دنیای اقتصاد- در حالی که ۳ سال از اعلام موجودیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در بازار سرمایه ایران می‌گذرد، نقش این نهادهای مالی در بورس تهران طی یک سال گذشته کمی پررنگ‌تر از گذشته شده است؛ نقش‌آفرینی این نهادهای مالی که البته تجربه موفقی در دنیا دارند، از زمانی در بازار سرمایه ایران بیشتر احساس شد که با صعود شاخص‌های بورس، بازدهی‌های خیره‌کننده و در نهایت یکه‌تازی بورس در میان بازارهای رقیب، سرمایه‌گذاران جدید و غیرحرفه‌ای نیز از طریق صندوق‌ها به بازار سرمایه آمدند تا آنها نیز از بازدهی‌های رویایی بورس بی‌بهره نباشند. اما این شرایط تا زمان رونق بازار حکمفرما بود و همزمان با سیر نزولی شاخص و غلبه ذائقه فروش به خرید در بازار که از ماه دوم سال تاکنون ادامه یافته، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و به تعبیری واضح‌تر سرمایه‌گذاران آنها به شرایط نامناسب بازار دامن زدند. دلیل این اتفاق را هم می‌توان در ماهیت این نهادهای مالی جست‌و‌جو کرد؛ نهادهایی که با سرمایه افراد غیرحرفه‌ای در بورس به فعالیت می‌پردازند و طبیعی است که رفتار هیجانی‌تری نیز نسبت به حرفه‌ای‌های بازار در شرایط منفی و مثبت دارند. همه این اتفاقات نیز موجب شده تا یک عضو شورای بورس از بازنگری جدی در عملکرد و کارکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک سخن بگوید. عضو شورای عالی بورس خبر داد

بازنگری جدی در نقش صندوق‌های سرمایه‌گذاری

عضو شورای بورس با اشاره به دلایل افت شاخص‌های بورس طی ماه‌های گذشته از تغییر رویه بازار سرمایه ایران در ماه‌های باقیمانده از تابستان خبر داده است

گروه بورس- علیرضا باغانی: «نقش صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار مورد بازنگری قرار می‌گیرد»، «منتفی شدن تغییر کارمزد کارگزاران» و «از همه مهم‌تر پیش‌بینی بهبود اوضاع بورس در نیمه دوم تابستان» از جمله خبرهای بااهمیتی است که یک عضو شورای عالی بورس از آن سخن می‌گوید.

به گزارش دنیای اقتصاد، در حالی که از عملکرد شتابزده صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در فروش سهام و خروج از بازار به عنوان یکی از دلایل شدت گرفتن افت شاخص و تقویت ذائقه فروش نسبت به خرید یاد می‌شود، دکتر محمدرضا پورابراهیمی عضو شورای بورس از بازنگری نقش صندوق‌ها در بازار سرمایه خبر داد.

موشکافی لایه به لایه صندوق‌ها

این مقام مسوول در شورای بورس که با خبرنگار دنیای اقتصاد درباره آخرین تصمیم‌ها و برنامه‌های بالاترین مقام نظارتی بازار سرمایه سخن می‌گفت، با اشاره به وضعیت بازار سرمایه ایران طی دوماه گذشته افزود: بازار سرمایه کشور و تحولاتی که در ماه‌های گذشته در آن رخ داده است، مورد رصد دقیق و کارشناسی اعضای شورای بورس، قرار دارد، از این رو به عنوان نخستین گام، بررسی وضعیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری و نقش آن‌ها در رقم خوردن وضعیت فعلی در دستور کار قرار داد.

وی با بیان این‌که آخرین وضعیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در جلسه امروز کمیسیون فرعی شورای عالی بورس بررسی خواهد شد، گفت: در این نشست نقش‌آفرینی صندوق‌های سرمایه‌گذاری و تاثیرگذاری این Mutual fund ها در بازار سرمایه مورد موشکافی قرار خواهد گرفت و این که اساسا این صندوق‌ها چه تاثیر و نقشی در بازار سرمایه داشته‌اند.

غیرحرفه‌ای‌ها بازار را خراب نکرده‌اند

وی در پاسخ به این پرسش که تاثیر صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در وضعیت فعلی بازار سرمایه را چگونه ارزیابی می‌کند؟ افزود: یک اعتقاد وجود دارد، مبنی بر این‌که صندوق‌‌های سرمایه‌گذاری مشترک در بازار سرمایه نقش اهرمی دارند، بدان معنی که بازار مثبت را مثبت‌تر کرده و بازار منفی را منفی‌تر می‌کنند و به عبارتی روشن‌تر در شرایط مختلف در وضعیت بازار اثرگذاری بسیار زیادی دارند، براین اساس شورا لازم دید در نقش صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک بازنگری جدی‌تری صورت گرفته تا با تقویت آن‌ها نقش‌آفرینی این نهادهای مالی در بازار سرمایه پررنگ‌تر و البته با جهت‌گیری بهتری ادامه یابد.

این عضو هیات علمی دانشگاه شهیدبهشتی در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر این که آیا صندوق‌ها در بازار سرمایه تغییر رویه خواهند داد و اساسا با توجه به ماهیت این صندوق‌ها و این‌که افراد غیرحرفه‌ای در آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند، می‌توان از نقش مثبت و منفی این نهادهای مالی در بازار سرمایه اجتناب کرد؟ گفت: صندوق‌های سرمایه‌گذاری از سرمایه اقشار مختلف و البته با مدیریت افراد حرفه‌ای شکل می‌گیرد، اما این‌که بگوییم افراد غیرحرفه‌ای و سرمایه‌گذاران حقیقی صندوق‌ها در ایجاد صف‌های فروش نقش اصلی دارند، درست نیست، چراکه بخش عمده‌ای از این اتفاقات ناشی از شتابزدگی حقوقی‌ها و حتی برخی از مدیران حرفه‌ای صندوق‌ها است.

گزارش صندوق‌ها روی میز شورا

وی افزود: سازمان بورس در حال تهیه گزارشی از آخرین وضعیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است، تا براساس این گزارش نسبت به تغییر رویه یا برنامه‌ریزی‌های جدید دیگر اقدام شود که برنامه‌ریزی‌های جدید می‌تواند شامل مدیریت حرفه‌ای‌تر صندوق‌ها باشد، بدان معنی که حرفه‌ای‌ها و خصوصی‌های سرمایه‌گذار با افت و خیزهای بازار که جزئی از ذات بازار سرمایه است، نسبت به قرار گرفتن در صف‌های فروش یا بالعکس خرید اقدام نکنند و حتی در مقابل درخواست ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری تعامل بیشتری با سرمایه‌گذاران خود داشته باشند، به طوری که سرمایه‌گذار با از دست دادن اطمینان خود نسبت به بازار سرمایه، به صورت شتابزده خواستار خروج از بازار نشود.

وی با بیان این‌که متولیان صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، حرفه‌ای‌های بازار سرمایه هستند، گفت: جای خالی ارتباط و تعامل سرمایه‌گذاران با متولیان صندوق‌ها احساس می‌شود و در صورتی که سرمایه‌گذاران مسوولان صندوق‌ها را به عنوان امین و مشاور خود بشناسند، به طور قطع رفتار آنها هم در بازار منطقی‌تر خواهد شد و در واقع تغییر رویه صندوق‌ها در بازار در گرو رویکرد ارتباطی متولیان این نهادهای مالی با سرمایه‌گذاران و مشتریان است.

وی مدیریت دارایی نامناسب، عدم بازارگردانی و تغییر مکرر ترکیب پرتفوی را از جمله اقداماتی دانست که موجب شده تا صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در شرایط مختلف بازار، نقش پررنگ‌تری را داشته باشند.

دکتر پورابراهیمی در برابر این سوال که آیا تعامل و رویکرد ارتباطی متولیان صندوق‌ها با سرمایه‌گذاران می‌تواند از درخواست ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری جلوگیری کند؟ گفت: نقدشوندگی در ذات صندوق‌های سرمایه‌گذاری است و اساسا سرمایه‌گذاران به این دلیل وارد این صندوق‌ها می‌شوند که هرزمانی که بخواهند بتوانند دارایی خود را نقد کنند و هیچ کس هم نمی‌تواند به اجبار جلوی ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری را بگیرد، اما در هر حال متولیان صندوق‌ها، اگر تعامل و ارتباط لازم را با مشتریان خود داشته باشند، می‌توانند از حرکت شتابزده و روند هیجانی بازار جلوگیری کنند.

وی با بیان اینکه حجم سهم شناور آزاد در بازار سرمایه ما پایین است، گفت: این که منفی شدن بازار را تنها به گردن افراد غیرحرفه‌‌ای و سرمایه‌گذاران در صندوق‌ها بیندازیم، کار درستی نیست، چراکه آمار و حجم معاملات آنلاین که مربوط به نقش‌آفرینی حقیقی‌ها در بازار است، نشان می‌دهد که معاملات آنها در بازار سرمایه رو به افزایش بوده است، در حالی که این حقوقی‌ها بوده‌اند که در ماه‌های گذشته به صف‌های فروش سنگین و تقویت ذائقه فروش در بازار دامن زده‌اند.

بازار تغییر فاز می‌دهد

عضو شورای بورس در حالی که فاکتورهای کلان و غیراقتصادی را در کنار نوسانات نرخ ارز و نبود چشم‌انداز روشن از تحولات اقتصادی را به عنوان دلایل اصلی افت بازار در ماه‌های گذشته یاد می‌کند، از تغییر رویه بازار سرمایه ایران دردوماه باقی مانده از تابستان خبر می‌دهد. دکتر پورابراهیمی با بیان این‌که ۴۰ درصد از بازار سرمایه ایران و شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس از روند جهانی تاثیر می‌پذیرند، گفت: در حال حاضر فولاد، مس و دیگر محصولات جهانی از شرایط مناسبی برخوردار هستند و با انتشار گزارش ۳ماهه شرکت‌های تاثیرپذیر از تحولات جهانی پیش‌بینی می‌شود که با قیمت‌های جذاب کنونی، این بخش از بازار شرایط بهتری را نسبت به گذشته تجربه کند.از سویی دیگر، پس از برگزاری مجامع، حقوقی‌ها فرصت بیشتری برای حضور در بازار و تصمیم‌گیری جهت خرید فروش سهام دارند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا خبرهای مطرح شده درخصوص ورود حقوقی‌های جدید به بازار و سرمایه‌گذاری قابل توجه آنها در بورس درست است؟، گفت: همین طور است و با توجه به جذابیت‌هایی که بازار سرمایه ایران دارد، حقوقی‌های جدیدی درصدد سرمایه‌گذاری در بورس هستند که این اتفاق هم می‌تواند به رونق داد و ستد سهام و حتی حمایت از بازار موثر باشد، ضمن این‌که بازار پیش از این از وجود حقوقی‌های موثر و توانمند نیز بهره برده است.

تغییر کارمزد کارگزاران منتفی شد

این عضو شورای بورس در پایان از منتفی شدن تغییر در کارمزد کارگزاران بورس سخن گفت و افزود: پیش از این بحث تغییر کارمزد کارگزاران از معاملات و حتی کاهش آن مطرح شده بود تا کارگزاران مجبور باشند که بخشی از درآمد خود را از ناحیه توسعه و انجام کارهای جدید تامین کنند، اما براساس آخرین بررسی‌های انجام شده، تصمیم فعلی این است که با توجه به کاهش ارزش معاملات، نرخ کارمزد کارگزاران مثل قبل بوده و تغییری نداشته باشد، براین اساس، تغییر یا کاهش کارمزد کارگزاران از معاملات فعلا منتفی شده است.