نظر رسمی مقام ناظر بازار درباره تجدید ارزیابی

شرکت‌های تولیدی باید برای افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها سازمان بورس را قانع کنند گروه بورس- علیرضا باغانی: افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی بهانه‌ای شد تا سهام برخی از شرکت‌های دارای دارایی‌های ارزنده مدت‌ها در بورس تهران مورد توجه قرار گیرد.

بانک کارآفرین، آذرآب، ایرالکو و برخی از سهام قندی تنها تعدادی انگشت‌شمار از شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه هستند که طرح موضوع تجدید ارزیابی دارایی‌ها برای مدتی سهام این بنگاه‌های پذیرفته شده در بازار سرمایه را دستخوش تغییر کرد، هرچند تاکنون تنها بانک کارآفرین موفق شده با دریافت مجوزهای لازم این افزایش سرمایه جدید را به مراحل نهایی برساند و سهامداران دیگر شرکت‌ها توانسته‌اند با طرح موضوع این نوع افزایش سرمایه جذاب که نیازی به آورده نقدی ندارند، فقط چند صباحی را خوش باشند.

افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها برای شرکت‌های تولیدی از آن جهت یک طرح ابتدایی و البته خوش‌خیالی ارزیابی می‌شود که معاون سازمان بورس این نوع افزایش سرمایه را تنها برای بانک‌ها مناسب ارزیابی می‌کند.

به اعتقاد مدیران سازمان بورس، این نوع افزایش سرمایه تنها برای بانک‌ها می‌تواند مفید باشد، چراکه در تعادل نسبت کفایت به سرمایه آنها تاثیرگذار است، اما در مابقی شرکت‌ها به رقیق‌شدن قیمت سهم و در نتیجه کاهش قیمت سهام شرکت‌ها منجر می‌شود. اعتقادی که باعث شد با افزایش سرمایه شرکت آذرآب و چند شرکت قندی دیگر مخالفت شود.

اما توجه فعالان بازار سرمایه به تجدید ارزیابی‌ دارایی‌های شرکت‌ها سبب شد تا در گفت‌وگو با سیدعلی حسینی معاون سازمان بورس و اوراق بهادار به بررسی آخرین وضعیت افزایش سرمایه‌ها در بازار سرمایه بپردازیم.

او در این گفت‌وگو ضمن دفاع از فرآیند صدور مجوز افزایش سرمایه‌ها در سازمان بورس، زوایای مختلف تجدید ارزیابی شرکت‌ها را بررسی می‌کند.

این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:

درخصوص افزایش سرمایه‌ها این شائبه وجود دارد که سازمان بورس مجوز افزایش سرمایه‌ها را با تاخیر صادر می‌کند؟

سال ۸۹ افزایش سرمایه‌ها از حجم ۹ هزار و پانصد میلیارد تومانی برخوردار بود، اما سال ۹۰ افزایش سرمایه‌ها از نظر تعدادی به ۹۶ مجوز رسید که از ارزش حدود ۱۰ هزار میلیارد تومانی برخوردار است.

چراکه با توجه به تورم موجود در کشور، باید تامین منابع مالی در شرکت‌ها بیشتر باشد، ضمنا نباید اجازه بدهیم، شرکت‌ها سود بالایی را تقسیم کنند، بر این اساس کمک کرده‌ایم تا افزایش سرمایه‌ها انجام شود. این استراتژی سازمان بورس است؛ لذا روند رشد افزایش سرمایه‌ها در ۵ ساله گذشته قابل مشاهده است.

مدت میانگین صدور افزایش سرمایه از زمان ارائه درخواست از سوی شرکت‌ها تا زمان برگزاری مجمع فوق‌العاده چقدر است؟

بر اساس قانون بازار سرمایه زمان تکمیل مدارک تا صدور مجوز یک ماه بیشتر نمی‌تواند باشد. اما مشکل ما این است که شرکتی تنها با ارایه یک نامه یک صفحه‌ای، درخواست افزایش سرمایه خود را به سازمان بورس ارسال می‌کند و از آن روز ادعای درخواست برگزاری مجمع را دارد.

این در حالی است که مراحل درخواست افزایش سرمایه شامل ارائه گزارش توجیهی، اظهار‌نظر حسابرس و بازرس قانونی، بیانیه ثبت مربوط به شرکت با توجه به موضوع فعالیت و واریز فیش کارمزد رسیدگی به درخواست افزایش سرمایه شرکت است. همچنین اگر افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی باشد، باید نامه متعهد پذیره‌نویس مبنی بر جمع‌آوری حق‌تقدم‌های استفاده نشده پس از عرضه عمومی را نیز به سازمان بورس ارائه‌ کند. با تکمیل این مدارک و ارسال آن به سازمان بورس، پرونده شرکت برای صدور مجوز افزایش سرمایه مورد بررسی قرار می‌گیرد.

آیا افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها مورد قبول سازمان بورس است و برای انجام آن مجوزی صادر می‌شود؟

بله. افزایش سرمایه از این محل به موجب قانون بودجه سال ۹۰ مورد قبول سازمان بورس است، اما علت تاخیر در صدور مجوز آن این بود که آیین‌نامه اجرایی آن دیر ابلاغ شد. بنابراین تا شرکت‌ها خواستند این فرآیند را انجام دهند سال به اتمام رسید.

از سوی دیگر انجام این افزایش سرمایه ۳ مرحله دارد که شامل تجدید ارزیابی دارایی‌ها و ثبت مالی آن، برگزاری مجمع فوق‌العاده و ثبت آن در اداره ثبت شرکت‌هاست. سازمان بورس با این ابهام مواجه بود که کدام یک از این سه مرحله باید در سال ۹۰ انجام شود و کدام یک از آنها باید به سال بعد موکول شود که این ابهامات از سازمان امور مالیاتی استعلام شد. بنابراین شرکت‌هایی که سال گذشته کارهای تجدید ارزیابی خود را انجام داده‌اند، امسال به آنها مجوز این نوع از افزایش سرمایه داده می‌شود. منتهی سازمان بورس در بررسی درخواست شرکت‌ها، مقررات قانونی خود را در پروسه بررسی افزایش سرمایه اعمال می‌کند.

سال گذشته دو شرکت قندی مجمع فوق‌العاده خود را برای دریافت مصوبه مجمع برگزار کردند، اما این مصوبات از سوی سازمان بورس مورد تایید قرار نگرفت. آیا شرایط خاصی برای انجام این افزایش سرمایه وجود دارد؟

در رعایت مقررات و موجه بودن آن بر سودآوری شرکت‌ها مسایلی باید از سوی شرکت‌ها مورد توجه قرار گیرد. در غیر این صورت احتمال گمراهی بازار وجود دارد. چرا که این افزایش سرمایه تنها بر دارایی‌های غیرمولد از جمله زمین و ساختمان شرکت‌ها تاثیر می‌گذارد و عملا تاثیری در سودآوری شرکت‌ها ندارد. در بازار سرمایه شرکت‌ها عمدتا بر اساس سودآوری قیمت می‌خورند، چرا‌که فرض بر تداوم فعالیت است نه توقف آن.

پس چرا تنها اعلام شرکت‌ها مبنی بر افزایش سرمایه از این محل، موجب رونق سهام آنها در بازار می‌شود؟

هیچ اتفاقی در آن شرکت رخ نمی‌دهد و کارخانه آن شرکت در آن زمین فعالیت می‌کند که قبلا بوده و در آینده نیز خواهد بود، لذا هیچ اتفاقی در آن کارخانه رخ نمی‌دهد.

این نوع افزایش سرمایه در شرکت‌هایی که می ‌تواند منجر به افزایش فعالیت شود، مانند بانک‌ها و لیزینگ‌ها از نظر ما موجه است. چرا که در پی این امر فعالیت بانک گسترش می‌یابد، لذا افزایش سرمایه در این نوع از صنایع موجه‌تر است. بنابراین شرکت‌ها باید در نظر داشته باشند که علاوه بر مقررات مربوط به تجدید ارزیابی که مصوبه مجلس و آیین‌نامه اجرایی دولت است، باید مقررات حاکم بر صدور مجوز افزایش سرمایه بازار سرمایه را هم رعایت کنند. در صورت طی این شرایط، افزایش سرمایه انجام خواهد شد.

عمدتا از سوی چه شرکت‌هایی درخواست این نوع افزایش سرمایه وجود دارد؟

عمدتا از سوی بانک‌ها درخواست افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی وجود دارد که یک مجوز صادر شده و در آینده هم در صورت تقاضا مجوزهای لازم صادر خواهد شد.

آیا به شرکت‌های تولیدی مانند ایرالکو مجوز افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها تعلق می‌گیرد؟

شرکت‌های تولیدی در انجام این نوع از افزایش سرمایه باید ما را قانع کنند. صرف اینکه اجازه‌ای به شرکت‌ها در تجدید ارزیابی دارایی‌هایشان داده شده از نظر ما کافی نیست. ضمن این که انجام این امر اجبار هم نیست. ما در صدور مجوز افزایش سرمایه‌ها، ملاحظات بازاری را نیز در نظر می‌گیریم. افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها بر دارایی‌های غیرمولد شرکت تاثیر می‌گذارد، لذا شرکتی که با مشکل سودآوری مواجه است، انجام این نوع از افزایش سرمایه می‌تواند برای آنها بحران ایجاد کند. بنابراین اعطای تسهیلات مضاعف به شرکت‌ها باید بر اساس دارایی‌های شرکت و توان پرداخت اقساط صورت گیرد. بر این اساس سرمایه‌گذاران باید حتما در نظر داشته باشند که صرفا اعلام این افزایش سرمایه به معنای انجام آن نیست. بلکه دریافت یا عدم دریافت مجوز باید مورد توجه قرار گیرد.