تابلوی غیررسمی در راستای اجرای ماده ۸ آیین‌نامه شرایط و ضوابط پذیرش سهام در بورس اوراق بهادار مصوب ۱۷/۵/۱۳۸۴ شورای بورس ایجاد شده و از اوایل مهرماه سال ۱۳۸۵ آغاز به کار می‌کند. تاکنون ساز‌و‌کار معینی برای حذف شرکت‌های فاقد حداقل شرایط حضور در تابلوی بورس وجود نداشته است. هدف اصلی از راه‌اندازی تابلوی غیررسمی، تعیین تکلیف شرکت‌های پذیرفته شده در بورس براساس شرایط و مجموع مقررات پذیرش بوده است. روند پرشتاب تغییر عوامل خرد و کلان موثر بر عملکرد شرکت‌ها، لزوم بازنگری در رویه‌های موجود، ایجاد ساز‌و‌کارهای جدیدی را می‌طلبد تا امکان معامله شرکت‌های فاقد شرایط لازم که سهم ارزش بازار آنها از کل بازار ناچیز بوده (ولی از نظر تعدادی قابل توجه است) را فراهم کرده و نگرانی برخی از سهامداران را از بابت عدم نقدشوندگی سرمایه‌گذاری مرتفع شود.

این تابلو به طور عمده با رویکرد حمایت از سهامداران، از طریق فراهم کردن امکان فروش برای آنها تشکیل شده، ضمن اینکه آخرین فرصت را در اختیار سهامداران شرکت‌های مشمول قرار می‌دهد تا در صورت تمایل با اصلاح ترکیب سهامداری و به تبع آن تغییرات احتمالی مدیریت بعدی، وضعیت خود را با الزامات بورس منطبق کند. همچنین اهداف کلانی چون بهره‌وری و تخصیص بهینه منابع و ایجاد ارزش افزوده اقتصادی نیز با تشکیل این تابلو محقق می‌شود. بدین نحو که شرکت‌های زیان‌ده یا از طریق مشارکت سهامداران جدید (جزء یا عمده)، تغییرات مدیریتی و اصلاح ساختار عملیات در بورس باقی‌مانده ‌یا از لیست شرکت‌های پذیرفته شده در بورس حذف شوند. از جمله اهداف دیگری که با ایجاد تابلوی غیررسمی محقق می‌شود، عبارتند از:

۱ -‌ فراهم کردن امکان فروش سهام از سوی سهامداران:

اکثر شرکت‌های انتقالی به تابلوی غیررسمی شرکت‌هایی هستند که نماد آنها طی مدت طولانی متوقف بوده و این امر باعث از بین رفتن قابلیت نقدشوندگی این سهام و نگرانی سهامداران شده است. با ایجاد این تابلو و انتقال شرکت‌های مزبور به آن و بازگشایی نماد آنها، سهامداران امکان فروش سهام خود را به دست می‌آورند. در غیر ‌این‌ صورت، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس بلافاصله حذف شده و فرصت تصمیم‌گیری و اقدام مناسب از سهامداران سلب می‌شود.

۲ -‌ فراهم کردن فرصت برای شرکت‌های زیان‌ده: برخی از سهامداران این شرکت‌ها یا سرمایه‌گذاران جدید می‌توانند با خریداری سهام سایر سهامداران، مدیریت شرکت را به دست آورده و با تزریق منابع به این شرکت‌ها، بحران به وجود آمده در این شرکت‌ها را رفع و یا تصمیم به انحلال شرکت و فروش دارایی‌های آن بگیرند.

۳ -‌ تعیین تکلیف شرکت‌ها: با توجه به مراتب مطرح شده در بندهای یک و ۲ فوق، با توجه به وضعیت شرکت‌های انتقالی به تابلوی غیررسمی، تا پایان سال ۱۳۸۵ تعیین تکلیف خواهند شد. با توجه به شرایط مندرج در ماده ۷ آیین‌نامه شرایط و ضوابط پذیرش سهام در بورس اوراق بهادار، مواردی از قبیل زیان‌دهی، عدم رعایت سیاست افشای اطلاعات، مطلوب نبودن میزان فعالیت و حجم داد‌و‌ستد و گردش سهام و عدم عرضه سهام مازاد بر حد مجاز، در طی مهلت مناسب، با تصویب هیات‌مدیره بورس و اعلام رسمی سازمان بورس و اوراق بهادار باعث حذف شرکت از تابلو فرعی و انتقال به تابلو غیررسمی می‌شود.

ویژگی‌های تابلوی غیررسمی

۱ -‌ تابلوی غیررسمی با بازار اوراق بهادار و بازار خارج از بورس (OTC) متفاوت است.

۲ - عمده شرکت‌های مورد معامله در این تابلو، شرکت‌هایی هستند که از حداقل اطلاعات موردنظر بورس جهت انجام معاملات برخوردار نبوده یا اطلاعات ارائه شده از سوی آنها قابلیت اتکا جهت انعکاس به بازار را ندارد.

از این‌رو، بورس هیچ الزامی در قبال انتشار عمومی اطلاعات نداشته و سرمایه‌گذارانی که قصد سرمایه‌گذاری در این تابلو را دارند، باید نسبت به تصمیمات خود حساسیت بیشتری نشان دهند. بر این اساس، ریسک سرمایه‌گذاری در این تابلو نسبت به سایر تابلوها بسیار بیشتر است. اطلاعات مربوط به معاملات این تابلو از سوی سازمان بورس منتشر نشده و در شاخص‌ها نیز منظور نمی‌شود. بدیهی است هر‌گونه اطلاعات حسابرسی‌شده ارائه شده از سوی شرکت‌ها به بورس، به بازار منعکس می‌شود.

۳ -‌ خرید سهام در تابلوی غیررسمی برای همه سهامداران اعم از جزء و عمده مجاز است. لیکن خریداران باید بدانند تنها با هدف خرید و نگهداری سهام اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند و امکان سفته‌بازی در این تابلو میسر نیست، زیرا فروش مجدد سهام خریداری شده در این تابلو توسط سهامداران جزء (کمتر از ۵/۲‌درصد) امکان‌پذیر نیست. ضمن اینکه فروش مجدد بیش از ۵/۲‌درصد نیز با ارائه دلایل توجیهی لازم به بورس امکان‌پذیر است. بدیهی است، در صورتی ‌که سهامداران سهام شرکتی را خریداری کند باید تا تعیین تکلیف شرکت که به طور عمده منجر به حذف از بورس می‌شود، سهام خود را نگهداری کند.

۴ -‌ معاملات سهام در این تابلو به صورت توافقی بوده و فقط کارگزاران خاصی به تشخیص هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار مجاز به معامله این سهام هستند.

۵ -‌ مطابق مصوبه شورای‌عالی بورس، شرکت‌های منتقل شده به تابلوی غیررسمی در پایان سال ۱۳۸۵ مورد بازنگری قرار می‌گیرند و در صورت عدم تطبیق شرایط با شرکت‌های تالار فرعی از بورس حذف می‌شوند. پذیرش مجدد این شرکت‌ها در بورس با بررسی جامع و احراز شرایط، مورد اقدام قرار می‌گیرد.