می‌تواند شماره گذاری وانت پیکان را انجام دهد و در نهایت سال آینده احتمالا با محصول دیگری از جمله تندر-۹۰ را تولید خواهد کرد.

در مجموع بازار روز چهارشنبه بازار ضعیفی بود که در آن شاخص با افت مواجه شد و ارزش معاملات نیز به ۲/۷۵میلیارد تومان بالغ شد که ۷/۱۵درصد آن را انتقال یک بلوک دیگر بانک انصار به شرکت همراه اول تشکیل داد. از ۲۵۷ نمادی که به روی تابلو رفتند ۱۶۹نماد با کاهش قیمت و ۸۴نماد با رشد ارزش داد‌و‌ستد شدند.